Buğday ve un fiyatlarındaki artış gerekçe gösterilerek gündeme getirilen ekmek zammına karşın, ekmeğin maliyeti içinde unun payının çok yüksek olmadığı belirtiliyor. Un ticareti yapan tüccara göre ise gramı bin lira olan ekmeğin bugünkü fiyatı uygun.

Tüccara göre, ekmek fiyatlarındaki spekülasyonların sebebi geçen yıl 200 gram ekmeği 200 bin liradan satmaya karar veren fırıncıların arasındaki rekabet. Fırıncının fırında 200 bin liraya sattığı ekmeği bakkala 150 bin liradan verdiğini belirten un tüccarları asıl kazananın bakkal olduğunu vurguluyor.

Halk Ekmek fabrikasının 200 gram ekmeği 125 bin liradan satmasına rağmen yine de kar edebileceğini belirten un tüccarları, bunun sebebinin un ve işçi maliyetlerinin düşük olmasından kaynaklandığını söylüyorlar.

Ekmek fiyatlarının belirlenmesinde, maliyetler dışında en büyük belirleyicinin illerdeki rekabet şartları olduğuna da dikkat çekiliyor.

Fiyatların oluşmasında, belediyelerin ekmek üretip üretmemesi, dağıtım olanakları ve nakliye giderleri, ekmek tüketim alışkanlığı, rekabet şartları da etkili oluyor. Ekmek maliyetinin artmasında ayrıca son günlerde fiyatı artan mayanın da etkili olduğu belirtiliyor. Diğer taraftan uzmanlar, un ve ekmek fiyatlarının hesaplanmasında pek çok işletmenin işçilik giderlerini abarttığını, işletmelerin büyük bölümünde kayıtdışı işçi çalıştırıldığına işaret ettiler.

Hububat piyasasındaki gelişmeleri izleyip müdahale kurumu gibi görev yapan Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) yaptığı belirlemelere göre ise ekmeğin maliyetinde unun payı yüzde 30-40, işçiliğin payı yüzde 10-15, genel giderlerin payı da yüzde 25-30 arasında değişiyor.

Spekülatif oyunlar var

Genel giderler içinde, bayi kârının da çok yüksek olduğunu kaydeden Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne ait Halk Ekmek Fabrikası'nın Müdürü Ali İlkbahar, "Biz bayiye ekmek başına 8 bin lira, fırınlar 60 bin lira veriyor. Bayi kârı, vatandaştan çıkıyor. Bu önemli bir sorun'' diye konuştu. İlkbahar, şöyle devam etti: "TMO, piyasadan çekilince, piyasada rekabet edecek kadar çok sayıda tüccar olmadığı için, ürün birkaç kişinin eline geçti ve bunlar hızla fiyat artırdı. Un fiyatları da 17 milyon liradan 28 milyon liraya çıktı. Türkiye'de yeteri kadar buğday var, fiyat artışı suni." İlkbahar, Halk Ekmek'te 550 randımanlı undan ekmek yapıldığını vurguladı.