Başbakan Abdullah Gül, Irak sorununun savaşsız bir şekilde halledilebilmesi gerektiğini bildirerek, "Bölge ülkeleriyle hep beraber son defa herşeyi gözden geçirip, savaşsız bir şekilde bu sorunun halledilmesi için bir eşgüdüm sağlamaya çalışacağız" dedi.

Başbakan Gül, Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Uğur Ziyal, danışmanları Gürcan Türkoğlu, Ahmet Davutoğlu ve bazı bürokratlarla birlikte Şam'a gitti. Suriye Başbakanı Mustafa Miro ile görüşen Gül, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad tarafından kabul edildi.

Şam'a hareketinden önce yaptığı açıklamada, bugün Mısır'a, Pazartesi günü de Ürdün'e gideceğini bildiren Gül, tüm bu ziyaretleri bu bölgedeki gerginliğin savaşsız bir şekilde neticelenmesi için yaptığını vurguladı.

Savaşsız çözüm sinyalleri var

Gül, şöyle konuştu: "Askeri bir müdahaleye yol açılmadan barışçı çözüm imkanlarının sonuna kadar değerlendirilmesi, diplomatik yolların tüketilmesi şarttır. İşte bu çerçeve içerisinde bu ziyaretleri düşündük. Aslında BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın yaptığı son açıklamalar, ABD Başkanı Bush ile Dışişleri Bakanı Powell'ın zaman zaman yaptığı açıklamalar hâlâ savaşsız bir şekilde bu krizin halledilebileceğini bize göstermektedir. Bunun muhakkak ki denenmesi gerekmektedir. Bunun için gayret edilmesi gerekmektedir. Savaşsız bir şekilde bu sorunun halledilebilmesi için Irak'a çok büyük görev düşmektedir. BM Güvenlik Konseyi kararlarını hiç tereddütsüz bir şekilde, şeffaf bir şekilde bütün dünyaya göstermesi gerekir. Hepimiz bu bölgenin ülkesi olduğumuza göre, her ülke kendi çapında bir gayret içerisindedir. Bu gayretlerin eşgüdüm içerisinde götürülmesinin çok büyük bir etkisi olacaktır."

26 Ocak 'kritik gün'

ABD'nin özellikle Irak'ın güneyinde çok büyük yığınakları olduğunu belirten Gül, "Bunlar artık gizli değildir. Süreç hızlı bir şekilde gelişmektedir. BM Güvenlik Konseyi'nin Irak'taki uzmanları, imha silahlarını denetleyen uzmanlar, son raporlarını 26 Ocak tarihinde vereceklerdir. Dolayısıyla bunlar kritik günlerdir. Bölge ülkeleriyle hep beraber son defa herşeyi gözden geçirip, savaşsız bir şekilde bu sorunun halledilmesi için bir eşgüdümü sağlamaya gayret edeceğiz" diye konuştu.

Başbakan Gül, bütün diplomatik yolların tüketilmesi, herşeyin denenmesi gerektiğini ifade ederek, "Şu anda o safhadayız" dedi.

Savaşsız çözüm herkesin isteği

Gül, Esad ile görüşmesinden sonra Şam'da düzenlediği basın toplantısında da, "Şayet barışçı yollarla bir netice alınamaz ve arzu edilmeyen bir savaş ortaya çıkarsa, bunun bütün bölgedeki olumsuz yansımaları herkesi çok yakından ilgilendirmektedir" dedi.

Küresel ve bölgesel barış ile istikrara çok önem verdiklerini vurgulayan Gül, şöyle devam etti: "Hâlâ inanıyoruz ki savaşsız şekilde bu sorun çözülebilir. Irak'a uzun sınırları olan ve Irak'a komşu olan iki ülke Türkiye ve Suriye. O açıdan biz Suriye ile başladık. Bu görüşmelerde ortaya çıkan şey şudur: Bizim duyduğumuz kaygılar, aynı şekilde Suriye yetkilileri ve Sayın Cumhurbaşkanı Beşar Esad tarafından da duyurulmaktadır. Savaşsız bir şekilde sorunun çözümü için olağanüstü bir gayret içinde olmak gerektiği müşterek kanaatimizdir."

