Aralık ayındaki Brüksel zirvesinden müzakere tarihi bekleyen Türkiye'nin AB yolundaki bir engel daha ortadan kalktı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, kapatılan DEP'in dört eski milletvekili Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak hakkındaki infazı durdurarak, tahliyelerine karar verdi.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, kapatılan DEP'in dört eski milletvekilinin avukatı Yusuf Alataş'ın, müvekkillerinin tahliye edilmelerine ilişkin dilekçesini dün karara bağladı. Daire, başvuru üzerine, hükümlülerin, tutuklu kaldığı süreyi de dikkate alarak, infazı durdurdu ve tahliyelerine karar verdi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin kararı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderildi.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da gereğinin yerine getirilmesi için söz konusu kararı, memur eliyle Ankara DGM Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderdi. Zana, Dicle ve Doğan, başka bir suçtan tutuklu olmadıkları için tahliye edildiler.
Ankara 1 No'lu DGM, dört eski DEP'li milletvekili hakkında 1994'te verdiği 15'er yıl ağır hapis cezasına ilişkin kararı, yeniden yargılama sonucunda tasdik etmişti. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da bu kararın usulden bozulmasını talep etmişti. Temyiz incelemesini yapacak olan Yargıtay 9. Ceza Dairesi, temyiz duruşması günü olarak 8 Temmuz 2004 tarihini belirlemişti.
Kapatılan DEP'in eski milletvekilleri Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak'ın yargılandıkları dava süreci 10 yıl önce başladı. Zana, Doğan ve Dicle, 17 Mart 1994'te, Sadak ise 12 Temmuz 1994'te tutuklanarak, Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'ne konuldu. Eski DEP milletvekilleri 1996 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu. AİHM, 2001 yılının temmuz ayında başvuruyu sonuçlandırarak, Türkiye'yi sanıklara toplam 10 bin ABD doları ödemeye mahkûm etti. İki kez yargılanarak 15'er yıl hapse mahkûm olan ve mahkûmiyet kararları onanan Zana, Dicle ve Doğan'ın infaz süresi 2 Mart 2005'te, Sadak'ın infaz süresi ise 1 Ekim 2005 tarihinde dolacaktı.
Avrupa Konseyi (AK) Genel Sekreteri Walter Schwimmer, eski DEP milletvekilleri hakkındaki Yargıtay kararını memnuniyetle karşıladığını söyledi. Schwimmer, eski DEP milletvekillerinin serbest bırakılmasının, hükümetin ve TBMM'nin insan hakları ve demokrasi konusunda yaptığı reformların ruhuna da uygun düştüğünü bildirdi. Schwimmer, kararın Türkiye'nin olumlu imajına katkıda bulunacağını belirtti. Öte yandan AB Komisyonu Türkiye Temsilcisi Hans Jörg Kretchmer de kararın ile müzakarelerin başlamasını nasıl etkileyeceği konusunda yorum yapmak istemediğini belirterek, "Ama eminim ki AB kurumları bu olumlu gelişmeyi dikkate alacaktır" dedi.
Yıllardır raporlarında cezaevindeki DEP'li milletvekillerinin tahliyesini isteyen uluslararası insan hakları kuruluşları da tahliye kararını memnuniyet verici olarak nitelendirdiler. Hükümetle görüşmeler yapmak üzere Türkiye'de bulunan Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu temsilcileri, DEP'li milletvekillerinin tahliye kararını, temasları sırasında öğrendi. Human Rights Watch (İnsan Hakları İzleme Örgütü) Türkiye sorumlusu Jonathan Sugden, karara çok sevindiklerini belirterek, "Hem bu gelişme hem de bu hafta başlayan azınlık dillerinde yayınlar, Türkiye'de canlı bir sürecin olduğunu gösteriyor" dedi.
DEHAP'lıların, "Kürt halkı sizinle gurur duyuyor" ve "Zindanlar boşalsın tutsaklara özgürlük" sloganları eşliğinde Ulucanlar Cezaevi'nden çıkan eski DEP milletvekilleri, gül yağmuruna tutuldu. Yakınları ve DEHAP yöneticileri tarafından cezaevi kapısında çiçekle karşılanan DEP'liler, güçlükle kendilerini bekleyen otomobillere bindiler. DEP'liler, konvoy eşliğinde Balgat'taki DEHAP Genel Merkezi'ne hareket etti. DEP'liler, genel merkez önünde de kalabalık bir partili tarafından karşlandı.
