Türkiye'nin 14 helikopteri ABD Eximbank kredisiyle alma isteği Rum lobisi tarafından engellendi. ABD Eximbank, 300 milyon dolarlık kredinin, helikopter için kullanılamayacağına karar verdi.

Türk Deniz Kuvvetleri'nin ihtiyacı için 14 adet deniz helikopterinin mevcut bir ABD Eximbank kredisiyle alınması, Amerikan Kongresi'ndeki Rum lobisinin etkili ismi Senatör Paul Sarbanes tarafından engellendi.

Sarbanes'in baskısı sonucu Eximbank, 300 milyon dolarlık kredinin sözleşmesi henüz imzalanmadığı gerekçesiyle deniz helikopteri projesi için kullanılamayacağına karar verdi. Türkiye'nin 1992 yılında genel maksat helikopter alımı için ABD'nin Sikorsky Aircraft şirketinin ürettiği Blackhawk (Karaşahin) helikopterini seçmesi üzerine Amerikan Eximbank, Türkiye'ye bu şirketin silahlarının alımı için toplam 1.3 milyar dolar kredi açmıştı.

Türkiye, 1992'de 50, 1999'da da yine 50 adet Blackhawk'un, Sikorsky'den alınması için sözleşme imzaladı. Bu helikopterlerin bedeli olan 1 milyar dolar da Eximbank kredisinden ödendi. Kredinin geçerlilik süresi de geçen yıl Haziran ortasında sona erdi. Ancak Türk ve Amerikan tarafları, kredinin henüz kullanılmamış 300 milyon dolarlık bölümü için yeni bir formül düşündü.

Buna göre, Deniz Kuvvetleri için 8 adet Seahawk deniz helikopteri ve 6 nakliye helikopteri bu bölümle alınacaktı.

Bu çerçevede kredinin geçerlilik süresi 1 yıl uzatıldı. Ancak bu noktada, Rum lobisi mensubu Demokrat Parti Maryland Senatörü Paul Sarbanes devreye girdi.

300 milyon doların önü kesildi

Senato Bankacılık Komitesi Başkanı olarak çok etkili bir görevde bulunan Sarbanes, Eximbank kredilerinin savunma konularında kullanılmasının yanlış olduğunu öne sürerek, 300 milyon doların Türk helikopter projesinin finansmanında değerlendirilmesine karşı çıktı. Yönetim yetkililerinin çabasına karşın, Eximbank'ın idaresinde de büyük etkisi olan Sarbanes'in itirazı kırılamadı.

Kredi süresinin bir daha dolmasından hemen önce, geçen hafta sonuna doğru, Eximbank yönetim kurulu "orta yolda" bir karar aldı ve 300 milyon dolarlık kredinin geçerlilik süresini 6 ay uzattı. Ancak bir yanda kredinin halen sözleşmesi imzalanmamış bir proje için değil, sürmekte olan programlar çerçevesinde kullanılabileceğine karar verildi. Deniz helikopterlerine ilişkin henüz sözleşme imzalanmadığı için de bu helikopterlerin Amerikan Eximbank kredisiyle finanse edilmesinin önü böylece tıkanmış oldu.

Uzmanlar, teorik açıdan 6 ay daha geçerli olan kredinin, mevcut tanım çerçevesinde kullanılabileceği pek bir alan görülemediğini belirttiler.