Diyarbakır’da düzenlenen “Adli ve İdari Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması” başlıklı bölge toplantısında konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, bireysel başvuru sisteminin 13 yıllık verilerini kamuoyuyla paylaştı. Özkaya, “2012 Eylül’ünden bu yana Mahkememize 702 bin 53 bireysel başvuru yapıldı. Bunların 600 bin 14’ü karara bağlandı” dedi.
İHLAL KARARLARININ ÇOĞU ‘MAKUL SÜREDE YARGILANAMAMA'
Özkaya’nın verdiği bilgilere göre 600 bin 14 kararın 531 bin 134’ü kabul edilemezlik, 81 bin 841’i ise hak ihlali yönünde sonuçlandı. Bu ihlallerin 56 bin 443’ü makul sürede yargılanma hakkının ihlali, 23 bin 914’ü adil yargılanma, mülkiyet hakkı, ifade özgürlüğü gibi diğer hak gruplarına ilişkin oldu.
Mahkemenin kararlarına rağmen halen 84 dosyanın icra süreci tamamlanmadı. Özkaya, “Toplam başvuruların yaklaşık yüzde 76’sı kabul edilemezlikle sonuçlandı; makul süre hariç hak ihlali oranı ise yüzde 3,4’tür” dedi.
AYM BİR SÜPER TEMYİZ MERCİİ DEĞİL
Bireysel başvurunun yanlış algılandığına dikkat çeken Özkaya, “Anayasa Mahkemesi bir süper temyiz mercii değildir. Yalnızca temel hakların ihlal edilip edilmediğine bakar” diye konuştu. Yüksek mahkeme kararlarının Yargıtay ve Danıştay ile hiyerarşik değil, “anayasal iş bölümüne dayalı” bir ilişki içinde olduğunu vurgulayan Özkaya, bireysel başvuruların adalet odaklı, ideolojik ya da kimlik temelli ayrım yapılmadan incelendiğini belirtti.
Özkaya ayrıca hâkim ve savcılara seslenerek, “Kimseyi bilerek kıl kadar haksızlığa uğratmamalıyız. Nura talip olmalıyız, nara değil” ifadelerini kullandı.
İHLAL KARARI UYGULANMAZSA YENİ BİR İHLAL DOĞAR
Toplantının açılışında konuşan Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez ise ihlal kararlarının uygulanmasının önemini vurguladı. Kerkez, “Anayasa Mahkemesi bir ihlal tespit ettiğinde tüm kurumların gereğini yerine getirmesi gerekir. İhlalin giderilmemesi de yeni bir hak ihlalidir” dedi.
Kerkez, bireysel başvuru sisteminin tıkanmadan sürdürülebilmesi için hem idari hem yargısal makamların sorumluluk üstlenmesi gerektiğini belirterek, “Hakkı ihlal edilen vatandaşın yerine kendimizi koymayı bilmeliyiz” ifadesini kullandı.
TOPLANTIYA YARGI CAMİASINDAN YOĞUN KATILIM
Diyarbakır’da bir otelde düzenlenen programa Avrupa Konseyi yetkilileri, Yargıtay Birinci Başkanı Ömer Kerkez, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Muhsin Şentürk, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcısı Mustafa Çelenk, bölge adliye mahkemesi başkanları ve çok sayıda yargı mensubu katıldı.
Toplantının ev sahibi Diyarbakır Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanı Erhan Çavuşoğlu, bireysel başvurunun Türkiye yargı sisteminde temel bir güvence olduğunu belirterek katılımcılara teşekkür etti.