Ahşap direklerin en büyüğü: Beyşehir Eşrefoğlu Camii

Konya'nın Beyşehir ilçesinde bulunan Beyşehir Eşrefoğlu Camii, Anadolu'da ahşap direk ve çatılı ulu camilerin en büyüğü ve en görkemlisidir. Ayrıca bu tür camilerin tüm özelliklerini taşıyan tek eserdir.

Yeni Şafak Mustafa Cambaz
Eşrefoğlu Camii; taş, tuğla, çini ve renkli boyama gibi bir çok süsleme sanatının bir arada yoğun olarak kullanıldığı tek ahşap cami olması sebebiyle Türk mimarlık tarihide özel bir yere sahip.​

Konya'nın Beyşehir ilçesinde bulunan Beyşehir Eşrefoğlu Camii, 1296- 1299 yılları arasında Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından yaptırılmış. Dışarıdan gösterişsiz olmasına karşın, başta nefis kolonlar, kalem işçiliğiyle süslenmiş ahşap tavan, aydınlık bacası, kündekâri minber ve çini mihrap olmak üzere orijinal iç mekân özelliklerinden çoğunu koruyor. Caminin tavan kirişlerinde, konsol aralarında ve mukarnas başlıklarında çok ince, renkli kalem işleri dikkat çekiyor. Özellikle kökboyalı motifler olağanüstü güzelliğe sahip. Anadolu ulu camilerinde mihrap ve minber egemendir.

Çoğu zaman renkli çini mozaiklerle bezeli bir mihrap ile yan kanatları geometrik ve bitkisel desenlerle dekore edilmiş, oymalı ahşap minber en önemli unsur olarak öne çıkar. Eşrefoğlu Camii'nin mihrabı da tamamen mozaik çinilerle kaplanmış. Ceviz ağacından oymalı ve çatmalı olarak yapılan minber ise inanılmaz bir düzgünlük ve incelikte tasarlanarak, geometrik şekiller ve bitkisel bezemelerle dekore edilmiş. Caminin ortasında, özgün hali çatısız ve açık bir aydınlık yeri, altında da bir havuz bulunuyor. Kış aylarında caminin damındaki kar, çatının ortasındaki boşluktan kar deposu olarak adlandırılan bu havuza atılırmış. Böylece ortam nemlendiği için yakılan sobalardan ötürü ahşap sütunların çatlayıp kuruması engellenirmiş.

Eşrefoğlu Camii; taş, tuğla, çini ve renkli boyama gibi bir çok süsleme sanatının bir arada yoğun olarak kullanıldığı tek ahşap cami olması sebebiyle Türk mimarlık tarihide özel bir yere sahip.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/35/6a48e7831.jpg

Eşrefoğlu Camii, Anadolu'da ahşap direk ve çatılı ulu camilerin en büyüğü ve en görkemlisidir.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/35/3080f84f2.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin doğu duvarına bitişik olan Emir Seyfettin Süleyman'ın 1301 tarihli türbesi

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/36/b4c2bc683.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin nefis taş işçilikli abidevi taç kapısı.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/36/78708e334.jpg

Abidevi taç kapının mukarnaslı kavsarası.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/36/3e5b3af25.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin sırlı tuğla ve çini mozaikle kaplı iç portali. Camiye taş portalden girince son cemaat yeri gibi küçük bir bölüm bulunuyor. Bu bölümde yer alan mozaikli ve sivri kemerli bu kapıdan da esas mekâna geçiliyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/37/e07c60af6.jpg

Beyşehir Eşrefoğlu Camii, Anadolu'da ağaç çatı ve direkli düz tavanlı ulu camilerin en büyüğü ve en görkemlisidir. Ayrıca bu tür camilerin tüm özelliklerini taşıyan tek eserdir.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/37/78d11cd17.jpg

Caminin ortasında, özgün hali çatısız ve açık bir aydınlık yeri var. Kar deposu olarak anılan bu mekânın, önceki avlulu camilerde olduğu gibi küçülmüş bir avlu olup olmadığı kesin bilinmiyor. İbadet mekânının tam ortasında olan bu bölüm 1965 yılında camla örtülmüş. Anlatılanlara göre, kış aylarında caminin damındaki kar çatının ortasındaki boşluktan ortadaki havuza atılırmış. Böylece ortam nemlendiği için yakılan sobalardan ötürü ahşap sütunların çatlayıp kuruması engellenmiş.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/37/f2d30f4b8.jpg

Caminin ortasındaki kar deposu olarak adlandırılan havuz.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/37/fed5cdaa9.jpg

1296- 1299 yılları arasında Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından yaptırılan cami, Selçuklu geleneğine sıkı sıkıya bağlı bir geç dönem Anadolu Selçuklu yapısıdır. Dışarıdan gösterişsiz olmasına karşın, başta nefis kolonlar, kalem işçiliğiyle süslenmiş ahşap tavan, aydınlık bacası, kündekâri minber ve çini mihrap olmak üzere orijinal iç mekân özelliklerinden çoğunu koruyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/37/8eede86d10.jpg

