Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Bugünkü Yeni Şafak
657'liler Ailesi
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Nar-ı Beyza
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

2001 yılında ABD'nin Taliban rejimini devirmesiyle yeni bir sürece giren Afganistan yaralarını sarmaya çalışıyor. Muhabirimiz Mehmet Koçak Kabil, Kandahar ve Mezar-ı Şerif arasında mekik dokuyarak ülkenin bir panoramasını çıkardı

Yakın tarihimizin en uzun savaşlarından biri yaşayan Afganistan'da savaşın bittiğini ve ülkenin yeniden yapılanmaya başladığına şahit oluyoruz. Düzenli Milli ordu ve emniyet teşkilatı Almanya, Türkiye ve Amerikanın desteğiyle kurulan eğitim akademilerinde oluşturulmuş. Eğitimler aralıksız sürüyor. 20 bin eğitilmiş Milli ordu askeri 70 bine çıkarılması hedefleniyor. Bir yanda eğitim alan 50 bin polis nöbetleşerek görev yaparak asayişi sağlamaya çalışıyor. Akademilerde en büyük sıkıntı okuma yazma oranındaki düşüklük. Akademilere devam edenlerin %70'i okuma yazma bilmiyor. Ordu ve polis adaylarına önce okuma yazma öğretiliyor.

KAOS ORTAMINDAN DÜZENLİ YAŞAMA GEÇİŞ

Düzensizliğe ve otoritenin olmadığı bir ortandan disiplinli ve kanuni bir dizene Afgan halkı alışmaya çalışıyor. Kurallara ve yasaklara uyma konusunda uyumlu hareketler dikkati çekiyor. Ülkede yeniden yapılanma gözle görülür şekilde ve her gün büyüyerek devam ediyor. Ülkede 30 yıl süren savaş nedeniyle baçası tüten tek fabrika yok denecek kadar az. 2005'in sonunda yapılan seçimlerin ardından oluşturulan hükümet, yabancı sermayenin gelmesi için sürekli şartları kolaylaştıran kanunlar çıkararak, Afganistan'ın yabancı sermaye için cazip hale getirmeye çalışıyor. Başkent Kabil ve diğer büyük şehirlerde inşaat sektöründe önemli gelişmeler var. Yeni iş merkezleri ve alışveriş mağazaları dikkati çekiyor. Özel sektör de küçük ve orta ölçekli işletmeler kendini göstermeye başladı. Tüketen bir toplum olan Afganlılar, iğneden ipliğe her şeyi ithal ediyorlar. Pakistan en önemli ulaşım ve ithal ülke olarak öne çıkıyor.

ÜÇ BÜYÜK SORUN: SU, ELEKTRİK, ULAŞIM

Afganistan'ın üç önemli sıkıntısı var. İçme suyu, elektrik ve ulaşım. 30 yıllık savaş nedeniyle Kabil, Kandahar, Celalabat, Kunduz, Harat ve Mezari şerif ve Talokan gibi önemli şehirleri bir birine bağlayan bakımsız yollar kısmen asfaltlanmış ve genişletilmiş. Ancak küçük şehirler ile Kasaba ve beldelerin yolları oka dar çok bozuk ki bazen yolda kalan araçlar günlerce beklemek zorunda kalıyor. Köylerin hali ise perişan saatlerce yaya yürüyerek kasaba ve beldelere ulaşabiliyorlar. İçme suyunu kırsal kesimde yaşayan halk derelerden temin etmeye çalışıyor. Hiçbir yerde arıtma tesisi yok. Çamurlu derelerden eşeklerle alınan sular açılan büyük çukurlara taşınıyor. Bazı bölge ve şehirlerin itibarlı kesimlerine jeneratörlerle elektrik veriliyor. Savaş esnasında tüm alt yapı yok edilmiş. Elektrik'e sahip olmak veya televizyon izlemek Afganistan'da lüks kabul ediliyor.

Türk askeri güven ve gurur veriyor

Kardeş ülke Afganistan halkı ülkelerinde İSAF'a bağlı Türk askerini güvence olarak kabul ediyorlar. İki dönem İSAF komutasını devralan Türkiye son olarak 2005'in Şubat ayında ISAF'ın 7. dönem komutasını üstlendi. 1600 Türk askerinin katıldığı bu görev 11 Ağustos 2005'te sona erdi. Kabil'de konuşlanan Türk birliği, Afgan halkının güvenliğini sağlamanın yanında, eğitimve sağlık hizmetleri de veriyor.

