Bakanlar Kurulu'nun havaalanı ve limanları ABD'ye açması kararı bir tezkere gerektirmez miydi? Karar, Amerika'nın Türkiye ile ilişkileri düzeltmesi için taviz anlamına gelmez mi? Bu soruları, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'e soruyorum. Şu cevabı veriyor: "Açıkçası, bu tür yaklaşımlara hayret ediyorum. Aldığımız kararın Amerika'ya şöyle ya da böyle görünmekle ne alakası var? Üstelik, ben bu kararı alacağımızı geçen hafta açıkladım ama basın farketmedi. Yaptığımız şey, BM'nin de öngördüğü gibi Irak'a insani yardım sağlanması için imkanlarımızı açmaktır. Açık söylüyorum, Powell bu konuda bana tek kelime söylemedi. Kararın, onunla yaptığım görüşmeyle bir bağlantısı yoktur."

Cumhurbaşkanı da kararın derinliğini merak etmiş olmalı ki, kararnamenin süresinin belirlenmesini istemiş. "1 yıllık süre" ibaresi metne, Sezer'in bu uyarısı üzerine konulmuş.

İzin, sadece Amerika için değil, Irak'a insani yardım ve benzeri amaçla sevkiyat yapmak isteyen bütün ülkeleri kapsıyor. Gül, kararın kapsamının anlaşılması açısından önemli bir noktanın da altını çiziyor. "Liman ve havaalanları barış amaçlı olmak üzere yani, yardım için lojistik gerektiren hallerde askeri birliklere de açık olacak."

Peki, askeri birlik geçişine izin verilmesi Meclis'in yetkisinde olan bir konu değil mi?

Hükümet bu kararı, Anayasa'nın 92. maddesine referans yaparak aldı. O maddede Meclis'in yetkisi "...Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası andlaşmaların veya milletlerarası nezaket kurallarının gerektirdiği haller dışında..." cümlesiyle sınırlanıyor. Yani, Bakanlar Kurulu'nun aldığı karar, hükümet tarafından Anayasa'da zikredilen "nezaket ve dostluk" kelimeleriyle tanımlanıyor.

Gül ile konuştuğumuz sırada televizyon haberlerinde, SP Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın "Üslere yerleşme izni aslında İran'a yapılacak harekat için verildi" sözleri yayınlanıyordu. Dışişleri Bakanı, ben sormadan bir kez daha, "ne alakası var" dedi. "Verilen iznin Amerika'nın bölgede yapmayı düşündüğü iddia edilen herhangi bir şeyle alakası yok. Adı üzerinde Irak'ın yeniden yapılanması sürecine insani yardım ve benzeri katkıları kolaylaştırmak için aldık bu kararı. Ne İran'ı, ne Suriye'si, ne Bulgaristan'ı!.."

Ve bu kez Gül sordu: "Irak'ta acz içinde bulunan insanlara yardım götürülmesin mi? Onlar kaderleriyle başbaşa mı bırakılsın?"

Aslına bakılırsa, bir şekilde ABD ile kurulabilecek her kararın zihni arka planında, "Ankara ile Washignton arasında tezkere sonrası yaşanan gerginlik" tablosu yatıyor. Her gelişme, doğal olarak bu tabloyla ilişkilendiriliyor ve böyle olunca da akla "acaba, gerginliği aşmak için bir taviz mi veriliyor" sorusu geliyor.

Gül, "gerginlik" kelimesini de reddediyor. "Türkiye'de bir grup maalesef bazı kompleksleri üzerinden atamadı. Bu grup, inatla Türkiye'yi küçük göstermek için gayret gösteriyor" yorumunu yapıyor.

Peki, Amerika ile hiç sorun yaşanmadı mı?

Cevap: "Elbette tam işbirliği beklentileri vardı ama açıkça görüldüğü gibi Meclis demokratik mekanizma ile bunu sınırladı. Buna üzülmüş olabilirler fakat hepsi bu kadar..."

Abdullah Gül, istediği her zaman ABD'li muhataplarıyla telefon görüşmesi yaptığını söylüyor ve yine bu dönemde meslektaşı Powell'la, biri Türkiye'de olmak üzere birkaç kez görüştüklerini hatırlatıyor.

Dışişleri Bakanı bu arada ilginç bir şey daha söylüyor: "Türkiye'de bir gerginlik ya da ilişkilerin koptuğu havası yayılıyor ama bizim görüştüğümüz kişiler böyle bir süreçten söz etmiyorlar." Bakan, bu iyimser görüntüyü de hükümetin, "süreç içinde gerekli rasyonel adımları atması ve ABD ile stratejik ittifakın gereklerini yapması"na bağlıyor.

Gül, gündemi çok yoğun olduğu için önümüzdeki ay yapacağı ABD ziyaretinin de Temmuz sonuna kalabileceğini söylüyor.

MUSTAFA KARAALİOĞLU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu