Röportaj: FAHRİ SARRAFOĞLU İSTANBUL
Türkiye'de şu an kullanılan sakız üretim teknolojisi hakkında bilgi alabilir miyiz?

Türkiyede şu anda kullanılan sakız üretim teknolojisi genelde eski teknoloji olup çoğunlukla Bazooka ve Cupe tipi sakızların üretiminde kullanılmaktadır. Avrupa'da ve dünyada gelişen draje sakız pazarından yeterince faydalanamayan Türk üreticiler yeni teknolojili makinalarını artık bu yeni tip ürünleri üretmek için almaya başlamışlardır.

Sakız ihracatında hangi ülkeler ön plana çıkıyor?

Yukarıda belirtildiği üzere Türk üreticileri ağırlıklı olarak Bazooka tipi tabir edilen sakız üretimini gerçekleştirmektedirler ki bu türün pazarı ağırlıklı olarak Afrika ülkeleridir. Türkiye ağırlıklı olarak Batı Afrika ülkelerine ihracat yapmaktadır. Afrika'da Kenya, Güney Afrika, Bostwana, Mısır ve Fas üretici ülke konumundadır. Bunlar dışında kalan ülkeler ithalatçı ülkelerdir. Bununla birlikte Rusya, Ukrayna, Türkî Cumhuriyetleri ve Balkanlar potansiyel alıcı konumunda olan ülkelerdir. Bunun yanında tatlandırıcılı draje sakız pazarı Batı'da oluşmakta ve özellikle Avrupa ve ABD de pazar hızlı bir büyüme göstermektedir.

Sakız ve şeker üretiminde nişasta önde geliyor. Bu sektörde de birkaç fırma dışında üretim yapılmıyor değil mi?

Sizin de belirttiğiniz gibi hükümetimizin almış olduğu bir karar ile nişasta ve glikoz üretimi 5 adet firmaya bırakılmış ve yeni yatırıma izin verilmemektedir. Tekelleşen bu sektörde fiyat artışları sıkıntı yaratmakta ve Türk üreticisinin rekabet gücünü zayıflatmaktadır.

Dünyadaki sakız tüketimi ne durumda?

Ortadoğu'da Yemen sakız çiğneyen ükeler kategorisinde birinci sıradadır. Daha sonra diğer Afrika ülkeleri gelmektedir. Ülkemizde şekerli sakız tüketimi yok denecek kadar azdır. Bizde şekersiz sakız diye tabir edilen sakız tüketilmektedir. Fakat diğer saydığımız ülkeler şekerli sakız tüketmektedirler. Batı insanı ise tatlandırıcılı draje türü sakız tüketmektedir. Ülkemizde ise bir ayda 200 bin adet sakız tüketilmekte. Bu rakamlara göre ülkemizdeki herkes yılda bir kez de olsa sakız çiğniyor.

Kervan Gıda'nın pazardaki payı nedir?

Türkiye'de şekersiz sakızda Dandy Falım markası ile liderdir. Kervan Gıda ise Keloğlan ve Salkım markaları ile şekersiz sakız pazarında önemli bir yere sahiptir.

Rekabet 'fiyat kırmak' değil

Sektörün önündeki sıkıntıları sayabilir miyiz?

Sektörün en büyük sıkıntısı rekabetin fiyat kırmak olarak algılanıp kaliteden verilen ödünlerdir. Türk üreticiler hemen toparlanıp rekabeti fiyat kırma anlayışından çıkartmaları gerekir. Daha iyi sunum, daha kaliteli ürün ve daha kârlı satışlar tercih edilen rekabet anlayışı olmalıdır. Bunun yanında, şekerli sakız ihracatı yapan firmalarımızın; dahilde işleme belgesinin zamanında alınamaması, KDV iadelerinin zamanında ödenmemesi, elektriğin dünya fiyatlarından kullanılmaması, teşvikli kullanılan şekerde yüksek teminatların istenmesi, nişasta ve glikoz fiyatlarına gerektiğinde müdahale edilmemesi, yurt içerisinden temin edilen ambalaj malzemelerinin, nişasta ve glikozun da teşvik kapsamına alınmaması gibi sorunları var.

Üretimde yerli firmalar ağırlıkta

Sakız sektöründeki semaye durumu nedir, sanıldığı gibi bu sektöre yabancı sermaye mi hakim?

Yerli sermaya sektöre soğuk bakmamakta bilakis yeni teknolojileri getirerek Batı tarzında üretime geçmektedir. Sanayinin sorunları vardır giderilmesi zaman alacaktır. Türkiye'de sakız üretiminin çoğunluğunu yerli firmalar yapmaktadır. Yabancı lisans ile üretim yapan firma sayısı azınlıktadır. Yabancı lisansı ile üretim yapan firmalar fiyatlarının yüksek olması hasabi ile sıkıntıya girmişlerdir. Şu anda yabancı lisans ile üretim yapan bir firma maddi sıkıntıya düşmüş ve ciddi fiyat indirimine gitmiştir. Türkiye'de en fazla tüketillen sakız çeşidi şekersiz sakızdır.