Zekat kimlere verilir? Zekatın kimlerin, hangi derecede zengin olanların verecekleri konusu daha önce açıklanmıştı. Zekatı belli bir zenginliğe, servet fazlasına sahip olanlar, geliri olmayanlara veya geliri olsa bile giderini karşılamayanlara, temel ihtiyaçlarını kendi imkanlarıyla gideremeyenlere vereceklerdir. Zekat verecek kadar zengin olmayanlar, "zekat almaya hak kazanmış yoksul" sayılmaktadır. "Allah'tan bir farz olarak yoksullara, düşkünlere, (zekatı toplama ve dağıtma işinde çalışan) memurlara, kalpleri İslam'a ısındırılmak istenenlere verilir; kölelerin, borçluların, Allah yolunda olanların ve yolculukta ihtiyaç içine düşenlerin ihtiyaçları için sarfedilir" (Tevbe: 9/60)

"Allah yolunda olanlar"dan maksat kimlerdir? Yorumcuların çoğuna göre bunlar İslam askerleridir; Allah'ın dinini ve Müslümanlar'ı korumak, İslam'ı insanlara ulaştırmak için gerektiğinde savaşanlardır. Bazı yorumcular bu kavramı geniş tutarak içine, savaş dışındaki bir kısım çalışmaları ve hizmetleri de sokmuşlardır. Buna göre dine ve millete faydası dokunacak ilmin taliplerine (öğrencilere) ve hayır kurumlarına da zekat verilir. Kölelere zekattan pay ayırılmış olması İslam'ın köleliğe karşı olduğunu, onu zaman içinde ortadan kaldırmak için tedbir aldığını göstermektedir.

Fitre, hicretten sonraki ikinci yılda oruç ile birlikte farz (Hanifîler'e göre vacip) kılınmıştır. Borç olarak tahakkuk etmesi Ramazan Bayramı'nın birinci günü tan yerinin ağarması ile başlar, ancak daha önce ödemek de caizdir. Zekat verecek kadar serveti olanlar hem kendileri, hem de bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri için fitre öderler. Türkçe'de fitre denilen "fıtra", hem oruç açmak mânasındaki iftarın köküdür hem de yaratılış mânasındaki fıtrattır.

Fitre, oruç ibadeti ile geçirilmiş bir ayın teşekkürü ve insan olarak yaratılmış olmanın minneti olarak ödenir, bayramda yoksulların da sevinmelerini sağlar.

Hurmadan, üzümden, buğdaydan... şeklindeki farklı maddeler ve bunlara bağlı farklı para miktarları kafaları karıştırmaktadır. İşin esası şudur:

Her ailenin temel beslenme maddesi ne ise onun orta kaliteli olanından, bir yoksulun bir günlük yiyeceğini karşılayan miktardır. Bir aile bayram günü bir yoksulu yemeğe çağırsa, uğurlarken de akşam karnını doyuracak kadar bir diş kirası verse fitreyi ödemiş olur.

Bunu karşılayacak parayı vermekle de fitre borcu ödenir. Aylık, yıllık mutfak masrafınızı fert başına günlük olarak hesap edebiliyorsanız fitre miktarını da bulmuş olursunuz. Bir başka ölçü de şudur: İçi (2176) gram arpa alacak bir kabı dolduracak kadar arpa, buğday, kuru üzüm, hurma kaç lira ediyorsa fitre miktarı da odur; bunların mal olarak verilmesi de, birinin veya ortalamasının bedelinin verilmesi de caizdir.

Zekat ve fitre verilen kimseye bunun zekat veya fitre olduğunu açıklamak gerekli değildir.

PROF. DR. HAYRETTİN KARAMAN

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu