Türkiye'deki en iyi röportaj gazetecilerinden biri. Ekmeğini soru sorarak kazanıyor. İşi bu, soru sormak. Çok iyi hazırlanıyor ve aradığı cevabı almak için kaçacak yer bırakmayacak şekilde soruyor, sarsıyor karşısındakini. Hırpalıyor bazen. Yargılıyor. Maskesini çekiştiriyor, kaçmalarına, yalan söylemelerine, tekrar ettiklerini bir kez daha söylemelerine izin vermiyor. Kontr sorularla karşısındakinin sersemlemesine, sinirlenmesine neden oluyor bazen. Bazen anne şefkatiyle yaklaşıyor. Ayna tutuyor; "bak bu sensin" diyor. Maskesi düşünce çıplak ve korumasız kalan "mağdur muhatap" başlıyor anlatmaya. Çözülüyor. Cevaplanması gereken soruların cevapları alınıyor. Ve gazeteciler arasında tartışılıyor onun bu tarzı. "Bir gazeteci, sorgu yargıcı gibi davranabilir mi?" diye. Ben "evet" diyenlerdenim. Gazetecinin en temel işi, gölgede kalanı bulup çıkarmaktır çünkü. Sorulmalı, cevap alınmalıdır. O da yirmi yıldır bunu yapıyor. Bence çok da iyi yapıyor. Soru sormak bilmektir aslında. Sezmek ama duymak istemek. Altı kitabın ardından, yaptığı röportajlardan bir seçme "Mayın Tarlası" adıyla Benseno Yayınları arasından çıkınca, ben de ona; Nuriye Akman'a sormak istedim. Hayatını soru sormak üzerine kuran, merak / kuşku duygusu bu kadar gelişmiş bu kadının "soru" karşısındaki tavrı nedir, cevapları nasıldır diye meraklandım. Ama şaşırtmadı beni. Umduğumu buldum. Keyifli ve güvenliydi. Bu defa sorulan değil galiba soran biraz ürkekti, ama yine de sevdim ben onu...

Sizce soru sormak nedir?

Soru sormak karşımdaki insanda kendini aramaktır. Zifiri karanlıktayken şimşek çaktığında nasıl kısa bir aydınlık olur, bir adım atarsın, sonra yeni bir şimşeğin çakmasını beklersin. Onun gibi bir şey soru sormak. Yolunu kısa süreli aydınlatır, etrafına bakınırsın sonra yeni bir soru sorman gerekir. Herşey bir adım atmak içindir ama her zaman karanlık daha fazladır. Aslolan sadece sorudur ve soru sana varolduğunu hissettirir. Soru sorarak kendimi üretiyorum ben, kendime meydan okuyorum.

Röportaj yaparken muhatabınızla aranızdaki ilişkiyi konumlandırır mısınız? Eşit misiniz, baskın mısınız, akış içinde değişen bir zeminde misiniz, nasılsınız?

Bir sürü konum var. Röportajın başında, sonunda ve soruya göre farklı. Bazen ast-üst, bazen eşit, bazen iki kardeş, bazen hırsız-polis, bazen ana-çocuk.. Karşımdaki kişiye ve olaya, duruma, akışa ve daha bir sürü şeye göre değişir konumlanış. Bu bir oyundur.

Tartışılan bir oyun oynama, röportaj yapma tarzınız var. Soran ama hesap soran, sorgulayan, yargılayan, hırpalayan bir tarz. Hırçınlığınız...

Doğru. Hırçın bir insanım ben.

Bu, yapınızla mı yoksa almak istediğiniz cevapları edinme yönteminizle mi ilgili?

İkisi de. Ama bende ne varsa onun aksi de aynı ölçüde vardır. Hırçınım ama bir o kadar da romantik, duygusalımdır. Bende, her şey var.

Muhatabınıza çok yüklendiğinizi düşünüp vicdanen rahatsız olduğunuz oldu mu?