Irak'ın toprak bütünlüğü önemli

Gül, Türkiye ve Suriye'nin "Irak'ın bütünlüğüne çok önem verdiğini ve bunun her iki sınır ülkenin de önceliği olduğunu" vurguladı. Gül, "Irak'ın kaynakları Irak halkının olmalıdır. Bu konuda hiç tereddütsüz bir ortak görüş söz konusudur" dedi.

ABD'ye de baskı yapacağız

Gül, gazetecilerin sorularını şöyle cevapladı:

Görüşmelerden sonra bölge ülkeleri adına ABD ve Irak'a bir mesaj mı vereceksiniz?

Bu mesaj olabilir, mesajın ötesinde karşılıklı görüşmeler şeklinde olabilir. Ama size samimiyetle şunu ifade etmek isterim ki konuşmalar havada kalan, sadece iyi dilekleri ortaya koyan tavırların ötesinde somut adımların da atılabileceği yöndedir. Krizin savaşsız önlenmesi için katkı sadece bu tarafta değil, ABD yönetimi nezdinde de olacaktır.

Bazı Arap gazetelerine manşetten giren bir haber var. Türkiye'nin Saddam Hüseyin'in sürgün edilmesi yönünde tavrı olduğu yönünde bir haber yapılmış...

Bakanımızın böyle bir açıklaması yoktur.

Irak'taki silah denetçilerinin BM'ye sundukları raporlar olumlu çıkarsa o zaman bölgesel inisiyatif vakti gelmiş olur mu?

Bu raporlar tam tatminkar olursa savaşın olmaması için en büyük adımlar atılmış olacaktır. O bakımdan Irak'ın olağanüstü bir gayret içinde olması lazımdır. Yapabileceğinden fazlasını yapmalı. Çok şeffaf olmalı.

'Pandoranın kutusu açılmamalı'

Başbakan Abdullah Gül, dün Suriye lideri Beşar Esad ile yaptığı görüşmede Türkiye'nin, Irak'ın toprak bütünlüğü konusundaki hassasiyetini vurgulayarak, "Irak'ta pandoranın kutusu açılırsa bir daha kapanmayabilir" dedi. Kuzey Irak'taki her türlü oluşumun Suriye, Türkiye ve İran'ı yakından ilgilendireceğini, bu konuda ortak çıkarların söz konusu olduğunu ifade eden Gül, bölgede sınırların değişmemesi gerektiğini söyledi. Gül'ün bu hassasiyetini paylaştığını belirten Beşar Esad ise Birleşmiş Milletler (BM) silah denetçilerini kabul etmesi konusunda Saddam yönetiminin ikna edildiğini, ancak bundan sonraki süreçte, ABD'nin tavrının objektif ve tutarlı olmadığını kaydetti. Esad,

ABD'nin, bölgede yapmayı planladığı "geniş çaplı bir dizaynın" bölge ülkelerini rahatsız edeceğini açıkça bilmesi gerektiğini vurguladı. ABD'nin iç kamuoyu beklentileri ve Başkan Bush'un hesaplarının Irak'a yönelik savaşı körüklediğini dile getiren Esad, Irak muhalefetinin olası bir operasyonun ardından yönetimi hemen devralacak güçte olmadığına dikkati çekerek, "Kaosun uzun sürmesi en büyük endişemiz" dedi. Başbakan Gül de Irak konusunda aynı kaygıları kendilerinin de paylaştığını belirterek, "Irak'ta pandoranın kutusu açılırsa bir daha kapanmayabilir. Irak dağılmamalı, herkesi o kutuya sokmak bir daha mümkün olmayacaktır" görüşünü dile getirdi.