İkinci Dünya Savaşı'nda Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombaları ile tarihin en büyük nükleer saldırısına maruz kalan Japonya yeni bir nükleer tehlikeyle karşı karşıya kaldı.
Japonya'nın kuzeydoğusunu 8.9'la sallayan deprem, nükleer tesisleri de vurdu. Fukuşima 1 ve Fukuşima 2 nükleer santrallerinden çıkan buharda radyoaktif sızıntı saptandı. 40 yıllık Fukuşima 1 santralinde sabah saatlerinde patlama meydana geldi. Patlamanın ardından tesisten dumanlar yükseldi. Patlamada nükleer reaktörün bulunduğu binanın duvarları yıkıldı, çatısı çöktü. Olayda 4 görevlinin yaralandığı bildirildi. Tesisin 20 kilometre yarı çapı alanındaki bölgede bulunanların tahliye edilmesi istendi. Patlamanın meydana geldiği santraldeki radyoaktivite oranı bir saatte bir yıllık seviyeye ulaştı. Fukuşima'nın iki biriminde elektrik kesintisi yüzünden soğutma sistemi çöktü ve olağanüstü hal ilan edildi. Kyodo Haber Ajansı, Fukushima bölgesindeki nükleer santral çevresinden tahliye edilen 3 kişinin radyasyona maruz kaldığını duyurdu.
Devlet televizyonundan sızıntıya karşı pencere ve kapılarda koruyucu önlemler alınması yönünde çağrılar yapıldı. Yerel yöneticiler ise Başbakan Naoto Kan'ın emri üzerine 1 Numaralı Santral'in çevresinde 10 kilometre, 2 Numaralı Santral'in çevresinde ise 3 kilometre çapında alanda yaşayan yaklaşık 3 bin kişinin boşaltılması için çalışmalara başladı. Ancak daha sonra Japonya'da yetkililer, şiddetli depremde zarar gören Fukuşima santrallerinin etrafındaki tahliye alanının yarıçapının 20 kilometreye çıkarılmasına karar verdi. Japonya nükleer güvenlik komisyonundan Ryohei Şiomi ise bölgede yaşayan 51 bin kişinin çoğunun tahliye edildiğini ifade etti.
Japon hükümeti, Fukuşima 1 nolu nükleer elektrik santralinde meydana gelen patlamanın ardından santrale 'süper itfaiyecilerin' gönderildiğini duyurdu. Bakan Yukio Edano, yaptığı açıklamada hükümetin felaketten etkilenen bölgelere yardım götürme konusundaki kararlığının altını çizerken, “Bu Meiji Dönemi'nden bu yana yaşadığımız en büyük deprem, binden fazla insanın hayatını kaybettiğine inanılıyor” dedi. Edano, nükleer tesisteki reaktörü çevreleyen metal korumanın hasar görmediğini ve tesis çevresinde radyasyon oranında artış tespit edilmediğini savundu. Edano, tesis çevresindeki radyasyon oranının artmadığı gibi azaldığını belirterek, reaktördeki basınçtaki baskının da gerilediğini kaydetti. Dünya Sağlık Örgütü de dün yaptığı açıklamada, hasar gören nükleer santraldeki radyasyon sızıntısının halk sağlığını tehdit etme riskinin 'oldukça düşük' olduğunu bildirdi.
Merkezi İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan Dünya Nükleer Birliği'nin iletişim müdürü İan Hore Lacy de olayın bir hidrojen patlaması olduğunu düşündüğünü belirterek, "Eğer hidrojen tutuştuysa yok olur gider, fazladan bir tehlike oluşturmaz" dedi. Lacy, eldeki bilgilere göre reaktörde belirli bir radyasyon tehlikesi olmadığını, ancak durumu tam olarak bilmediklerini, bununla birlikte ortada radyasyon sızıntısı olduğunu varsayacak bir gerekçe bulunmadığını vurguladı.
Merkezi Viyana'da bulunan Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEA), Japon yetkililerinden bilgi aldıklarını açıkladı. UAEA, Japon yetkililerin "reaktör korunun (kalbinin) durumunu incelediklerini" kaydettiklerini bildirdi. UAEA açıklamasında, Japon yetkililerin nükleer tesisin bulunduğu bölgedeki halka iyot dağıtmak için hazırlandıklarını haber verdikleri de belirtildi. İyotun, radyasyona maruz kalınması durumunda vücudun korunmasına yardım için kullanılabileceğine işaret ediliyor. Açıklamada, UAEA'nın teknik yardım önerisini yinelediği de kaydedildi.