TÜRKİYE'DEN YATIRIM ATAĞI

Ayrıca Türk şirketlerinin varlığından duyulan memnuniyet her fırsatta dile getiriliyor. Siyasilerle yaptığımız görüşmelerde ve halk içindeki araştırmalarımızda "Türk askeri güvenimizin teminatıdır. Türk şirketlerinin varlığı ise guru kaynağımızdır" şeklindeki övgüleri duyuyoruz. Şimdiye kadar Türk şirketlerinin yatırımları 110 milyon doları aştığını resmi kaynaklardan öğreniyoruz. Ülkedeki yabancı misyon şefleri korkularından Kabil'de dolaşamazken, Afganistan'da NATO temsilcisi olarak bulunan Dışişler eski Bakanı Hikmet Çetin ve Büyükelçilikte görevli Türk diplomatlarımız, itibar ve iltifat görüyorlar. Siyasilerin yanında halk onları kendilerinden biri olarak görüyor. Başbakanlığa bağlı TİKA'nın Afganistan'da sağlık ve sosyal faaliyetleri devam ediyor. Afganistan'daki Türk okulları çok büyük hizmet vermektedirler. Karşılıksız verilen modern eğitim Türkiye'den toplanan yardımlarla destekliyorlar.

OKULLAR YENİDEN ONARILIYOR

Afganistan'da başlatılan yeniden yapılanmanın başında eğitim geliyor. 30 yıldır süren savaş ve işgaller yüzünden kullanılamaz hale gelen çok sayıda okul dış yardımlar sayesinde yeniden onarılarak hizmete açılıyor. İl ve ilçelerde, hatta köylerde inşa edilen okulların önlerinde hangi ülkenin desteğiyle yapıldığını gösteren levhalar dikkat çekiyor. İlk, orta ve lise eğitimi kısa düzenli bir şekilde sürüyor. 8 Üniversitede halen 30 bin öğrenci eğitimini sürdürüyor. Bu yıl 70 bin öğrenci üniversiteye girmek için sınava katılmış ancak 14 bin öğrenci alınabilecek. Okulu olmayan köylerde ise eğitim çadırlarda eğitim devam ediyor.

Dış güçler işimize karışmasın

Afganistan'ın eski Cumhurbaşkanı Prof. Burhanettin Rabbani ile Kabil'deki çalışma ofisinde görüştük. Rabbani, ülkede başlayan yeniden yapılanmanın olumlu bir şekilde devam etmesi için bu süreci desteklemekte kararlı olduklarını söyledi.

Afganistan sorunlarını aştımı sizce

"Çok zor bir süreci yaşadık. Halkımız çok acı çekti. İstemediğimiz halde kendimizi savaşın içinde bulduk. Dış güçlerin muta haleleri ve içimize kendi menfaatleri doğrultusunda bir siyasi iktidar oluşturma istekleri iç savaşı başlattı. Büyük güç ve zaman kaybettik. Şimdi Allah bize bir fırsat verdi ve o fırsatı değerlendirerek ülkemize ve halkımıza hizmet etmeye çalışıyoruz. Elbette her şey olumlu ve mükemmel değil, ancak bu şartlar altında yapılabileceklerin en iyisini ve en doğrusunu yapmaya uğraşıyoruz. Afgan halkı, kendini idare edebilecek güç ve iradeye sahiptir, yeter ki dış güçler içişlerimize karışmasın"

Demokratikleşme sürecinde yer aldınız ve halen parlamentoda milletvekili olarak bulunuyorsunuz. Ülkenizin geleceğini nasıl görüyorsunuz ?

"Adı ne olursa olsun. Önemli olan ne yaptığını bilmektir. Demokrasi adı altında yapılan cır kinlikleri de biliyoruz. Burada isimler ve sembollerden ziyade, düşünce ve fikirlerin kafa ve beyinlerde yer etmesidir. Biz halkımızın yararına, inanç ve ahlakımıza ters düşmeyen girişimleri destekleriz. Bugün çok şükür halkımız yine İslami hassasiyeti olan adayları ve partileri desteklemiştir. Bunu herkes gördü. İşte Afganistan bu.