|
|
87 yıllık film şeridi Sinemanın, Türk insanının hayatına girdiği 1914'den bu yana aradan 87 yıl geçti. Fuat Uzkınay'ın Ayastefanos'taki Rus Anıtı yıkılırken çalıştırdığı kamera, o günden bu yana dönem dönem yavaşlamış olsa da hiç durmadan çalıştı.
Türk Sineması, Türk insanının yaşamına girdiği 14 Kasım 1914 tarihinden bu yana geçen 87 yılda 6 bini aşkın filme imza attı. Fuat Uzkınay'ın 1914 yılında Ayastefanos'taki Rus Anıtı'nı yıkılırken kamerayla görüntülemesiyle başlayan Türk Sineması'nda, 1973 yılının sonuna kadar 3 bin 359 film çekildi. Bu dönemde 239 filmin çekildiği 1966 yılı rekora imza atarken, 1974-90 yılları arasında ise 2 bin 219 sinema filmi yapıldı. Sinemanın yaşadığı bunalım daha sonraki yıllarda kendisini hissettirirken, 1991 yılı çekilen 31 film ile sinema tarihinde yerini aldı. 87 yıllık Türk sineması tarihinde pek çok ilk yaşandı. Fuat Uzkınay'ın, 14 Kasım 1914'te, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'na girdiği günlerde, Ayastefanos'taki Rus Anıtı'nı yıkılırken kamerasıyla görüntülediği 150 metrelik belgesel, Türk sinema tarihinin ilk filmi olarak kabul ediliyor. 1917'de yurtdışında çekilen ilk film Celal Esat Arseven'in "Koruyan Ölü" filmi, ilk tarihi belgesel filmi Sedat Simavi'nin 1918 tarihli "Alemdar Mustafa Paşa" filmi oldu. İlk konulu film ise "Leblebici Horhor Ağa". Ahmet Fehim ve Fazlı Necip'in 1919 tarihli "Binnaz" adlı filmleri, 55 lira ile dönemin en fazla hasılatını topladı. Aynı tarihte ilk komedi denemesi olarak çekimlerine başlanan ve yönetmenliğini İsmet Fahri Gülünç'ün yaptığı "Tombul Aşığın Dört Sevgilisi" adlı filmin çekimleri, çıkan bir anlaşmazlık nedeniyle yarım kaldı. Şarlo filmlerin etkilerini taşıyan "Bican Efendi Vekilharç", ilk "sinema tipi dizi" özelliğiyle tarihte yerini alırken, ilk korku film denemesi de 1953 yılında yönetmenliğini Mehmet Muhtar'ın yaptığı "Drakula İstanbul'da" idi. Muhsin Ertuğrul'un "Halıcı Kız"ı, Atlas Sineması'nda gösterilerek, halk önüne çıkan "ilk renkli film" olarak kayıtlara geçti. "Hollywood Rüyası" da, 1956'da Amerika'da yapılan ilk Türk filmi oldu. Aydın Arakon'un yönettiği ve Neriman Köksal'ın başrolde oynadığı "Fosforlu Cevriye" ile argolu filmlerle birlikte "külhanbeyi tipli kadın kahramanlar" dönemi başladı. (1959) Zeynep Değirmencioğlu'nun rol aldığı "Ayşecik" adlı filmle 1960'da "çocuk yıldızlı filmler" dönemi başlarken, 27 Mayıs 1960'tan sonra sinemadaki "toplumsal gerçekçilik" akımını yansıtan ilk film Metin Erksan imzalı "Gecelerin Ötesi" oldu. Ertem Gönenç'in "Karanlıkta Uyananlar" adlı filmi 1964'te yapıldı ve ilk işçi hareketi, grev filmi oldu. Önce sansüre takılan film, daha sonra izleyiciyle buluştu. 1965'de çekilen "Tehlikeli Adam" adlı film konusuyla "gecekondu sinemasının" başlangıcı olarak kabul edilirken, 1970'deki "Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler" ile "masal filmleri" dönemi başladı. Türk Sineması'nın "Batman"ı 1973'te çekilirken, tamamen doğa içerikli olan ve 1993'de yapılan "Manisa Tarzanı" ise ilk çevre filmi özelliğini taşıdı. 87 yıllık sinema tarihinde yaklaşık 3.5 milyon kişinin izlediği Vizontele ise yüksek gişe başarısıyla öne çıktı.
|
|
|