SSCB'nin dağılmasıyla hukuki statüsü, zenginliklerinin paylaşımı ve sınırları sorun olan Hazar'da, son zamanlarda ciddi bir gerginlik yaşanırken, kıyısı bulunan ülkeler, kendilerine yakın kısımları silahlandırmaya başladı. Azerbaycan ve Türkmenistan arasında baştan beri süren gerginliğin iyice tırmanmasıyla Bakü, NATO ülkelerinden Hazar'a hücümbotlar ve diğer silahlar yerleştirirken, Türkmenistan ise Ukrayna ve Rusya'dan silah alma aşamasında.

Rusya Devlet Silah Şirketi Rosoboronexport Başkan Yardımcısı Sergey Çemezov ile Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Türkmenbaşı, Türkmenistan'a Rusya'dan silah ve mermi satın alınmasına yönelik bir görüşme gerçekleştirdi. İTERA Şirketi Başkanı İgor Makarov'un da bulunduğu görüşmede silah ve gaz alış verişinin gündeme geldiği bildirilirken, detaylar gizli tutuluyor. Türkmenistan Rusya'dan yeni silahlar almanın yanı sıra SSCB döneminde kendisinde kalan bazı ağır askeri teknolojinin bakımı konusunda da Rusya'dan yardım istiyor. Aşgabat yakınlarında bulunan hava üssünde, aralarında Mig uçaklarının da bulunduğu askeri teknik bulunurken, bunlar halen işlemiyor. Türkmenistan'ın aynı zamanda Ukrayna'dan da en az iki deniz hücümbotu aldığı iddia ediliyor. 12 Aralık 1995 tarihinde BM tarafından kabul edilen 'sürekli tarafsızlık statüsü'ne göre Türkmenistan, kısıtlı sayıda ordu ve askeri donanım bulundurabiliyor. Ukrayna'nın aynı zamanda Azerbaycan'a da askeri teknik sattığı iddia ediliyor. Rusya'nın Hazar'da güçlü bir donanması bulunuyor. İran'ın da kendi tarafını güçlendirmeye yönelik hazırlıklar yaptığı haberleri geliyor.

Türkiye'den hücümbot

Hazar'a kıyısı bulunan diğer bir devlet olan Kazakistan ise diğer kaynakların yanında Türkiye'den hücümbotu aldı. Hazar'ın yüzeyine kıyısı bulunan tüm devletlere açık olmasında ısrar eden Rusya, bölgede bulundurduğu donanmayla en avantajlı durumdayken, İran, Rusya donanmasından çekindiğinden dolayı Türkmenbaşı kentinde yapılması planlanan Hazar liderleri zirvesini iki kez erteletti. Söz konusu zirvenin sonbaharda yapılması planlanırken, son günlerdeki karşılıklı silahlanma Hazar'a çözüm arayan çalışma gruplarının işini de zorlaştırıyor.

Tahran, 1921 ve 1940'ta yapılan anlaşmaların halen geçerli olduğunu savunuyor. Milliyetçi Vladimir Jirinovski, Hazar ile Fars Körfezi'nin bir kanalla birleştirilmesi teklifini verirken, Hazar'ı dışarıya bağlayan tek çıkış olan Volda-Don-Dunay su yolu Rusya'nın kontrolünde. Azerbaycan, Rusya'dan bu yolu kullanma için şimdiden izin alma rejiminin yumuşatılmasını isterken diğer devletlerin de bu tür taleplerle Rusya'ya muhtaç kalacağı ifade ediliyor. Hiçbir devletin sınırının belli olmadığı Hazar'da bundan sonra bulunacak hücümbotların başlangıçta en azından 'kayıkçı kavgası'na sebep olma risklerine dikkat çekiliyor.