SONGÜL SELVİ / İSTANBUL
1 Ocak 2005'te yürürlüğe girecek olan Yeni Türk Lirası'nın (YTL) çalışmalarını üstlenen kuruluşlar, tanıtım kampanyalarını bu haftadan itibaren başlatıyor. Ayrıca vatandaşların YTL ile ilgili halkın merak ettiği sorulara da "www.ytl.gen.tr" internet sitesinden cevap veriliyor. Halkın Yeni Türk Lirası'yla ilgili merak ettikleri arasında, "YTL'nin de sahtesini yapmak mümkün mü, yeni para biriminin ismi neden Yeni Türk Lirası, paramızdan neden 3 sıfır değil de 6 sıfır atılıyor" gibi sorular yeralıyor.

Site Yeni Türk Lirası çalışmalarını yürüten Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Sanayi Bakanlığı, Merkez Bankası, Devlet İstatistik Enstitüsü, Serbest Piyasa Kurumu, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından ortaklaşa hazırlandı. Sitede yeni Türk Lirası'nın neden hazırlandığından, bu paraların sahtesinin yapılıp yapılamayacağı, tedavüle girdiğinde enflasyona neden olup olmayacağına kadar pekçok soruya cevap veriliyor.

Darphane'de izinler kaldırıldı

Öte yandan yılbaşından itibaren kullanılmaya başlanacak Yeni Türk Lirası'nın kuruşları için Darphane'deki çalışma süresi 24 saate, çalışma günü de 6'ya çıkarıldı. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Ahmet Büyükkaymaz, yaptığı açıklamada, yeni madeni para hazırlıklarının geçen yıl başladığını, yasal zemin çerçevesinde belirledikleri yatırım programı ile gerekli araç-gereçleri temin ettiklerini bildirdi. Büyükkaymaz, yeni madeni para olan kuruş için Almanya'dan 3 milyon 791 bin euroya 6 adet makine alındığını kaydetti.

1.2 milyar adet yeni kuruş basımı yapılacak

Eski makinelerin de kalıpların değiştirilmesiyle yeni kuruşlara uyumlu hale getirilerek kullanılacağını belirten Büyükkaymaz, yeni kuruş basımı nedeniyle daha fazla personele ihtiyaç duyulduğunu, bu ihtiyacı gidermek için 25'i vasıflı eleman, 5'i düz işçi statüsünde olmak üzere 30 kişiyi işe aldıklarını anlatan Büyükkaymaz, şöyle: "Artık 24 saat üzerinden günde 3 vardiya ve haftada 6 gün olmak üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz. 1 milyar 200 milyon adet madeni paranın basımının 15 Aralık'ta sonuçlanmasını planlıyoruz."

1 kuruşların pirinç malzemeden, 5-10-25 kuruşların nikel, bakır ve çinko alaşımından, 50 kuruş ile 1 liraların ise pirinç ve nikelden yapıldığını kaydeden Büyükyılmaz, 6 bin 356 ton ağırlığında kuruş basacaklarını belirterek: "Bunun değeri 424 trilyon 950 milyar lira oluyor. 2005 yılında eski kuruş da tedavülde bulunacağından, toplam değer 552 trilyon lirayı bulacaktır" diye konuştu.

Müşterisine YTL'yi anlatıyor

Osman Yürekli (61), ayrıca gelen her müşteriden aldığı ve üstünü verdiği paranın YTL cinsinden neye karşılık geldiğini anlatıyor. Yürekli, sattığı ürünleri fiyatını milyon, lira ve kuruş cinsinden telaffuz ediyor. Yürekli, zaman zaman da müşterilerine şu an geçerli olan fiyatların YTL olarak ne yaptığını soruyor. YTL'yi anlatırken bazılarının kendilerini dikkatle dinlediğini; ancak bazılarına ise bir şaka gibi geldiğini anlatan Yürekli, "Ama bunun şakası yok. YTL, çok yakın bir zamanda hayatımıza girecek. Bu yüzden dükkana gelen her müşteriden aldığım parayı hem TL, hem de YTL olarak telaffuz ediyorum. Böylece onları yeni uygulamaya hazırlıyorum" diyor. Kemal Çetin adlı bir pazarcı da, hem espri, hem de müşterileri alışsın diye fiyatları çift olarak gösterdiğini kaydetti. Kuruşlu ve liralı ifadelere alışık olduğu için fazla zorluk yaşamayacağını düşünen Mustafa Salgıç(51) adlı vatandaş ise, "Ben delikli ve çentikli kuruşları bile hatırlıyorum. Bundan dolayı bu kavramlar bana çok tuhaf gelmiyor" dedi.