ABD'nin Irak'a savaş açma hazırlığı yürüttüğü günlerde, konu tezkereler vesilesiyle Türkiye'de de tartışılırken, çok anlamsız gelen bir soruyu gündeme taşıyanlar çıkmıştı. Soru şuydu: "İş, Kuzey Irak yüzünden, ABD ile Türkiye arasında bir savaşa kadar varır mı?"

Süleymaniye'deki Türk özel harekât timinden 11 subayın derdest edilip Kerkük'e götürülmesiyle başlayan krizin o anlamsız soruyu akla getirmemesi düşünülemez. Nitekim, haber, Türk-Amerikan ilişkilerinin düzelmesinin umulduğu bir sırada gündeme bomba gibi düştü. Bir adım sonrasında, o anlamsız sorunun yeniden gündeme taşınmasına tanıklık edebiliriz.

ABD'de bir hafta süren temaslardan yeni dönmüş bir gözlemci olarak şu gerçeği kayıtlara geçirmek gönül borcumuz: Washington yönetimde, şu sıralarda, Türkiye'yi kendilerini hayal kırıklığına uğratmış bir müttefik olarak görenler etkili; ancak, en ters yorumlarda bile, Türkiye söz konusu edilirken, 'ittifak' ve 'müttefik' sözcükleri dilden düşmüyor... İki ülke arasında ilişkilerin 'çatışmacı' bir düzlemde gittiğini söylemek her bakımdan insafsızlık olur... Bush yönetimi, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ü bu ay içerisinde konuk etmeye hazırlanıyor...

Gerçek bu; ancak bu gerçek Irak'ın kuzeyinde görev yapan Türk özel harekât timinin mâruz tutulduğu muameleyi açıklamaya yaramıyor. Subayların 'suikast hazırlığı' yaptıkları iddiasıyla gözaltına alınıp Kerkük'e götürülmeleri, Genelkurmay 2. Başkanı Org. Yaşar Büyükanıt'ın da ifade ettiği gibi, her yönüyle "Çok ciddi bir durum" ve öyle olduğu için de olanı ittifak ilişkileri çerçevesinde mâzur görmek mümkün değil...

Özel harekât timinin Kuzey Irak'ta hangi görevi yürüttüğünü bilmiyoruz. Daha önce, ABD yönetiminin, TSK'ya ait özel timlerin Irak'taki varlığından şikâyetçi olduğu duyulmuş, konu fazla dallanıp budaklanmadan çözülmüştü. Çözüm sırasında, benzer bir sürtüşmeye mahal vermemek üzere, ABD ile Türkiye (daha doğrusu ABD işgal gücü ile TSK) arasında eşgüdüm sağlanacağı bildirilmişti. İki ordu arasındaki yakınlık sebebiyle eşgüdümün tek taraflı zedelenmesi beklenemez; buna göre, Türk subaylar kendilerini gözaltına alanların bilgisi dahilinde Kuzey Irak'ta bulunuyor olmalı. Peki, ama neden?

ABD'nin, bir süreden beri, TSK'ya dönük eleştiriler dile getirdiği biliniyor. "TSK beklediğimiz önderliği yapmadı" sözü Pentagon'un ikinci adamı Paul Wolfowitz'in ağzından çıktı. Washington'da bulunduğumuz süre içerisinde, neredeyse koro halinde, "Pentagon, TSK ilişkilerini yeniden gözden geçiriyor" tespitinin dile getirildiğini duyduk. Kuzey Irak'taki gözaltına alma olayı, eğer Türk subayları 'eşgüdüm' içerisinde görev yaptıkları halde gözaltına alınmışlarsa, Washington yönetiminin o kızgınlığını yansıtan yanlış ve terbiyesiz bir davranıştır...

Türk subayların görevini 'eşgüdüm' çerçevesini aşacak biçimde yapıyor olmaları da ABD-Türkiye ilişkileri açısından durumu fazla değiştirmiyor. 'Eşgüdüme aykırı davranış' ihtimali, hükümet ile Genelkurmay'ın kendi açılarından ayrı ayrı soruşturmaları gereken bir olay... İki ülke arasındaki ilişkilerin yeni ve daha sağlıklı bir zemine oturtulması için çaba gösterildiği bir ortamda, bu gelişmeyi boşa çıkartacak her türlü girişimin hükümeti ilgilendirmesi doğaldır. Washington, bazı münferit davranışlardan hareketle TSK'yı eleştiri hedefi haline getirmişken, özel harekât timine mensup subayların işgüzarlığa kalkışması ise Genelkurmay'ın hoşgöreceği bir gelişme değildir. Olayın 'eşgüdüm mutabakatı' çerçevesi dışında meydana gelmiş olabileceğini, bu bakımdan, fazla akla yatkın bulmuyoruz.

Konunun bir de, Türkiye'nin genel olarak Irak, özel olarak da Irak'ın kuzeyine dönük politika belirsizliğine dönük yüzü var. Politik tavırların henüz tam belirlenememiş olması ortamı oldu-bittilere müsait hale getiriyor... Hükümet, devletin birimleriyle eşgüdüm halinde bir politika oluşturmalı ve buna herkesin riayet etmesini sağlanmalıdır.

Türkiye ile ABD arasında savaş çıkmaz; ama bu tespitimiz iki ülke arasında şimdikine benzer 'savaşlar' çıkmasından medet umanların bulunmadığı anlamına gelmiyor...

FEHMİ KORU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu