[ Yeni Safak Online - Ekonomi

Zengin de yoksullaştı

Türkiye'de gelir dağılımı iyileşmesi, zenginleşerek değil, yoksullaşarak gerçekleşti. Araştırmaya göre, ekonomik kriz sonrasında gelir kaybına uğrayanların başında en üst sosyo ekonomik kesim geliyor.

En alt yüzde 5 ile en üst yüzde 5 içinde yer alan haneler arasında 2000 yılında 27,2 kat gelir farkı varken, bu fark 20,1 kata indi.

Veri Araştırma A.Ş'nin iki yılda bir gerçekleştirdiği (Statü-gelir-tüketim) "Kentsel Türkiye Araştırmaları Dizisi''nin 2002 yılı bulguları, nisan-haziran aylarında belirlendi.

279 yerleşim biriminde 1940 hane ve 4 bin 970 kişiyle yapılan görüşmeler sonucunda Türkiye'deki kentlilerin profili çizen araştırma, İstanbul'da düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuna sunuldu.

Araştırmada, "2001 krizi gelir dağılımı eşitsizliğini azaltma yönünde işlev görmüş ise de bu 'göreli dengeli gelir dağılımı iyileşmesi' zenginleşerek değil, yoksullaşarak gerçekleşti'' denildi.

Alt tabaka daha da büyüdü

Araştırmaya göre, kentsel Türkiye'deki hane ve bireylerin yüzde 53,7'si alt, yüzde 38,5'i orta ve yüzde 7,8'i de üst tabakada bulunuyor. Krizin etkisiyle hane bazında üst ve orta tabakaların küçüldüğü belirtilirken, alt tabakanın büyüdüğü kaydedildi.

Hane harcamalarının gelir payı da kriz öncesine göre düşerek, yüzde 65 olarak gerçekleşti. Araştırmada, "Gelir kaybına uğrayan haneler, uğradıkları gelir kaybından çok daha fazla harcama kısıntısına gitti'' denildi.

Eşya sahipliği 2 yıl öncesine göre hiç değişmezken, VCD ve cep telefonu sahipliği arttı. Kriz sonrasında hanelere her gün giren gazete girişinin de azaldığı belirtildi.

Metropoller fazla etkilendi

Kriz sonrasında en fazla gelir kaybına uğrayanların başında metropollerdeki en üst sosyo ekonomik tabakalar geliyor. 2000 yılına göre 2002'de metropollerdeki gelir kaybı yüzde 40,6 iken, diğer kentlerde bu oran yüzde 26,4 olarak gerçekleşti.

Metropollerde üst tabakaların ağırlığı azalırken, diğer kentlere göre metropollerdeki haneler harcamalarını daha çok kıstı.

Zengin ile fakirin arasındaki gelir farkı 20 kata indi

En alt yüzde 5 ile en üst yüzde 5 arasında 2000 yılında 27,2 kat gelir farkı varken, bu fark 2002'de 20,1 kata indi.

Hane geliri 2000 yılında 7 bin 753 dolara yükseldi, bu yıl ise 5 bin 105 dolara düştü.

Hane ve bireylerin yüzde 53,7'si alt, yüzde 38,5'i orta ve yüzde 7,8'i de üst tabakada bulunuyor.

En üst kesimde yıllık ortalama hane geliri yüzde 43,6 gerileyerek 15 bin 662 dolara düştü.

En alt kesimdeki gelir kaybı yüzde 17,1 gerçekleşerek, 2 bin 291 dolar olarak belirlendi.

Yüzde 88,1'i giyim, kuşam masraflarını kısıtladı, yüzde 84,1'i mutfak masraflarını azalttı.

Yüzde 10,4'ü kirası, düşük konuta taşındı.

Yüzde 6,3'ü arabasını, eşyasını sattı.

Yüzde 5,5'i ev, arsa, dükkan gibi gayrimenkul sattı.

Yüzde 3,7'si çocuğunu başka okula verdi.

Yüzde 1,7'si arabasını daha düşük bir modelle değiştirdi.

Yüzde 1,6'sı yaşadığı kenti değiştirdi.

Yüzde 1,2'si ailesinin (anne, baba, akraba) yanına taşınmak zorunda kaldı.

Yüzde 7,9'u ödeyemediği borç yüzünden icraya verildi.

Yüzde 4,2'sinin evdeki eşya ve, mallarına haciz geldi.

Yüzde 33,5 olan çalışan oranı, yüzde 32,5'e düştü.

Yüzde 5,4 olan işsizlik yüzde 12'ye yükseldi.

2000 yılında en üst kesimde olmayan işsizlik, 2002 yılında yüzde 4 oldu.

Metropollerdeki gelir kaybı yüzde 40,6 iken, diğer kentlerde bu oran yüzde 26,4 olarak gerçekleşti.

Krizin olumlu bir etkisi de ortaya çıktı. Buna göre, 2001 krizi, 15-21 yaş grubundakilerin öğrenci olma düzeylerinde artış meydana getirdi. 2000 yılında yüzde 35 olan oran, 2002'de yüzde 39'a çıktı.

