Batıda yaşayan Müslümanların önemli zorluklarla karşı karşıya olduğu şu günlerde çözmeleri gereken en büyük sorun İslam'ın dünya ya özellikle yaşadıkları Batı toplumlarına doğru sunulmasıdır. Siyasi ajitasyonlar, medyatik propagandalar ne kadar etkin olursa olsun sonuçta hakikat gizlenemeyecek kadar güçlü, modern insanın kayıtsız kalamayacağı kadar kuşatıcı.

Ne var ki, Batıda yaşayan Müslümanlar, içinde bulundukları kültürel ve toplumsal hayatı kuşatacak bir dil geliştirmek yerine İslam karşıtlığından yakınmakla yetiniyor. Bu edilgen tavırlarının arkaplanında Batıya yerleşen müslümanların toplumsal konumları ve entelektüel seviyelerinin büyük etkisi olduğunda kuşku yok. Yaşadıkları toplumun dilini bile düzgün konuşmayan göçmen bir topluluğun içinde bulundukları kültür ortamının 'dil'ini kavrayıp, entelektüel bir gelenek oluşturmalarının zorlukları da ortada. Ancak, müslümanlığın ahlaki değerleri toplumsal ve kültürel sınırların/farklılıkların üstündedir ve bu 'davranış dili' müslümanlığın en büyük vasfıdır. Ahlaki ve entelektüel anlamda zor zamanlarda öncülük üslenenlere vefa göstermeden, onlara sahip çıkmadan ne dil ne de gelenek oluşturulabilir.

Üç İngilizce meal

Marmuduke Pickthall'in sonradan Müslüman olmuş Britanyalı bir Müslüman olarak yaptığı İngilizce Kur'an meali (The meaning of the Glorious Koran) Batıda ilkler arasındadır. Üzerinde güneş batmayan Britanya imparatorluğunun Müslümanlığı seçmiş bir vatandaşı olarak ülkesinin Osmanlıya karşı giriştiği kampanyayı durdurmak için tek başına çalıştığını, bu amaçla gazetelerde yayınladığı yazıların dönemin liberal Biritanya'sında sansüre uğradığını bugün kaç kişi hatırlar? Ne Türkler Picthalli bilir ne İngiltere'de yaşayan Müslümanlar o topraklardaki öncülerini hatırlar. Dünyanın hemen her köşesinde İngilizce Kur'an meali denilince akla gelen eserin sahibi Yusuf Ali soğuk bir Londra gecesi vefat ettiğinde yanında kimse olmadığı gibi ancak günlerce sonra Müslümanların haberi olmuştu.

Geçtiğimiz hafta bir başka ilke imza atan, Amerikan İngilizcesinde ilk Kur'an mealinin sahibi T. B. Irwing (Al Hajj Ta'lim Ali Abu Nasr) Missisipi'de vefat etti. Kendinden 50 yıl önceki Yusuf Ali'nin kaderini o da paylaşacak, hastalığı sırasında ve ölüm anında yanında Amerika'da yaşayan Müslümanlardan kimse bulunmadığı gibi çok sonraları haberdar olacaklardır.

Kendisiyle ilk tanışmam 1986 yılında bir otel odasında idi. Birlikte sohbet ettiğimiz Yusuf Yazar, Nazif Gürdoğan'a bir yıl önce basılan ve kendisinin hazırladığı Amerikan İngilizcesindeki ilk Kuran Meali hakkında konuşmuştuk. Daha sonraları, editörlüğünü yaptığım İslam Dünyası hakkında bir çalışma için önemli katkıları oldu.

Endülüs'ten Amerika'ya ve Afrika'ya...

Özellikle uzmanlık alanı olan Müslüman Endülüs ve bunun Amerika kıtasındaki etkileri üzerine çok ilginç makaleler yazdı. Yazdığı makalelerini kendi çektiği fotoğraflarla besliyor, disipliner çalışması dikkatimizi çekiyordu. Latin Amerika'da ortaya konan İspanyol mimarisindeki İslam sanatının etkilerini tarihi Endülüs geleneğine bağlayan yaklaşımı bilimsel olarak da önemli idi. Ve bu konu hala incelenmesi gereken akademik bir alan olarak duruyor. Amerika'dan Afrika'ya dönen siyahların ortaya koyduğu mimari eserlerdeki baskın İspanyol formuna karşılık hala etkisin koruyan İslami form ve motiflerin varlığını ortaya çıkarmıştı. Irwing, İspanyollar üzerinden Amerika'ya taşınan Endülüs mimarisine ait İslami unsurların Afrikalı köleler tarafından adapte edilerek tekrar Afrikaya taşındığını tezini savunuyordu. Endülüs'ten latin Amerikaya oradan Afrikaya bir medeniyet akışı.

Önemli bir Endülüs uzmanı olarak Irwing'in tesbitleri önemli; önemli olduğu kadar terör ithamına cevap yetiştirmekte sesi kısılmış Müslümanların niçin ve nasıl terörize edilebildiklerinin bir açıklaması da Irwing örneğindeki tutumlarında yatıyor. Amerikalı ve Amerika'da yaşayan Müslümanların 50 yıl önce Müslüman olmuş Müslüman bir ilim adamının eseri ve hayatı karşısındaki sessizlikleri sadece entelektüel vehameti değil aynı zamanda bir vefa eksikliğinin de göstergesidir.

1914 yılında doğan T.B. Irwing, McGill University, Kanada; Princeton University ABD; University of San Karlos, Guatemala gibi çeşitli üniversitelerde ders verdi. 1985 yılında Kur'an mealini yayınladı. Eserlerinden bazıları: Growing Up In Islam; The Quran: Basic Teachings (Hurshid Ahmed ve Muhammed M. Ahsan ile birlikte); Religion and Social Responsibility; Islam Resurgent; Islam in its Essence; Stories of Kalil and Dimna; The Mayas Own Words. Ayrıca ispanyolca olarak, Cautiverio Babilónico en Andalusía, Nacido como Musulmán ve El Poema de José.

Bu velüt ilim adamına Allah'tan rahmet diliyorum.

AKİF EMRE

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu