|

Osmanlı SEKA çöplüğünde

OSMANLI'nın kuruluşunun 700. yılında, Osmanlı Arşivi'ne ait değerli belgeler, SEKA çöplügünden çıktı. Belgelerin çöpe atılmasını skandal olarak değerlendiren uzmanlar, bunun ilk arşiv kıyımı olmadığını da hatırlattılar.

Abdullah Muradoğlu
00:00 - 18/06/2000 Pazar
Güncelleme: 16:51 - 13/05/2014 Salı
Yeni Şafak
Osmanlı SEKA çöplüğünde
Osmanlı SEKA çöplüğünde
OSMANLI ARŞİVİ'NİN BELGELERİ KAĞIT YAPILSIN DİYE SEKA'YA GÖNDERİLDİ

İSTANBUL- Osmanlı dönemine ilişkin tarihi belgelere karşı kayıtsızlığa bir yenisi daha eklendi. Osmanlı Arşivi'ne ait bazı belgelerin SEKA çöplüğünde bulunması, tarihi belgelerin kağıt yapılsın diye SEKA'ya gönderildiğini ispatladı. Aralarında Sultan ll. Beyazıt tarafından kurulan Harameyn Vakfı da olmak üzere çeşitli vakıflara ait Osmanlı evrakları İzmit'teki SEKA çöplüğünden vatandaşlar tarafından toplandı.

Çuvallar dolusu belge

SEKA çöplüğüne çuvallar dolusu Osmanlı evrakının döküldüğünü gören vatandaşlar tarafından bulunan evraklar arasında Sütlüce'deki Harameyn Evkafı ve Damatzade Şeyhülislam Feyzullah Efendi Vakfiye'sine ait belgeler de bulunuyor. Bu evraklara ait defterlerin Hicri 1327 ve 1331 tarihli oldukları saptandı. Sütlüce Mahmut Ağa mahallesi Harameyn Evkafına mülhak taşınmaz malların kullanım hakkına ilişkin belgelerden söz konusu vakfın Fatih Sultan Mehmed'in oğlu Sultan II. Beyazıt tarafından kurulduğu öğrenildi. Yine 1761 yılında ölen Damatzade Şeyhülislam Feyzullah Efendi Vafkiyesine ait Sütlüce'de emlak üzerinde Bademli Bektaşi Tekkesi olarak da bilinen Münir Baba Tekkesi'nin kurulduğu belirtildi.

Son derece değerli belgeler

Bu gibi tarihi evrakların kaybolmasıyla bir süre sonra vakıf arsalarının elden çıkabileceği uyarısında bulunan uzmanlar, 1911 yılında İstanbul'da iki milyon parsel bulunduğunu belirtirken, bunun bir milyon parselinin vakıf malı olduğunu, bugün ise İstanbul'daki parsel sayısının 50 bin olduğuna dikkat çektiler. SEKA çöplüğünde bulunan belgelerin değersiz olmadığını vurgulayan uzmanlar, "Osmanlı dönemine ilişkin bir pul dahi önemlidir. Çöplükte bulunan belgelerde vakfı kullananlara ilişkin bilgiler yer alıyor. Bu hem şehir hem vakfiye tarihi açısından önemli. " şeklinde konuştular.

Belgeleri kim gönderdi ?

Evkaf-ı Hümayun Nezareti'ne ait evrakların muhafazasının İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nün sorumluluğu altında olması gerektiğini belirten uzmanlar, evrakların kimler tarafından SEKA'ya gönderildiğinin araştırılmasını da istediler.

İŞTE ARŞİV KIYIMLARI

SEKA çöplüğünde ortaya çıkan Osmanlı Arşivi belgeleri, arşivlerimizin ne kadar korunduğu sorusunu gündeme getirirken, tarih katliamı anlamına gelen bu cehaletin de, ilk olmadığı ortaya çıktı. Bazı arşivlerimiz hurda kağıt fiyatına dış ülkelere satılırken, bazı arşivlerimiz de denize döküldü. İşte tarihteki arşiv kıyımları:

BULGARİSTAN'A SATILAN ARŞİV

1931'de Deftardarlık tarafından hurda kağıt fiyatına bir şirkete satılan çok kıymetli evraklar daha sonra bu şirket tarafından Bulgaristan'a satıldı. Sirkeci Tren İstasyonu'na doğru hareket eden kamyonlardan evraklar Sultanahmet Parkı'nda ortalığa saçıldı. Çöpçüler evrakları toplayarak Kumkapı'da denize döktüler. Olayın duyulması üzerine meraklı vatandaşlar Kumkapı sahillerinde evrak toplamaya başladılar. Olay bir gazete tarafından gündeme getirildi. Bulgarlar tarafından özenle saklanan ve tasnif edilen çok kıymetli evraklar 1980'lerde ancak mikrofilm olarak Türkiye'ye verildi. Başbakanlık Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı bu evrakları, "Bulgaristan'da Osmanlı Evrakı" ismiyle neşretti.

TRABZON ARŞİVİ DENİZE DÖKÜLDÜ

BİRİNCİ Dünya Savaşı yıllarındaki Rus işgali sırasında el konulmasın diye Samsun'a gönderilen 500 yıllık Trabzon Vilayet Arşivi, işgalden sonra Trabzon'a iade edildi. Karadeniz bölgesinin en önemli ticaret ve ulaşım merkezi olan Trabzon'daki vilayet arşivi muhafaza edilemedi ve bir cehalet sonucunda 1982 yılında denize döküldü.

SENATO ARŞİVİ İMHA EDİLDİ

DEMOKRAT Parti ve Adalet Partisi arşivinin önemli bir kısmı ile 1961-1980 yılları arasında faaliyet gösteren Senato'ya ait orijinal zabıtların da SEKA'ya gönderilerek imha edildiği ortaya çıktı. TBMM eski Başkanı Hüsamettin Cindoruk 12 Eylül döneminde Senato zabıtlarının SEKA'ya gönderildiğini tespit etti. Cindoruk İstiklal Mahkemelerine ait binlerce belgenin de afaroz edildiğini açıkladı.

DIŞİŞLERİ BELGELERİ MARKETLERDE ÇIKTI

1998 yılında da Dışişleri Bakanlığı'na ait kıymetli belgelerin bulunduğu çelik kasalar Milli Emlak tarafından ihaleye çıkarıldı. Hurdacılar tarafından satın alınan kasaların içerisinde çok gizli damgalı belgelerin olduğu anlaşıldı. Bu belgelerden bir kısmı kasalardan satın alan bir marketten çıktı. Genelkurmay Başkanlığı belgelere el koydu. Belgeler Dışişleri Bakanlığı'na teslim edildi. Bakanlık skandal için bir soruşturma başlattı.

Korkunç bir skandal

İSTANBUL- Osmanlı Arşivi belgelerinin SEKA çöplüğünde bulunmasını 'skandal' olarak nitelendiren Doç. Dr. Yusuf Küçükdağ, "Bunlar tapu senetlerimiz. Belge olmazsa tarih de olmaz" dedi. Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Yusuf Küçükdağ, Osmanlı Arşivi'ne ait bazı belgelerin SEKA çöplüğünde bulunmasına büyük tepki göstererek, olayın bir skandal olduğunu söyledi. Uzman olmayan kişilerin elinde değerli tadihi belgelerin kaybolup gittiğine işaret eden Küçükdağ, "Bunlar bizim tapu senetlerimiz. Belge yoksa tarih de olmaz. Bu bir nüshadır, attığınız zaman iş biter" diye konuştu.

SEKA'ya bilim heyeti gönderilmeli

Doç. Dr. Yusuf Küçükdağ, bu son olayla birlikte arşivlerin daha iyi korunması gerektiğinin ortaya çıktığını söyledi. Küçükdağ, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bu nedenle SEKA'da bir bilim heyeti görevlendirilmelidir. Uzmanların yer aldığı bu heyet SEKA'ya gelen evrakları titizlikle inceleyip gözden geçirmelidir. Tarihe yazık ediliyor, kağıt hamuru olup gidiyor. Bu evraklar arasında ummadığınız belgeler çıkabilir. Batı'da mahalli arşivleri çok iyi koruyorlar."


24 yıl önce