Bu arada Japonya, Rusya'dan enerji tedakini artırmasını istedi. Rusya Başbakan Yardımcısı İgor Seçin de Japonya'ya verilen sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) miktarını 150 bin ton artırabileceklerini kaydetti. Seçin, Rusya'nın büyük kömür üreticisi firmaları Mechel ve SUEK'in de fazladan 3-4 milyon ton kömür temin edip edemeyeceğine gelecek hafta bakacaklarını belirtti.
Çok sayıdaki ülke ise Japonya'ya yardım ekiplerini yolluyor. Dört ülkeden dün yola çıkan araştırma ve kurtarma ekiplerinin arasında çevre uzmanları da yer alıyor. BM de yardım çalışmalardaki eş güdümün sağlanmasına yardım edecek bir ekibi Japonya'ya göndereceğini açıkladı.
Öte yandan, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'un depremden hasar gören Japon nükleer santraline gönderildiğini söylediği soğutucunun göndermediği bildirildi. ABD'li bir yetkili Japonya'nın bu yönde bir talepte bulunduğunu ancak sonra tek başına konunun üstesinden geldiklerini söyledi.
Japonya'da 8,9 büyüklüğündeki deprem ve tsunami afetinden sonra iki nükleer enerji santrali soğutma sistemleri çalışmadığı için tamamen kapatıldı, toplam 5 nükleer enerji santralinin çalışması durduruldu. Japon Nükleer Güvenlik Kurumu, Japonya'nın kuzeydoğusunu vuran "140 yıldır kaydedilmiş en büyük depremde", Fukuşima 1 ve Fukuşima 2 santrallerinden çıkan buharda radyoaktif sızıntı saptandığını, bu santrallerin yanı sıra üç nükleer santralin daha kapatıldığını açıkladı.
Nükleer erime, bir nükleer reaktörün soğutma sistemlerinin çalışmaması ve reaktörün parçalanabilir yakıtının (uranyum veya plütonyum) tepkimesinin yavaşlatılamaması durumunda, nükleer yakıtın tamamen eriyerek çok sıcak ve çok yoğun bir sıvı haline gelmesi durumudur. Nükleer erime durumunda reaktör yakıtı (uranyum veya plütonyum) reaktör kalbini eriterek dışarıya çok ciddi miktarda radyasyon sızıntısına sebep olabilir. Bu durum bir nükleer reaktörde olabilecek en ciddî kazadır. Askerî ve sivil nükleer reaktörlerde birçok nükleer erime yaşanmıştır. Tüm erimelerde reaktör çok ciddî hasar görmüştür. Bu hasar reaktörün servis dışı bırakılmasından bölgenin boşaltılmasına kadar değişen ölçeklerdedir.
Japonya'yı vuran dev tsunami dalgaları Pasifik okyanusu boyunca ilerlerken her ne kadar gücü aşama aşama düşse de Amerikan kıyılarına kadar ulaşmayı başardı ve ardında en az 5 ceset bıraktı. İngiliz Telegraph gazetesinin verdiği habere göre ABD'nin California eyaletinin kuzeyinde yer alan Crescent kenti kıyısına 5 kişinin cesedi vurdu. Bölge polis şefi Bill Stevens, "dalgalar limana yaklaştığında teknelerin çoğu kıyıya alındı ama kalan 35 tekne, dalgaların etkisiyle çarpıştı ve bazıları battı" dedi. Ancak cesetlerin Japonya'daki tsunamiden ötürü kıyıya vurduğu bilgisi henüz resmi makamlarca doğrulanmış değil.
Japonya'da önceki gün şiddetli depremin ardından oluşan tsunaminin dev dalgalarına kapılıp kaybolan geminin bulunduğu, yolcularının sağ salim olduğu bildirildi. Jiji ajansının haberine göre, gemideki 81 yolcu ordu ve sahil güvenlik helikopterleri tarafından kurtarıldı. Geminin Miyagi bölgesinde bulunduğu kaydedildi.
