Yirminci yüzyılın ciddî ve güçlü tarihçilerinden İsmail Hâmi Danişmend (doğum tarihi: 1889) 1967 yılının 12 Nisan'ında vefat etmişti.. Osmanlı tarihi uzmanı olarak te'lif ettiği 4 ciltlik Osmanlı Tarihi Kronolojisi, bu sahada itimad edilir en ilmî eserlerden birisidir..

Değerli tarihçimizin türkçesi de pek sağlam, pek edebî ve pek selîs (akıcı) bir üslup olarak şöhret kazanmıştır.. Dili ve tarihçiliği Fuat Köprülü'nün bu vadilerdeki hususiyetlerine benzer.. Gerçekten de bu iki zatın ilmî hükümleri, her türlü tereddütten uzak kesin neticeleri ifade eder evsaftadır..

Delilleriyle birlikte beyan etmek, akıcı ve sağlam bir dille beyan etmek, bir gerçeği süse, tasannûya ve mübâlağaya düşmeden dümdüz, olduğu gibi dile getirmek, bu iki bilginin şiârı ve özelliği idi..

İsmâil Hâmi Dânişmend'in bir başka özelliği de, her cumantesi günü, evinde, ilim adamı, edib, şâir, filozof gibi aydınlardan müteşekkil dostlarına çaylı, yemekli bir ziyafet meclisi hazırlamasıydı.. Bu satırların yazarı da, 1960'lı yılların ilk yarısında bu meclisin devamlı üyeleri arasında bulunmuştur..

Edebiyat ve fikir âleminin tanınmış simaları, Orhan Seyfi Orhon, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Eşref Edib, Refi Cevad Ulunay, Fahrettin Kerim Gökay, Ayşe Osmanoğlu (Abdülhamid'in kızı), Sadi Irmak, Raif Ogan, heccav Hadi Okan, Abdülhak Hâmid'in karısı Lüsyen Hanım, Münevver Ayaşlı, bazı büyükelçiler, Osmanlı hânedânına mensup bazı sîmalar, emekli askerler, bazı avukatlar, müdavimler arasında idi.. Gece 23.00-24.00'e kadar sohbetlerin devam ettiği olurdu..

Hâmi Bey'in ayrıca (Râbia Hatun) takma adıyla yazdığı şiirleri vardır ki, bu şiirler yarı divan tarzında olmakla beraber canlı beşerî duyguları, aşk heyecanlarını lirik bir eda içinde terennüm etmeye muvaffak olmuş ve geniş bir okuyucu kütlesi toplamış san'at mahsûlleridir.

Arapçayı Beyrut ve Bağdat'ta, Fransızcayı Paris (College de France) da olgunlaştıran İ.H. Danişmend'in eserleri arasında (Türkçe-Osmanlıca-Fransızca Lügat), (İstanbul Fethinin İnsanî ve Medenî Kıymeti), (Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Klavuzu), (Baltacı'nın Prut Zaferi), (Türkler Nasıl Müslüman Oldu?), (Garb Menbalarına Göre, Garb Medeniyetinin Kaynağı Olan İslâm Medeniyeti), (31 Mart Vak'ası), (Râbia Hatun Şiirleri), (Türklük Meseleleri), (Tarihî Meseleler ve Menkabeler Lügatı), (Destan ve Divan Edebiyatlarında İstanbul Sevgisi) vardır.

(İrade-i milliye) ve (Hakimiyeti milliye) gazetelerindeki yazılarıyle Milli Mücadele'yi destekleyen İ.H. Danişmend, Sivas Kongresi'ne İstanbul delegesi olarak katılmıştır.. İkinci Meşrutiyet devrinin sonlarına doğru Mülkiye Mektebi'nde ve Edebiyat Fakültesi'nde tarih dersi hocalığında bulunmuştur.. Cumhuriyet ve Yeni Sabah gazetelerinde de uzun seneler, tarihî, siyasî ve sosyal konuları işleyen makaleleri yayınlanmıştır..

Aziz tarihçimizi hayırla yâdederken kendisine Allah'tan rahmetler dileyelim...