Ahşap süslemeler yoğun olarak sütun başlıklarında ve kirişlerde görülüyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/38/5952a9de11.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin tavan kirişleri, konsol araları ve mukarnas başlıklarında çok ince renkli kalem işleri var. Özellikle kökboyalı motifler olağanüstü güzelliğe sahip.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/12/38/2a85de8612.jpg

Ahşap süslemeler yoğun olarak sütun başlıklarında ve kirişlerde görülüyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/08/f103b3c713.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin tavan kirişleri, konsol araları ve mukarnas başlıklarında çok ince renkli kalem işleri var. Özellikle kökboyalı motifler olağanüstü güzelliğe sahip.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/08/fc35c5ab14.jpg

Ahşap süslemeler yoğun olarak sütun başlıklarında ve kirişlerde görülüyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/09/69d0e63c15.jpg

Ahşap süslemeler yoğun olarak sütun başlıklarında ve kirişlerde görülüyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/09/f2b1a76116.jpg

Anadolu ulu camilerinde, Beyşehir Eşrefoğlu Camii'nde olduğu gibi mihrap ve minber egemendir. Çoğu zaman renkli çinilerden oluşmuş bir mozaikle bezeli olan mihrap ve yan kanatları geometrik ve bitkisel desenlerle bezenmiş, nefis oymalı ahşap minber en önemli unsur olarak öne çıkar.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/09/8826593017.jpg

Beyşehir Eşrefoğlu Camii'nin çini mozaik bezeli mihrabı ve nefis oymalı ahşap minberi.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/10/905fb64818.jpg

Mihrap, minber ve mihrap önü kubbesi.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/10/ff375b8519.jpg

Minber kapısı ve mihrap.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/11/f078392d20.jpg

Mihrap ve mihrap önü kubbesi.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/11/bd668a0c21.jpg

Mihrap kavsarasından mihrap önü kubbesine bakış.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/11/1c73c24022.jpg

Mihrap kavsarasından mihrap önü kubbesine bakış.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/12/10ba277423.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin mihrap önü kubbesi, sırlı tuğla ve mozaik çiniyle kaplı. Kubbe göbeğinde beş köşeli bir yıldız içersinde kûfî yazıyla Allah, Muhammed ve ilk Dört Halifenin isimleri yer alıyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/12/a905937824.jpg

Kubbe göbeğinde beş köşeli bir yıldız içersinde kûfî yazıyla Allah, Muhammed ve ilk Dört Halifenin isimleri yer alıyor.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/12/a58685dc25.jpg

Kubbede yer alan çini yazı kuşağından bir kesit.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/12/7f54b6a426.jpg

Ceviz ağacından oymalı, çatmalı ve tutkalsız olarak yapılan minber inanılmaz bir düzgünlük ve incelikte tasarlanarak, geometrik şekiller ve bitkisel bezemelerle dekore edilmiş.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/13/04fe3c3c27.jpg

Ceviz ağacından oymalı, çatmalı ve tutkalsız olarak yapılan minber inanılmaz bir düzgünlük ve incelikte tasarlanarak, geometrik şekiller ve bitkisel bezemelerle dekore edilmiş.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/13/4bfcd59928.jpg

Minber kapı tacı.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/14/5ef97d8b29.jpg

Minber külahı

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/14/9d8ddefc30.jpg

Minber kanadından detay.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/14/ee47e4c031.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin mihrabı tamamen mozaik çinilerle kaplanmış. Selçukluların Anadolu'da geliştirdiği ve burada da uygulanan bir teknikle, iç mukarnas yüzeyler gibi yuvarlak alanlar bile örtülmüş. Turkuaz, patlıcan moru, lacivert ve siyah renklerin görüldüğü mihrap ve önündeki sahnın kubbesi, caminin diğer iç süslemeleriyle çarpıcı bir renk tezatı oluşturmuş.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/15/52e0c4c332.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin mihrabı tamamen mozaik çinilerle kaplanmış. Selçukluların Anadolu'da geliştirdiği ve burada da uygulanan bir teknikle, iç mukarnas yüzeyler gibi yuvarlak alanlar bile örtülmüş. Turkuaz, patlıcan moru, lacivert ve siyah renklerin görüldüğü mihrap caminin diğer iç süslemeleriyle çarpıcı bir renk tezatı oluşturmuş.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/15/3a1aafbb33.jpg

Mihrap kavsarasından detay.

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/15/8b47e66134.jpg

Mihrap kavsarasından detay

https://image.piri.net/resim/upload/2016/06/26/01/15/e4282f5a35.jpg

Eşrefoğlu Camii'nin mihrap nişi içinde güneş gibi açılan yıldız kompozisyonu.