ABD, önceki gün Başkan Donald Trump’ın imzaladığı Ulusal Savunma Yetki Yasası’yla (NDAA) küresel güç mücadelesinde Rusya ve Çin’i askeri olarak da hedef aldığını kayda geçirdi. 2019 yılı için 716 milyar dolarlık bir bütçeyi ön gören yasa, ABD tarihinin en büyük savunma bütçesini oluşturuyor. Planda, ABD Savunma Bakanlığı’na 2022’den önce ani konvensiyonel saldırı kabiliyetini arttırması için bütçe ayrıldı. Bütçe planında, Soğuk Savaş sonrası Rusya ile imzalanan ‘Açık Semalar Anlaşması’ ve 2010’da imzalanan ‘Stratejik Silahların Azaltılması (START) Anlaşması’nın dondurulması öngörülüyor. Trump’ın imzaladığı yasada, Çin ile ilişkilerde oldukça hassas bir konu olan Tayvan’ı, askeri alanda destekleme sözü de yer alıyor. Hem Rusya hem de Çin, yasaya sert tepki gösterdi.
KAYNAK AYRILMAYACAK
Plana göre, ABD daha önce gerçekleştiğini ileri sürdüğü ihlaller için Rusya’ya ceza uygulanmadığı sürece Açık Semalar Anlaşması’nın uygulanmasına yönelik hiçbir kaynak ayırmayacak. Askıya alma durumu, ABD Başkanı, Kongre’ye Rusya’ya ihlaller için ceza verildiğini onaylamadığı sürece devam edecek.
START VE INF ASKIDA
Bütçe planında ayrıca 2010 yılında imzalanan START anlaşmasının uygulanmasına yönelik kaynakların dondurulması da istendi. Plana göre, Trump, Rusya’nın elindeki yeni silahların anlaşma çerçevesinde değerlendirildiğine dair bir onay verene kadar bu alanda bir kaynak ayrılmayacak. Planda Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması (INF) da askıya alındı. Plana göre, Trump, Ocak 2019’a kadar Rusya’nın INF’ye uyup uymadığına dair bir rapor sunana kadar bu anlaşmaya yönelik de bütçe harcaması yapılmayacak.
RUSYA: HEDEF ANLAŞMALARI BALTALAMAK
Rusya’dan NDAA’nın içeriğine ilişkin sert tepki geldi. Rus senatör Konstantin Kosaçev, hukuki açıdan ABD’nin Açık Semalar Anlaşması çerçevesinde Rusya ile işbirliğini donduramayacağını, ABD’nin adımının Rusya ile olan anlaşmaları baltalamak ve sona erdirmeye yönelik olduğunu kaydetti. Rusya Federasyon Konseyi Güvenlik Komitesi Başkan Yardımcısı Yevgeniy Serebrennikov da Rusya’nın anlaşmalara tam anlamıyla uyduğunu ve suçlamaların asılsız olduğunu söyledi.
ÇİN: SOĞUK SAVAŞ ÜRÜNÜ
Çin Savunma Bakanlığı açıklamasında, “Tayvan’a askeri desteği” hedefleyen ABD’nin NDAA üzerinden ‘Çin ile olan gerilimi büyüttüğü’ ifade edildi. Açıklamada, belgenin Çin ile ABD arasındaki karşılıklı güven ve işbirliğini zedelediği vurgulanarak, “Bu kanunun içeriği, soğuk savaş düşüncesinden kaynaklanıyor ve Çin-ABD çatışmasının düzeyini artırarak Çin’in iç işlerine karışıyor, ‘Tek Çin’ ilkesini ihlal ediyor” ifadeleri kullanıldı. Açıklamada söz konusu yasanın Çin-ABD askeri ilişkilerinin gelişimini de zayıflattığı vurgulanarak, Çin’in yasayı şiddetle protesto ettiği belirtildi.
Zamanlaması manidar ziyaret
Ulusal Savunma Yetki Yasası’yla savunma alanında Tayvan’la işbirliğini artırmaya hazırlanan Washington, kritik bir adım daha atarak 15 yıl sonra bir Tayvan liderini kendi topraklarında ağırladı. Tayvan lideri Tsai Ing-wen, 15 yıl sonra ABD topraklarında kamuya açık bir konuşma yapan ilk Tayvanlı lider oldu. Ziyaret Pekin’in tepkisini çekti. Ziyaretin Tayvan’a askeri destek vaat eden yetki yasasıyla eş zamanlı gerçekleşmesi de dikkat çekti. Çin 1949’daki iç savaşın ardından anakaradan ayrılan Tayvan’ı ülkenin bir parçası olarak görüyor. Tayvan’ın bağımsızlığından yana olan Demokratik Gelişim Partisi’nin Genel Başkanı olan Tsai 2016’da iktidara gelmişti. Trump’ın ABD Başkanı seçildikten sonra Tayvan lideriyle yaptığı telefon konuşması da Pekin’in tepkisini çekmişti. ABD geçen ay da Tayvan Boğazı’na 2 savaş gemisini göndermiş bunun üzerine Çin ada çevresinde bir dizi askeri tatbikat yapmıştı.
