9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Güneydoğu Anadolu Projesinin (GAP) Türkiye Cumhuriyetinin en büyük projesi olduğunu söyledi.
Ulusal Sanayici ve İşadamları Derneği (USİAD) Yönetim Kurulu Üyesi Ufuk Saka, USİAD Ankara Şube Başkanı Cemal Çoban ve USİAD Genel Başkan Danışmanı Dursun Yıldız, USİAD'ın hazırladığı “GAP Raporu”nu, Süleyman Demirel'e Güniz Sokak'taki evinde sundu.
GAP'a sahip çıktıkları için heyete teşekkür eden Demirel, GAP'ın Türkiye Cumhuriyetinin en büyük projesi olduğunu, dünyanın da sayılı büyük projeleri arasında yer aldığını kaydetti. Projenin, mühendislik bakımından şaheser olduğunu dile getiren Demirel, dünyada artık şaşaa için bir şey yapılmadığını, “altın yumurtlayan tavuk” yapıldığını, bu tür mühendislik eserlerinin genellikle altın yumurtlayan tavuk olduğunu anlattı.
GAP hakkında bilgi veren, barajların yapımını anlatan Demirel, GAP'ın Fırat ve Dicle nehirlerinin yukarı kısımlarını içine almadığını, halbuki asıl gücün o bölümde olduğunu belirtti.
Demirel, GAP'ın Keban Barajı ile başladığını da ifade etti. Projenin hedefinin 50 milyar kilovatsaat (KWH) elektrik olduğunu, ana kademede alınabilecek olanın 30 milyar KWH olduğunu kaydeden Demirel, “30 milyar KWH'ın hemen hemen 30 milyar KWH'a yakınını aldık” dedi. “Dicle barajlarının yapımında bana göre geç kalındı” diyen Demirel, Türkiye'nin enerjisinin olmadığını, Türkiye'nin enerji üretmek için dışarıdan gaz, kömür almak zorunda olduğunu söyledi. GAP'ın 32 milyar dolarlık bir proje olduğunu, 16 milyar dolar sarf edildiğini, 16 milyar daha sarf edileceğini belirten Demirel, esas meselenin ana sistemi meydana çıkarmak olduğunu ana sistemin de meydana çıktığını kaydetti.
Bölgeden üretilen elektriğin yılda 1,5 milyar dolar değere ulaştığını belirten Demirel, “10 sene arka arkaya 1,5 milyar doları verseniz bu proje tamamlanır” dedi.
Bu projenin Türkiye'nin gururu olduğunu, proje tamamlandığında, “Türkiye Cumhuriyeti'nin başına bir taç geçirilmiş olacağını” belirten Demirel, bu tacı “Cumhuriyet tacı” olarak niteledi. GAP'ın bitirilememesinin nedenlerinin sorulması üzerine Demirel, projenin büyük bir proje olduğunu, 1966'da birinci kademenin yapıldığını, 2000 yılında bitirilmesi gerektiğini, ancak araya istikrarsız dönemlerin girmesinin süreyi uzattığını anlattı. Demirel, her dönemdeki yöneticilerin projeyi anladığını, bu hükümetin de projeyi tamamlamaya doğru adım attığını, yapılacak işin kanallar olduğunu söyledi.
GAP'ın güzel sonuçları olacağını ifade eden Demirel, bunun şimdiden görülmeye başladığını belirtti.
Demirel, “Bugün Türkiye'yi yönetenlerin ve yarın yönetecek olanların bu projeyi tamamlamaları boyunlarının borcudur. Türk Milletine karşı borçlarıdır” dedi.
Projenin tamamlanmaması yönünde dış baskıların olup olmadığı sorusuna ise Demirel, “Ben bunları önemsemem. Kendimiz biraz iyi tutmadık işi” yanıtını verdi.
1 Mayıs kutlamalarında yaşanan olaylara ilişkin bir soru üzerine Demirel, “devletin halkıyla, devletin kurumlarıyla zıtlaşmanın iyi olmadığını, halkın da devletiyle zıtlaşmasının iyi bir olay olmadığını” söyledi.
Devletin halkına karşı gücünü göstermek ihtiyacı içinde olmadığını, bir kısım halkın da arkasında kendini takip edenlere ve devlete güç gösterme mecburiyetinde olmadığını kaydeden Demirel, “Bunların hepsi yanlıştır. Ortaya çıkan netice üzücüdür” dedi.
Olayın iyi yönetilip yönetilemediği sorusu üzerine Demirel, şunları kaydetti: “İşin başında bulunanların bildiğini ben bilmem buradan. Onların zorluklarını da bilmem. Onların niye bu tür yollara tevessül ettiklerini de bilmem. Bir şey bilirim bunlar olmasa iyi olur. Bir daha olmasın, onu bilirim. Kırılan dökülenin tamirini de isterim. Her şeye rağmen bu ülkede yaşayacağız, hep beraber yaşayacağız. Bölünerek parçalanarak birbirimize düşerek bir yere varamayız. Birbirimize tahammül etmeliyiz. Birbirimizi hoş görmemiz, birbirimizi kucaklamamız lazım. Buna çok ihtiyaç var. Dövüşerek değil, görüşerek meselenin halledilmesi lazım.”
“GAP'ta Ne Oldu? Bölgede Ekonomik, Stratejik ve Siyasi Gelişmeler” başlıklı “GAP Raporu”nda, “GAP'taki ilerlemenin daha hızlı ve rasyonel olabilmesi için ulusal, bölgesel ve uluslararası gelişmeler ve bölge üzerindeki küresel niyetler, tarihsel geçmişiyle birlikte ele alınarak” analiz ediliyor.
Raporun, “bölge ve ülke kalkınması için sosyo-ekonomik, stratejik ve ulusal bütünlük ve güvenlik açısından büyük önem taşıyan bu projenin canlandırılması için başlatılan atağa destek olmayı amaçladığı belirtiliyor.
