Türkiye'nin, alternatif enerji projelerini kullanarak, bölgedeki 'enerji savaşları'nın daha güçlü bir unsuru haline gelebileceği belirtiliyor.

Yıllardır tartışılan "Mavi Akım", artık yapımı süren bir proje olarak kendini kabul ettirirken, Türkiye'nin jeopolitik avantajlarından kaynaklanan alternatif enerji projelerini kullanarak bölgedeki 'enerji savaşlarının' daha güçlü bir unsuru haline gelebileceği belirtiliyor.

ABD'nin, Türkiye üzerinden Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı'yla yarattığı alternatif petrol alanını, Ankara'nın da Mavi Akım hayata geçtikten sonra bile diğer enerji projelerini gündeme getirerek oluşturabileceği kaydediliyor.

Uzmanlar, enerji alternatifi olabilecek ve somut bir yatırıma dönüştürülecek tam altı proje olduğuna dikkat çekiyorlar. Bu projelerin başında, ABD muhalefeti nedeniyle ertelenen İran doğalgazı projesi, BP-Amoco önderliğindeki Şahdeniz konsorsiyumunun gerçekleştireceği Azerbaycan projesi, 1998 tarihinde imzalanan ancak Mavi Akım Projesi nedeniyle kadük kalan Türkmen doğalgazı projesi, sadece bir fikir olarak Mısır projesi, ABD'nin Irak'a yönelik muhtemel operasyonu ve ambargo nedeniyle gerçekleşmesi çok zor gözüken Irak projesi, enerji rezervlerinin geliştirilmesine yönelik ön anlaşmadan doğan Suriye projesi geliyor. Uzmanlar, bu projelerin ABD'ye karşı İran ve Rusya kartı, Rusya'ya karşı da Azerbaycan ve Türkmen doğalgazı olası yatırımlarının kullanılması sayesinde güçlü bir silaha dönüştürüleceğine inanıyorlar.

Türkiye gazın önemli pazarı

Türkiye'nin Avrupa'da en hızlı büyüyen doğalgaz pazarlarından birine sahip olduğu gerçeği, enerji konusunu Ankara'nın önüne dış politik önceliklerden biri olarak koyuyor. Türkiye'nin en azından 10 yıllık enerji ihtiyacı gözönüne alınırsa Ankara'nın -Rusya'ya 25 yılda 1 milyar dolar kazandıracak- Mavi Akım projesini de alternatif enerji projelerini hesaba katarak kullanması gerektiği kaydediliyor.

Rus yönetimi, Mavi Akım projesinin şu ana kadarki seyrinden memnun görünüyor. Moskova'nın bu konudaki tek endişesi 3 Kasım'da yapılması beklenen seçimlerden sonra işbaşına gelecek hükümetin nasıl bir strateji izleyeceğinin henüz bilinmemesi.

Dev projeler

Mavi Akım

Mavi Akım, 1997'de imzalandı. 2.4 milyar dolara malolması beklenen 1252 km. uzunluğundaki boru hattının, 376 km'lik bölümü, dünyada denizin 2100 metre altına döşenecek ilk boru hattı olma özelliğini taşıyor. Proje için Türkiye 320 milyon, Rusya da 2.7 milyar dolar yatırım yapacak. Projeyi İtalyan ENI Grubu ve Rus Gazprom şirketi yürütüyor. Hattın denizdeki inşa kısmını İtalyan Saipem firması üstlendi. Rusya bu proje ile 25 yıl boyunca yılda 1 milyar dolarlık bir geliri garantilemiş oluyor.

Rusya-Çin Hattı

ABD'nin Çin'le ilgili kaygıları ve doğuda yeşerecek anlaşmalara karşı takınacağı tutumdan ötürü önemli bir proje. Rusya ve Çin proje ile ilgili bir ön anlaşma imzalamış durumda. Anlaşma için yapılan görüşmelerde Gasprom'un yanısıra Yukos şirketi de bulundu. Proje, Gasprom'un Çin pazarına girmesi bakımından da önem taşıyor.

Bakü-Erzurum Hattı

Yine Hazar gazınının Türk pazarına taşınması bakımından önem taşıyor. Proje ayrıca Gürcistan'a da alternatif bir enerji kaynağı doğuruyor. Ancak maddi düzlemde geçiş ülkesi Gürcistan'la anlaşma sağlanmış değil. Azerbaycan 1 metreküpte 2 dolar öneriyor. Gürcistan ise birim başına en az 5 dolar istiyor.

Mavi Akım'da sona gelindi

Rusya'dan Karadeniz'in altına döşenecek boru hattı yardımıyla Türkiye'ye doğalgaz getirilmesini öngören Mavi Akım projesi çerçevesinde, ilk doğalgazın aralık ayında Türkiye'ye gelmesi bekleniyor. En son Gazprom yönetim kurulu, hafta içinde ilk gazın tesliminin aralıkta yapılması ile ilgili planı onayladı. Mavi Akım projesi çerçevesinde, Türkiye'de Samsun ile Ankara arasında 501 kilometre uzunluğunda doğalgaz boru hattı döşendi. Toplam 3,4 milyar dolara mal olması beklenen ve 1200 kilometre uzunluğunda olan boru hattının 376 kilometrelik bölümü denizin 2100 metre altından geçiyor. Türkiye, doğalgazı Samsun limanında alacak ve 501 km uzunluğunda 48 inçlik boru hattı ile Ankara'ya sevk edilecek. Rusya ile imzalanan 25 yıl süreli Doğalgaz Alım Satım anlaşması uyarınca, doğalgaz sevkiyatı 2007 yılında 16 milyar metreküpe ulaşacak.

2 milyar metreküp gaz

Bu arada Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, daha önce bu yıla dönük ''ihtiyaç duyulduğu kadar'' gaz alınacağını söylerken, önümüzdeki yıl ise anlaşmada öngörülen 4 milyar metreküp yıllık gaz alımının görüşmelerle 2 milyar metreküpe çekildiğini, ihtiyaç duyulması halinde bunun artırılabileceğini ifade etmişti.