Kısa bir süre önce yayımlanan Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi adlı eseri ile edebiyat camiasında geniş yankılar uyandıran İhsan Işık'la, Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi'nin öyküsünü konuştuk. Hiçbir ideolojik önyargıya takılmadan, titiz bir araştırma sürecinden sonra bu eserin ortaya çıktığını söyleyen Işık, ansiklopedi yazmanın zorluklarını anlattı.

Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi çok büyük ilgi gördü, bundan sonra İhsan Işık Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi'yle anılacak. Şairliğinizin ve diğer edebiyat çalışmalarınızın gölgede kalması sizi rahatsız etmeyecek mi?

Doğrusu, bugüne kadarki çalışmalarım gerçekten de çeşitlilik gösteriyor. Şimdiye kadar hiç sözünü açmadığım çocuk edebiyatıyla ilgili çalışmalarım bile var. Ben bir çocuk edebiyatçısı olarak anılmak istemediğim için bu kitaplarda hep takma ad kullandım. Beğeni topladıkları ve bunlardan biri çıktığı yılın en başarılı çocuk romanlarından biri sayıldığı halde. Peygamberimizin Hayatı ve Dört Büyük Halife adlı kitaplarım, alanlarında en çok basılıp okunan kitaplar arasında yer aldılar. Biyografi alanı, ismimi rahatlıkla verdiğim bir alandır. Yine de kendimi sadece biyografi alanıyla özdeşleşmiş ve sınırlanmış kabul etmiyorum. 1975'de çıkan Eğilim Anıları, ilk kitabım ve ilk şiir kitabımdı. Ama asıl 1982'de Kültürümüzün Kimliği adlı kitabımla yazı hayatına ciddi bir şekilde girmiş oldum. Türkiye'de kimlik sorgulaması bağlamında yayımlanan ilk kitaplardan biridir

Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi'ne yerleştirdiğiniz kişileri profesyonel bir dikkatle mi değerlendirdiniz? Yola çıkarken sanatkârane ya da tenkitçi bir profesyonelleşme arzunuz var mıydı?

Ortaya koyduğum çalışmanın adı, Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi'dir. Bu bir sanat eseri değil. Edebiyat tarihçisi ve eleştirmeninin aynı kişi olması gerekmediği, bu iki alanın farkından dolayıdır ve bu fark pek çok yerde anlatılmıştır. Bu ansiklopedinin sanatla ilgili tarafı, bu ansiklopedide yer alan sanatçılar hakkında kendi üstlendiğim değerlendirmeler oranında düşünülebilir. Elbette bu eseri hazırlarken, bir sanatçı olmaktan ziyade bir araştırmacı, derleme yapan bir kişi olarak yola çıktım. Asıl amacım da, 20. ve 21. yüzyılda yaşamış edebiyatçı ve sosyal bilimler alanında eserler vermiş olan insanlar hakkındaki bilgileri -değerlendirmelerle birlikte- toplayıp, geleceğe ulaştırmaktan ibaretti. Vurgulayacak olursam; elbette, bu işe başlarken de ansiklopedide yer alacak isimlerin sadece hayatları ve eserleri hakkında bilgilerle yetinilmemesini, sanatçı kişilikleri hakkında bir takım tanımlayıcı değerlendirmelerin yer almasını da istiyordum. Takdir edersiniz ki, bir tek kişinin binlerce kişi hakkında bu değerlendirmeleri birkaç yıl içinde tamamlayabilmesi mümkün değildir. Değerlendirmelerde tercihimi yaparken ele aldığım kişiler hakkında başka yazarların vermiş olduğu hükümleri daha fazla önemsedim.

İlk baskılarda kitabınızın adı: Yazarlar Sözlüğü idi. "Sözlük" ile "Ansiklopedi" arasında tespit ettiğiniz değişkenler neler?