Çok yüklendiğimi biliyorum bazı insanlara, ama bundan dolayı vicdan azabı duymuyorum. Çünkü onlar kendilerine zamanında yüklenebilselerdi benim onlara yüklenmeme mahal kalmayacaktı. Aslında ben onlara iyilik yapmış oluyorum. Bu kan aldırmak, hacamât gibi. Harika bir şey bu temizlenir, rahatlarsın...

Karşınızdaki insanı hakikaten deşiyor, onu söylemeye, anlatmaya zorluyorsunuz...

Ama ona yardımcı oluyorum işte! Bedavadan psikiyatr hizmeti veriyorum. Bu harika birşey. Müthiş bir itiraf süreci.

Türkiye'de haber konusu olan, olabilecek olan hemen hemen herkesle konuştunuz.

Bu sizde "denizin bitmesi" sıkıntısı, korkusu yaratmıyor mu?

Zaman zaman tabii ki oluyor. Ama bir de merak alanınız gelişiyor. Artık gazete formatında merak etmiyorsunuz da, başka yönlerde keşiflere çıkmak istiyorsunuz. Mesela roman, şarkı sözü, şiir, deneme yazmak istiyorsunuz, başka şeyler yapmak istiyorsunuz. Allahtan ki aktörler değişiyor. Şimdi mesela politikada çok nefis, geniş bir kadro var. Çok mutluyum.

Zaman ve mekan olgusundan tamamen soyutlanarak cevaplamanızı istiyorum. Kiminle konuşmak isterdiniz?

Papa Jean Paul. Genç haliyle, yeni papa olduğu zamanlarda ama, şu haliyle değil. En üst düzeyde bir Hristiyan din adamıyla dünyayı entelektüel düzeyde konuşmak isterdim. Bu da papa. Ama papalarla röportaj yapılmıyor.

Aslında ben şunu merak ettim. Şu anda yaşayanlar değil, Hz Adem'den bu yana yaşamış olanlar arasında kiminle konuşmak isterdiniz?

Hazreti Muhammed dersem, biraz tuhaf mı olur? Ama ben zaten konuşuyorum kendi kendime. Hz Adem'le ve Hz. Havva'yla konuşmak isterdim ayrıca. Ama bunlar çok fantastik şeyler. Cennette konuşacağız nasılsa.

İnsanları aynanın karşısına geçirip hadi ne görüyorsun anlat bakalım dediniz. Bir gün aynanın karşısına geçtiğinizde onların hepsini aynada gördüğünüzü düşünün. Size tek bir cümle ile ne söylerlerdi?

Teşekkür ederlerdi herhalde. Bir röportajcı karşısındaki insanı legalize eder. Karşılıklı birbirini varedersin. Soru sorduğum insanlar bana çok şey öğretiyorlar. Onlara daha iyi soru sormak adına asla okumayacağım kitapları okudum onların yüzünden. Sonra cevaplarıyla beni şaşırttılar. Hepsine çok teşekkür ediyorum.

NURİYE AKMAN AYNAYA ANLATIYOR

Röportaj yaptıklarını aynanın karşısına geçirdi ve yüzleriyle yüzleşmelerini istedi. Şimdi o, aynanın karşısında...

Aynaya baktığınızda ne görüyorsunuz?

Güçlü bir kadın görüyorum.

Neye karşı güçlü?

Hayata karşı. Yalnızlığını taşımasını biliyor. Değişkenliği içinde bir istikrarı var. Hem çocuk, hem kadın, hem yaşlı, hem yumuşak, hem çok sert. Her şeyi birden olabiliyor aynı zamanda bütün bunların karmaşasından da, yolunu kaybetmeden devam edebiliyor. Aslında seviyor kendini.

Sevmediği bir şeyi yok mu?

Var tabiî olmaz olur mu?

Neler onlar?

Zaman yönetimi konusunda yeterince becerikli olamamak. Keşke yapabilseydi.. Aslında sonsuzdur insanın gücü. Demek ki o sonsuzluğu kıran birşeyler var beynin içinde. Onu üretebilseydi keşke...

FADİME ÖZKAN