Doların dünya ticareti başta olmak üzere küresel piyasalarda politik bir silah olarak kullanılmasına karşı hemen her ülke ve uluslararası topluluktan karşı çıkışlar devam ediyor. Türkiye’nin de öncüsü olduğu, ‘Doların egemenliğine karşı ulusal paraların kullanılması gerektiği’ çağrısını yapan blok giderek güçleniyor. Rusya, Çin ve Hindistan gibi yükselen piyasaların Avrupa Birliği (AB) gibi bölgesel organizasyonların hedefinde de yerel para ile ticaret var.
ABD’NİN SİYASİ MALZEMESİ OLDU
Ulusal para birimlerinin turizmden ticarete, para transferlerinden borsa işlemlerine kadar her alanda yaygınlaşması ülkelere siyasal ve ekonomik özerklik kazandırdığı ölçüde, doların yani ABD’nin başına buyruk politikalarını dizginleyebilecek. Küresel ekonomideki bazı rakamlar da bu konunun artık kontrol edilmesi gerektiğine işaret ediyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) Raporu’na göre dünya ticaretinin yüzde 42’si dolar ile yapılıyor. Bu durum ABD’nin para birimi dolar üzerinden ülkeleri, ekonomileri hedef almasını kolaylaştırıyor.
ULUSLARARASI İŞLEMLERİN YÜZDE 87’Sİ DOLARLA
Borsa, swap, dolaylı yatırımlar, para transferleri gibi toplam uluslararası işlemlerin ilk sekiz para birimi arasındaki dağılımında da en büyük pay yüzde 87’i ile dolara ait. Uluslararası işlemlerde yüzde 31,3’luk pay ile Avro ikinci, yüzde 21,6 ile Japon Yeni üçüncü sırada, yüzde 2,8’lik pay ile Pound dördüncü sırada yer alıyor. Beşinci sırada Avustralya doları yüzde 6,9; Kanada Doları 5,1’luk pay ile altıncı, yüzde 4,8 ile İsviçre Frangı yedinci, yüzde 4.0 ile Yuan sekizinci sırada kendine yer buluyor.
IMF’de ülkelerin özel çekme hakları olarak bilinen SDR havuzunda doların payı yüzde 42. Onu yüzde 30 ile avro, yüzde 10,92 ile Yen, yüzde 8,09 ile Pound takip ediyor. İşte bu etkinliği kırmak ve ülkelerin küresel ekonomide daha rahat hareket etmeleri için son ciddi adım Avrupa Birliği tarafından atıldı.
- ABD DOLARI KÜRESEL TİCARETİ ZAYIFLATIYOR
- AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, küresel ticarette avronun daha önemli bir rol üstlenmesine yönelik çalışmaları hakkında AB Komisyonunda basın toplantısı düzenledi. Dombrovskis, önceliklerinin avronun küresel işlemlerde daha fazla kullanılması ve AB vatandaşlarının da daha fazla işlemi kendi para birimleri tarafından gerçekleştirmeleri olduğunu söyledi. Avronun Avrupa’nın ekonomik gücünün sembolü olduğuna dikkat çeken Dombrovskis, günümüzde çok uluslu siyaset ve uluslararası kurallara bağlı ticaret sisteminin zayıfladığını söyledi. AB, çeşitli ticari işlemlerin ABD doları ile gerçekleşmesinden duyduğu rahatsızlık nedeniyle küresel ticarette avronun daha önemli rol üstlenmesine yönelik çalışmalara hız verme kararı almıştı.
STRATEJİK SEKTÖRLERDE ULUSAL PARA TERCİH EDİN
Avro, küresel döviz piyasalarında ABD dolarından sonra en çok işlem gören ikinci para birimi konumunda. AB Komisyonu da bu çerçevede yapılan çalışmalarla ilgili açıklama yaparak, üye ülkeleri özellikle stratejik sektörlerde avro para birimini daha fazla kullanmaya çağırdı. Avronun uluslararası enerji anlaşmaları ve işlemlerde daha geniş kullanılmasına yönelik tavsiyelerin yer aldığı açıklamada, petrol, rafine ürünler, doğal gaz, metal ve mineral gibi ham madde ve tarım ürünleri gibi alanlarda avro kullanımının potansiyeli konusunda çalışmalara başlanacağı kaydedildi. Bu açıklama, İran ile olası bir anlaşmanın ABD yaptırımına rağmen, milli paralarla yapılabileceği ihtimalini akıllara getirdi.