Öncelikle bir gerçekliği belirleyelim. Günümüzde "Sözlük" veya "Ansiklopedi" adı verilen eserler arasında belli bir açıklıkta fark gözetilmediğini, içerikleri birbirine benzer yayınlara "Sözlük" ya da "Ansiklopedi" ismi verildiğini görüyoruz. Bazılarında hem sözlük hem ansiklopedi adının birlikte kullanıldığını da biliyoruz. Ben niye isim değişikliği yaptım? Bir kere elimizdeki yayın, bir öncekinden daha geniş bilgileri içermiş, yeni bölümlerle zenginleştirilerek "Sözlük" olarak tanımlanamayacak bir muhteva genişliğine kavuşmuştur. Daha önce kimlik ve çalışma hayatı hakkında bilgilerin yer aldığı çok sayıda maddede edebi kişilik ve yayın hayatı bilgileri eklenerek ortaya yepyeni ve daha geniş biyografiler çıkmıştır. Bu maddeler, yazarların edebî kişiliklerinin değerlendirilmesi, eleştirmenlerin haklarındaki görüşleri, kaynakçaların eklenmesi bakımından daha da zenginleştirilmiştir. Bilgiler sözlük tanımına sığmayacak ölçüde genişledi, güncellendi ve sözlüklerde rastlanmayacak derecede ayrıntılı bibliyografya bilgileri eklendi. Bu olgu, "sözlük"ten daha çok "ansiklopedi" tanımına uygun düşmektedir.

TARAFSIZ DURMAYA ÇALIŞTIM

Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi ile boşluğu hissedilen bir alanı dolduran İhsan Işık, yoğun bir çalışma temposu sonucunda eseri ortaya çıkarmış: "Bu çalışmaya 1985'lerden itibaren başladım ve yazarlara ulaşabileceğim adreslere ulaşma yollarını aradım. Yani yazarlara ulaşarak en sağlıklı bilgileri elde edebileceğimi düşündüm. Bir çok yazara da kendi elde ettiğim bilgileri teyit ettirdim. İlginçtir ki, yazarlardan doğrudan aldığım bu bilgiler içerisinde yanlış bilgiler de vardı. Bunları diğer kaynaklardan kontrol ettim. Kendilerine ulaşamadığım yazarlar hakkında, mevcut kaynaklar, ansiklopediler, sözlükler, kataloglar ve kitap kapaklarındaki bilgileri birbirleriyle mukayese edip ortak doğruları bularak bilgi oluşturdum. 7-8 defa yazdığım biyografiler oldu. Ayrıca nesnelliğe titizlik gösterdim. Yazarın dünya görüşü, siyasal yaklaşımı kendisine yer verme-vermeme noktasında belirleyici olmadı. Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi'ni hazırlarken insanlar İslamcı mı, komünist mi, faşist mi, sosyalist mi, Türk mü, Kürt mü, Ermeni mi, Yahudi mi, kadın mı, erkek mi ayrımı yapmadım. Herhalde bu ayrımı yapmayan tek ansiklopedi bu. Bütün kesimlerde bunun böyle olduğunun kabul edilmiş olmasından onur duyuyorum."

İHSAN IŞIK KİMDİR?

1952'de Diyarbakır'da (Merkez) doğan İhsan Işık, 1976'da Erzurum Atatürk Üniver-sitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi. Uzun yıllar İstanbul liselerinde Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği yaptı. Akabe Yayınları ve Mavera dergisini yönetip Ünlem Yayınları'nı kurdu. Devlet Bakanı Başdanışmanı, SHÇEK Genel Müdürü olarak görev yaptı. Son görevinde iken kendi isteğiyle emekli oldu. Halen Türkiye Yazarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve Ankara Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sanat Danışmanı'dır. Yazı ve şiirlerini Tohum, Hilal, Pınar, İslam Medeniyeti, Muştu, Tek Yol, Aylık Dergi, Yeni Sanat, Çile (Diyarbakır), Mavera, Yürüyüş, Girişim, Dış Politika ve Yeni Zemin dergileri ile, Özlem (Diyarbakır), Babıalide Sabah, Yeni Devir, Milli Gazete, Zaman, Vakit (Akit), Yeni Şafak, Yeni Dönem ve Tutanak gazetelerinde aralıklı olarak yayımladı. İki kitabı Almanca'ya çevirildi. Yazdığı bazı şiirler bestelendi. Gazete ve dergi yazılarının bir bölümü ile çocuk kitaplarında Savaş Yüce gibi değişik imzalar kullandı. Yazarın bugüne kadar 20'yi aşkın yayımlanmış eseri bulunuyor.