Genel merkez binasının üçüncü katında basın mensuplarının karşısına çıkan eski DEP'liler, el ele tutuşup foto muhabirleri ve kameramanlara poz verdi. Parti binasında basın mensuplarına kısa bir açıklamada bulunan Leyla Zana, konuşmasında sık sık 'barış ve kardeşlik' vurgusu yaptı. Zana gelinen aşamada yeni bir dönemin başladığını belirterek "Bu coğrafyada elele tutuşarak, Kürdüyle, Türküyle, Çerkeziyle, Lazıyla sınırları aşarak, evrensel dünya ile buluşabileceğimize inanıyorum" şeklinde konuştu. Leyla Zana'nın konuşması biter bitmez zılgıt sesleri yükselmeye başladı.
Gazetecilerin sorularını 'yorgun ve buruk' olduğu için cevaplayamayacağını söyleyen Zana, "Bir tarafım sevinirken diğer tarafım acıyor. Bunu atlatabilmemiz için uzun bir çabanın sahipleri olacağız" dedi. Zana daha sonra uzun bir konvoy eşliğinde Oran semtindeki kızı Ronay'ın evine gitti.
AK Parti, dört DEP milletvekilinin tahliyesini olumlu karşıladı. Devlet Bakanı Beşir Atalay, eski DEP milletvekillerinin tahliye kararını, 'dış politika açısından rahatlatıcı bir karar' olarak değerlendirirken Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu, "Yargı kararlarına güvenmek lazım" dedi. AK Parti Grup Başkanve- kili Salih Kapusuz ise yargının verdiği kararların bağlayıcı olduğunu belirterek, "Kararın ülke için hayırlı olmasını temenni ediyoruz" diye konuştu. Adalet Bakanı Cemil Çicek ise tahliye kararını, "Türk yargısı kendi üzerine düşeni yapmıştır, şimdi sıra başkalarındadır" dedi.
Cumhurbaşkanı Sezer, DEP davasında verilen tahliye kararını, Arnavutluk Dışişleri Bakanı Kastriot İslami'yi kabulünde değerlendirdi. Sezer, "Mahkeme kararı bu. Söyleyebileceğim ne olabilir ki?" demekle yetindi. TBMM Başkanı Bülent Arınç da,eski bir avukat olarak da eski DEP milletvekillerinin tahliyelerinin makul olduğu yönünde görüş belirtebileceğini ifade ederek, "Bu hukuka uygun, doğru, makul bir karardır" dedi.
CHP lideri Deniz Baykal, "Umut ediyorum ki, bu karar Türkiye'de toplumsal barışın gerçekleşmesine katkı yapacaktır" dedi. Kararı memnuniyetle karşıladıklarını belirten Baykal, bir gazetecinin, "Kararın Türkiye'nin AB'ye üyeliğine etkisine" ilişkin sorusu üzerine, "Beni ilgilendiren, Türkiye'nin iç hukuku ve kendi iç dünyamızda bu kararın toplumsal barışa katkısıdır. Bunu AB ile ilişkilen-dirmek doğru değildir" karşılığını verdi.
Kapatılan DEP'in eski milletvekili Sırrı Sakık, dört eski milletvekilinin tahliye edilmesini, "çok geç kalmış bir adalet" olarak değerlendirdi. Sakık, geçmişte ödenen bedellerin 'ete kemiğe dönüşerek', Türkiye demokrasisine büyük katkısı olmasını umduğunu kaydetti. Sakık, bu kararın Türkiye toplumunun vicdanında mahkum olduğunu savundu.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin DEP'li dört milletvekili ile ilgili verdiği tahliye kararı, hukuk çevrelerinde, benzer davalar için 'emsal oluşturacağı' yorumlarına neden oldu. Ancak kararı alan Yargıtay üyeleri, Yeni Şafak'a yaptıkları açıklamada, "Bu tür yorumlar için henüz erken. Önce gerekçeli kararın yazılması lazım. Gerekçeli karardan sonra emsal oluşturup oluşturmayacağı konusunda daha sağlıklı değerlendirmeler yapılır. Şimdiden yapılacak yorumların hiç bir hukuki geçerliliği yoktur" değerlendirmesini yaptılar. Gerekçeli kararın yazılmasından sonra bu tahliye kararının benzer davalar için 'emsal oluşturması' durumunda, bir çok hükümlü için tahliye umudu doğacak.
