Orta Doğu’nun önemli şehirlerinden biri olan Bağdat’ın önemi tarihi ve coğrafi konumundan kaynaklanır.
Ortadoğu’nun önemli kentlerinden biri olan Bağdat, aynı zamanda en büyük üçüncü kentidir. Bağdat’ın coğrafi konumu Mezopotamya ve Irak’ın tam ortasındadır. Bu Bağdat’ı Orta Doğu’nun kalbi haline getiren coğrafi özelliğidir. Öte yandan Bağdat, Dicle Nehri’nin iki yakası ve bereketli topraklara sahip bir alüvyon ova üzerine kurulmuştur.
Bağdat, Irak’a benzer bir iklim yapısına sahiptir. Çöl iklimi diye adlandırılan iklim düzeni, az yağış almasına neden olur. Yılda ortalama 130 mm yağış alırken; yaz aylarında kuraklık derecesinde olan sıcaklığı, kış aylarında ise yumuşak bir havası vardır. Artan tarım, turizm ve petrol ihracatıyla birlikte coğrafi konumu daha da değer kazanmıştır.
Bağdat’ın tarihi, İslamiyet tarihi açısından önemli bir yere sahiptir. Coğrafi konumu sebebiyle yüzyıllar boyunca İslam dünyasına bilim, kültür ve ticaret merkezliği yapma görevini üstlenmiştir. Bağdat kenti halife Ömer’in döneminde İslamiyet ile tanışmıştır. Dört halife döneminde ticaret ve Emeviler döneminde askeri üs olarak kullanılmıştır.
Abbasilerle birlikte artan önemi fark edilmiş ve başkent haline getirilmiştir. Abbasiler döneminde mimari yapısı surlarla güçlendirilip, yuvarlak bir şehir haline dönüştürülmüştür. Şehrin dokusuna büyük kütüphaneler ve ilim merkezleri eklenerek şehrin tam kapsamlı bir bilim yuvasına getirilmesi hedeflenmiştir.
Uzun yıllar süren görkemin ardından Timurlar ve Moğolların istilalarına maruz kalmış ve şehir görkemini kaybetmeye başlamıştır. Safevilerin hakimiyetin ardından ise birçok mimari yapı, Şah İsmail tarafından yıktırılmıştır.
Bağdat yakın tarihi içerisinde de hareketli anlara tanık olmuştur. Bağdat’ın önemi Osmanlı İmparatorluğu tarafından fark edilmiş ve çeşitli fethi seferleri düzenlenmiştir. İlk kez Kanuni Sultan Süleyman döneminde alınan Bağdat, tekrardan Safevilerin işgaline maruz kalmıştır. Bu işgalin ardından IV. Murat döneminde tekrar fethedilmiş ve I. Dünya Savaşı’na kadar Osmanlı İmparatorluğu himayesinde kalmıştır.
Savaş dönemi artan karışıklık ve güç kaybeden Osmanlı İmparatorluğu İngilizlerin işine gelmiş ve 1917 yılında Bağdat’ı işgal etmişlerdir. Kısa süreli işgalin ardından Bağdat, kendini İngilizlerden kurtarmış ve 1921 yılında kurulan Irak Krallığı’nın başkenti haline gelmiştir. Bu konumu Lozan Barış Antlaşması ile de tescillenmiştir.
Son yüzyılda Bağdat hala işgallere tanık olmaya devam etmiştir. Körfez Savaşı sonrası 1991 yılında başlayan ABD saldırıları, 2003 yılına kadar devam etmiştir. 2003 yılında ise ABD tarafından işgal edilmiştir. Irak Savaşı’na dönüşen bu işgal, büyük kayıpların ardından 2011 yılında ABD’nin geri çekilmesiyle son bulmuştur.
Bağdat’ın kültürü; mutfağı, giyim tarzı ve eğlencesiyle geniş bir yelpazeye sahiptir. Özellikle çeşitli devletlere ev sahipliği yapmış olmasıyla çok yönlü bir mutfağı vardır. Arap mutfağı esasını koruyan Bağdat mutfağı; kuzu eti, pirinç, bulgur ve yöresel baharatları sıkça kullanır. Bu nedenle yemekleri ağır ve lezzetlidir.
Bağdat tarih içerisinde uzun yıllar panayırlara ev sahipliği yapmıştır. Özellikle panayırlara ev sahipliği yaptığı dönemde Orta Doğu’nun eğlence başkenti olarak da bilinmektedir. Şu an eski eğlenceleri olmasa da büyük otelleri ve batı mutfağından doğu mutfağına kadar uzanan restoranlarıyla hala coğrafyadaki önemini korur.
Bağdat’ın önemi Mezopotamya’dan kalan eşsiz yapılarıyla daha da artmaktadır. Bağdat’ın başkent konumu birçok resmi devlet kurumunun onun üzerinde kurulmasına neden olmuştur. Geçmiş dönemlerdeki yapıları müze olarak koruyan Bağdat, yıkımlardan kalan yapılarını koruma altına almayı başarabilmiştir. Görkemli camileri ve dokusu korunan kiliseleri ile inanç turizmi açısından önemli bir yer taşır. Sarayları ve antik kentleri ise Bağdat’a gidildiğinde mutlaka görülmesi gereken yapılarıdır.
• Abbasi Sarayı
• Al-Faw (Su) Sarayı
• Babil Antik Kenti
• Ebu Hanife Camii
• El Askeri Camii
• Ermeni Ortodoks Kilisesi
• Hayvanat Bahçesi
• Irak Ulusal Müzesi
• Kazimeyn Camii
• Latin Kilisesi
• Maximall
• Rahman Camii
• Şehit Anıtı
• Umm al-Qura Camii
