Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in görüşmesi sona erdi.
Kremlin Sarayı'nda kısa bir açıklamanın ardından basına kapalı devam eden görüşme, iki saat sürdü.
Baş başa görüşmeden sonra heyetler arası görüşmeye geçildi.
Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da hazır bulundu.
Erdoğan ve Putin, heyetler arası görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenlendi.
Kerç Boğazı'nda yaşanan gemi yangınına değinerek konuşmasına başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Pazartesi günü meydana gelen kazada aralarında 4 vatandaşımızın da bulunduğu 16 kişi hayatını kaybetti. 4 vatandaşımızın için de arama kurtarma çalışmaları devam ediyor.
Hayatını kaybeden kardeşlerimize Allah'tan rahmet, ailelerine sabır diliyorum.
Aynı kazada hayatını kaybeden diğer ülke vatandaşlarına buradan taziye dileklerimi bildirmek istiyorum. Rus makamları zorlu hava şartlarına rağmen faaliyetini sürdürmüştür. Başta değerli dostum Putin olmak üzere şahsım ve milletim adına teşekkür ediyorum
dedi.
"Ticaret hacmindeki artış eğilimi devam ediyor" diyen Erdoğan " 26 milyar doları ticaret hacmimiz bulmuş durumda. Akkuyu, Türk Akım projeleri emin adımlarla ilerliyor. 2019 çok özel bir yıl olacaktır. Türkiye ve Rusya'da karşılıklı olarak kültür ve turizm etkinliklerini gerçekleştireceğiz. Türkiye'ye misafir ettiğimiz turistlerin arasında Ruslar ilk sırada yer alıyor. Geçen sene 6 milyon Rus misafir ülkemize geldi. Vize muafiyeti halklarımızın kaynaşmasını çok daha güçlendirecektir." ifadelerini kullandı.
ABD'nin Suriye'den çekilmesi
Cumhurbaşkanı Erdoğan Suriye'deki durumu ele alma fırsatını bulduklarını söyleyerek şunları kaydetti:
"İdlip mutabakatının takibini yaptık. Arazideki gelişmeleri gözden geçirdik.
ABD'nin çekilme kararı üzerinde değerlendirmeler yaptık. Türkiye ve Rusya işbirliği Suriye'nin barış, güvenlik ve istikrarı açısından bir mihenk taşıdır.
Rus dostlarımızla koordinasyonu güçlendirmekte kararlıyız. ABD'nin çekilme sürecinde terör örgütlerinin istismar edeceği bir boşluğun doğmaması kritik önemdedir. Türkiye olarak başta DEAŞ olmak üzere YPG/PYD gibi terör örgütlerine karşı bunların temizlenmesi görevimizi özellikle ifade ettim.
Türk-Rus işbirliğini dinamitlemeyi hedefleyen terör örgütlerine karşı ortak bir mücadeleyi vurgulamak istiyorum.
Aldığımız kararları süratle uygulayacağız. Bilhassa Anayasa Komitesi'nin kuruluş sürecinin en kısa zamanda tamamlanması aciliyet arz ediyor.
Görüşmemizde özellikle ilgili arkadaşlarımızın müşterek çalışmalarıyla bu konuda mesafe alınacağına inanıyorum. Suriyeli mültecilerin geri dönüş konusunu da değerlendirdik. Yaklaşık 4 milyon mülteciye kucak açmış bir ülke olarak bu konu bizi yakından ilgilendiriyor. Geri dönüşümü sağlayan model, Fırat'ın doğusuna da uygulanmalı."
Erdoğan, "Vize muafiyetini görüştük. Tam vize muafiyeti de halklarımızın kaynaşmasını güçlendirecektir." şeklinde konuştu.
Putin'e teşekkür eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, "İşbirliğimizi gerek ikili temaslarla gerekse Astana formatındaki görüşmelerle sürdüreceğiz. Önümüzdeki ay sayın Ruhani'nin de katılımıyla yeni bir üçlü zirveyi Rusya'da gerçekleştireceğiz.
Ziyaretimizin ve aldığımız kararların ülkelerimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum"
ifadelerini kullandı.
Gazetecilerden soru alan Erdoğan, Suriye'de oluşturulması hedeflenen güvenli bölgeye ilişkin soruya şu şekilde cevap verdi:
"Güvenli bölge konusunda başta liderler olmak üzere bunun yanında ilgili bakan arkadaşlarımız görüşmelerini devam ettiriyorlar.
Bu konuda bizler için tehdit oluşturan bölgelerin hassasiyeti büyük önem arz ediyor. Tehdit oluşturan bölgelerdeki tedbirleri alma noktasında Amerika olumlu yaklaşımını bizlere zaten ifade etti. O da bildiğiniz gibi yaklaşık bir 30-32 kilometre derinliğinde bir bölge idi.
Bu konuyla ilgili olarak zaten bizim Rusya ile de herhangi bir sıkıntımız yok."
Erdoğan, İdlib sorusunu ise "Değerli dostum gerek İdlib gerekse Anayasa Komitesi'yle ilgili cevabı gayet açık ve net şekilde verdiler. İdlib'te terör örgütlerine karşı mücadelemiz aynı şekilde ortak devam edecektir. Terör örgütleriyle olan mücadelemiz anlık değildir.
Hedefimiz orada Suriye halkının huzurunu, mutluluğunu sağlayabilmektir. Anayasa Komitesi konusunu aramızda konuştuk. Dışişleri Bakanlarımıza konuyla ilgili diplomatik süreci devam ettirilmesi konusunda, İstanbul Zirvesi'nde aldığımız kararların devam ettirilmesi söz konusudur.