Anne babanın yanına dönüldü

Ekonomik kriz döneminde giyim ve mutfak masraflarının önemli oranda azaltıldığı, bunun yanında kişilerin servetlerini oluşturan değerleri satmak zorunda kaldığı, yaşadığı kenti değiştirenler, anne ve babasının yanına taşınanlar da bulunduğu ortaya çıktı. Veri Araştırma A.Ş'nin araştırmasına göre, ekonomik kriz döneminde, araştırmaya katılanların yüzde 88,1'i giyim masraflarını kısıtladı, yüzde 84,1'i mutfak masraflarını azalttı. Yüzde 10,4'ü kirası, masrafları daha düşük bir konuta taşınırken, yüzde 6,3'ü arabasını, yine yüzde 6,3'ü evdeki eşyanın bazılarını, yüzde 5,5'i ev, arsa, dükkan gibi gayrimenkulu satmak zorunda kaldı.

Üst kesim de işsizlikle tanıştı

Çalışma koşullarına göre nüfusun dağılımına bakıldığında, 2000 yılında yüzde 33,5 olan çalışan oranı, 2002 yılında yüzde 32,5'e düştü. Aynı dönemde yüzde 5,4 olan işsizlik yüzde 8'e, geçici işlerde çalışanların da katılımıyla yüzde 12'ye yükseldi. Sosyo ekonomik tabakalar ayrımında işsizlerin oranına bakıldığında ise dikkat çeken unsur, 2000 yılında en üst kesimde olmayan işsizliğin, 2002 yılında yüzde 4 olması. Araştırmaya katılanların yüzde 79'u ekonomik durumunun son 12 ay içinde kötüye gittiğini, yüzde 58'i de gelecek 12 ay içinde ekonomik durumunun kötüye gideceğini bildirdi.

Ortadirek yeniden ayağa kaldırılacak
"Yoksulluk ve yolsuzlukla mücadeleyi" öncelikli hedef olarak belirleyen AK Parti, ortadireğin yeniden canlanması için, bir dizi önlem alacak.

Beklenen oldu MB faiz indirdi
Merkez Bankası, piyasa beklentileri kapsamında iki puanlık faiz indirimine gitti. Gecelik ve haftalık borçlanma faizleri yüzde 46'dan yüzde 44'e çekildi.

Doğan Grubu Sabah Grubu için teklif verdi
Doğan Grubu, Sabah Grubu ve ATV yayın organları ile ilgili BDDK'ya 500 milyon dolarlık bir teklif götürdü.

Gurbetçi küsünce döviz akışı durdu
Hükümet gurbetçiyi küstürünce yurtdışından döviz akışı durdu. Geçen yıl gurbetçilerin gönderdiği döviz miktarı yüzde 38.9 gerileyerek 2 milyar 786 milyon dolara kadar indi.

Ramazan'da listesiz alışverişe asla çıkma
Ramazan ayında yiyecek alışverişininin bilinçli yapılmasını isteyen uzmanlardan uyarı; İhtiyaçlarınızı günlük, haftalık ve aylık olarak belirleyin.

Nakliyecilere yarı yarıya sigorta indirimi
UND, Garanti Sigorta ve Yapı Kredi Sigorta arasında yapılan anlaşmayı UND Başkanı Çetin Nuhoğlu, Garanti Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Ertuğrul Bul, Yapı Kredi Sigorta Genel Müdürü Erhan Dumanlı imzaladı.

Bellona'ya bişey olmasın!..

Fiat Oto İşçileri, liman işgal etti
Fiat Oto'nun açıkladığı endüstri planına göre işten çıkarılmaları öngörülen Termini İmerese fabrikası işçileri, dün de Palermo Limanı'nı ulaşıma kapatma eylemi yaptı. Limanda, İtalya içine ve İspanya ile Fransa'ya gidecek 3 bin Fiat Punto marka otomobilin bulunduğu bildirilirken, işçilerin limanı kapatarak gemilerin kalkışını engellediği ifade ediliyor. İşçilerin Palermo'ya bağlı otoyolları ve şehir içindeki trafiği de kapattığı belirtiliyor.

BEKO'ya IFC'den 50 milyon dolar kredi açıldı
Dünya Bankası'nın özel sektörü geliştirme kolu Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Beko Elektronik'e 50 milyon dolar karşılığı Euro sendikasyon kredisi açtı. Alınan kredi, Beko Elektronik tarafından işletme sermayesi ve sabit kıymet yatırımlarında kullanılacak. 50 milyon dolar tutarındaki kredinin yarısı 3 yılı geri ödemesiz 7 yıl vadeli olacak ve Eurolibor artı 3.85 faiz oranı uygulanacak. Kredinin diğer yarısı ise, 2 yılı geri ödemesiz 5 yıl vadeli olacak ve Eurolibor artı 3.60 faiz oranı ile kullandırılacak.

Borsada satışa devam, kayıp %3,39
İstanbul Borsası'nda geçen hafta yaşanan yüzde 29,4'lük artış sonrası, haftanın ilk günü endeks yüzde 3,39 kayıpla 12.773 puana indi. Borsa uzmanları, geçen hafta gözlenen sert yükselişe tepki niteliğinde satışların yoğunlaştığını belirtiyorlar. Açılışta 12.773,27 seviyelerine kadar inen endeks, faiz indirimi haberi ile 13.000 puan seviyelerinde tutunmaya çalıştıysa da günü yüzde 3.39 kayıpla 12.773 puandan kapattı.

12 Kasım 2002
Salı