Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde hem ulaşımı kolaylaştırmak hem de bölgeler arasındaki bağlantıyı güçlendirerek devletin uzaklardaki topraklarını daha rahat koruyabilmek amacıyla, Hicaz Demiryolu projesi ortaya konmuştu.
Sultan II. Abdülhamid’in fikri olan ve İstanbul’la Medine ve Mekke’yi birbirine bağlamayı hedefleyen projenin temelleri, uzun bir hazırlık döneminin ardından 1 Eylül 1900 günü atıldı. Aradan yalnızca 8 yıl geçtikten sonra, demiryolu hattı, 1 Eylül 1908 günü Şam’dan Medine-i Münevvere’ye ulaşmıştı. Nereden bakılırsa bakılsın, Osmanlı yönetimi Hicaz Demiryolu’nu inşa etmek suretiyle, dönemin şartları çerçevesinde adeta imkânsızı başarmıştı.
BAĞIŞLARLA YAPILDI
Şam’dan Medine’ye kadar toplam uzunluğu 1320 kilometreyi bulan Hicaz Demiryolu’nun yapımı için devlet bütçesi tek başına yeterli değildi. Sultan Abdülhamid’in İslâm dünyasına yaptığı çağrılar neticesinde, Hindistan’dan Güney Afrika’ya kadar dünyanın her yerindeki Müslümanlar Hicaz Demiryolu’na katkıda bulundu.
SALDIRI VE SABOTAJLAR
Hac yolculuğunu 50 günden 5 güne indiren Hicaz Demiryolu, Birinci Dünya Savaşı patlak verdikten sonra saldırı ve sabotajların da hedefi haline geldi. Çünkü Osmanlı devleti, demiryolu hattı sayesinde Arap Yarımadası’na hızlıca asker sevk edebilecekti. İngilizlerin kışkırttığı Arap kabileleri, Hicaz Demiryolu’nun birçok noktasına sabotajlar düzenleyerek hattı işlemez hale getirmeye çalıştılar.
Modern devletlerin kurulmasından sonra Hicaz Demiryolu fiilen işlerliğini yitirse de, hat üzerindeki bazı istasyonlar bugün hâlâ ayakta durmaktadır. Şam ve Kudüs istasyonları sergi ve turistik ziyaretler için kullanılırken, Medâin Sâlih ve Medine-i Münevvere istasyonları bakımlı, ancak boş tutulmaktadır. Amman istasyonu ise, Akabe’ye giden trenlerin kalktığı ana merkez olarak kullanılmaktadır.
- Hicaz Demiryolu’nun Ürdün’deki etabı ise bugün hâlâ kullanılmaktadır.