Az önce okunan mektup hakikaten bizleri şaşırtan mektup olmuştur. Ama o onlar için geçerlidir, bizim için geçerli değildir. Hepimizin İstanbul Zirvesi'nde adeta birlikte düşündüğü, kendi arasında kanaat birliğine vardığı netice vardı. Biz bu süreci devam ettireceğiz." şeklinde cevapladı.
Putin'in konuşmalarından öne çıkanlar:
Bu çalışma terörle mücadele sürecine zarar vermemeli. Bunu devam ettirmeliyiz. ABD'nin Suriye'den çekilmesi olumlu bir adımdır. Elbette ABD'nin askerlerini Suriye'den çekmesi Suriye'yi ne gibi etkileyeceği konuşuldu.
Resmi Şam'ın Kürtler'in temsilcileriyle diyalog içerisinde olmasını teşvik ediyoruz. Türkiye ve Rusya, Suriye'nin çatışmadan sonraki dönemde de işbirliği yapmalıdırlar.
Enerji alanda stratejik projeler gerçekleştiriliyor. Türkiye'de ilk nükleer güç santrali Akkuyu kurulmaktadır. 2023 senesinde faaliyete girmesi bekleniyor. Sayın Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun yıl dönümünde bu projenin devreye girmesini istedi.
Türkiye'yi partner ülke olarak 2019 sergisine davet ettik. Elbette kültürel ve beşeri temaslar konusu, göçmenler de konu başlığımız oldu.
Rus turistler Türkiye'yi ziyaret etmekte birincidir. Görüşmemiz son derece faydalı oldu.
Görüşmenin başında kısa bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, özellikle 2018'de sık sık yaptıkları görüşmelerden sonra 2019'da da bu ilk yüz yüze görüşmeyi gerçekleştirmenin memnuniyeti içinde olduğunu belirtti.
Üçlü liderler (Türkiye-Rusya-İran) zirvesini Moskova'da yapmayı hedefliyoruz.
(Güvenli bölge sorusu) Güvenli bölge konusunda Türk dostlarımızın menfaatlerine saygı duyuyoruz. Özellikle güvenliğin sağlanması noktasında.
(İdlib mutabakatı) Türk meslektaşlarımızın mutabakatın şartlarını yerine getirmek için çabalarını görüyoruz.
Görüşme öncesi açıklamalar
Liderler görüşme öncesi kameralar karşısına geçerek açıklamalarda bulundu.
Erdoğan, özellikle 2018'de sık sık yaptıkları görüşmelerden sonra 2019'da da bu ilk yüz yüze görüşmeyi gerçekleştirmenin memnuniyeti içinde olduğunu belirtti.
İki ülke arasındaki siyasi, askeri, ekonomik, ticari ve kültürel ilişkilerde çok farklı bir gelişme yaşandığını anlatan Erdoğan, bunun bölgesel güvenliği de çok olumlu istikamette etkilediğini vurguladı.
Astan görüşmelerine vurgu
Bu dayanışmanın bölgenin barışına da çok ciddi bir katkıda bulunduğunu kaydeden Erdoğan, "
Astana süreciyle başlatmış olduğumuz üçlü zirveler gerek Soçi, gerek Ankara, gerek Tahran bunlarda gerçekten dünyanın ilgisini çeken görüşmelerimiz oldu. Yine bu görüşmemizle birlikte bu sürecin devamının ben çok faydalı olacağına ayrıca inanıyorum.
" diye konuştu.
Özellikle turizmdeki gelişmelerin iki ülke halkı arasında çok çok önemli kaynaşmaları sağladığını aktaran Erdoğan, "
Aynı şekilde ticari ilişkilerimizdeki gelişme sizlerin de ifade ettiği gibi sürekli bir artış trendinde. Tabii sizinle aramızda büyük bir hedef koyduk, malum 100 milyar dolar ticaret hacmine ulaşmak.
" dedi.
Erdoğan'dan Putin'e teşekkür
Öte yandan Erdoğan, Kerç Boğazı'ndaki gemi kazasında hayatını kaybedenlere rahmet diledi. Buradaki hassasiyeti sebebiyle Putin'e teşekkür eden Erdoğan, Rusça "Spasibo" dedi.
İki liderin görüşmesinde, Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin yanı sıra Suriye başta olmak üzere, bazı bölgesel ve uluslararası meseleler hakkında da görüş alışverişinde bulunulacak.
Bugüne kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan ile sık sık ve düzenli bir şekilde görüştüklerini hatırlatan Putin, “
Sık sık görüşmelerimizin sonucunu alıyoruz. Geçen yılın ilk 10 ayında ticaret hacmimiz, 2017’nin toplamından daha fazla gerçekleşti. Türkiye’yi ziyaret eden Rus turist sayısı da geçen yıl, bir önceki yıla kıyasla yüzde 30’dan fazla artarak 6 milyonluk rekor seviyeye ulaştı. Bu da her iki halkımızın da ilişkilerini güçlendirmektedir.
” dedi.
Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkilerin hızla geliştiğine işaret eden Putin, “
Sayın Cumhurbaşkanı, değerli dostum, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin bu noktaya gelmesi sizin katkılarınızla olmuştur. İlişkilerimizin gelişmesine ne kadar büyük önem ve katkı sağladığınızı biliyoruz.
” ifadelerini kullandı.
İki ülke arasındaki projelerden söz eden Putin, “
Büyük stratejik projelerimizi gerçekleştirmeye devam ediyoruz. Ayrıca, güvenlikle ilgili ve bölgesel konularda da yoğun çalışmalarımız sürüyor.
” şeklinde konuştu.
Putin, Kerç Boğazı'nda iki geminin yandığı olayla ilgili "Yetkililer ellerinden geleni yapmasına rağmen Kerç’te bir facia yaşandı, hayatını kaybedenler için başsağlığı diliyorum." dedi.
