Günlük yaşantımızın vazgeçilmez nesnelerinden biri olan kağıt, Japonya'da sanata dönüştü. Çinliler tarafından icat edilen kağıt, Japonya'da temel bir yaşam tarzı ve kültür unsuru haline getirildi. Japon insanı için yazıp çizmek için kullanılan bir nesneden öte olan kağıt; evlerde, yemek pişirme, çocuk oyunları ve farklı birçok amaç için kullanılmakta. Yılda dört defa yayınlanan ve dünyanın dört bir yanındaki okurlara Japonya'yı tanıtmayı amaçlayan NIPPONIA (Japonya Keşfi) dergisi, son sayısı Japonya'da yüzyıllardır kullanılan el yapımı kağıtlara ayırdı. Japon insanının yüreğinde özel bir yeri olan washi'nin (japon el yapımı kağıt) anlatıldığı dosyada washinin yapımından, kullanım alanlarına kadar birçok bilgi bulunuyor.

SABIRLA YOĞRULAN KAĞIT

Washi, çoğunlukla kozo, mitsumata ve gampi adlı bodur ağaçların kabuk liflerinden yapılıyor. Ağacın seçimi kağıdın türünü belirliyor. En sağlam washi, kozo ağacından yapılıyor ancak elde edilen kağıt sert bir yüzeye sahip oluyor. Mitsumatadan yapılan kağıt pürüzsüz bir yüzeye sahipken gampiden yapılan kağıtta ise dayanıklılığı ve pürüzsüz bir yüzeyi elde etmek mümkün. Ogawa-machi'de bir kağıt atölyesi sahibi, "Eski Edo'da bir tüccarın evi alev aldığında, tüccar muhasebe defterlerini yanmaktan korumak için kuyuya atardı. Yangın söndüğünde kuyudan çıkarıp kurutur ve kullanmayı sürdürürdü. Kozodan yapılan kağıdını ıslatmak hiç bir zarara yol açmaz" diyor. Kağıt yapımında ilk aşama da, kabuklar büyük bir demir kazana koyarak 2-3 saat kaynatmak. Su kaynamaya başladığında, kabukta bulunan lifsiz maddelerden kurtulmak için kazana alkalik bir madde (sodyum hidroksit veya bitkilerden yapılan kül suyu) ekleniyor. Bir sonraki aşamada ise kabuk lifleri tahta bir sopayla dövülerek yumuşatılıyor. Çamurumsu bir maddeye dönüştüklerinde üretim aşamasına geçilerek lifler kağıda dönüştürülüyor. Nagashi-suki usulü kağıt yapımında ise ustalar, alt kısmında bambudan örülü bir ağ bulunan büyük bir kalıp kullanıyorlar. Usta, kalıbı tekneye elleriyle yerleştirerek, kepçeyle içine hamurlu su doldurur. Lifler bambunun üzerinde düzgün bir kalınlığa ulaşana dek kalıbı ileri geri, sağlı sollu sallar. İstenilen kalınlığı elde ettiğinde, kalıpta kalan artık hamurlu suyu ani bir hareketle kalıbın dışına çıkarır. Bu aşama oldukça beceri gerektiren, zor bir iştir. Suyu süzüp kağıdı güneş altında kuruması için tahta üzerine yayarak kağıt yapım işlemini tamamlar.

KAĞIT ESKİ TEKNİK MODERN

Eski Kağıt yapım tekniği olan washi'yi günümüzde değişik şekillerde modern kullanım alanlarında görmek mümkün. İmali ucuz, kullanım süresi neredeyse sınırsız ve depreme karşı dayanıklı olan kağıt yapılar, 21. yüzyılın yapıları arasında yer almaya aday. Japonya'da kullanım alanı genişleyen kağıt, kıyafetlerde de kullanılmış. Dayanıklı, yıkanabiler özellikteki giysiler, kıvrılmış ince washi şeritlerinden dokunmuş olan özel bir 'kağıt kumaş'la yapılıyor.