TBMM Başkanı Köksal Toptan, Sincan Uygur özerk Bölgesinde yaşanan olaylar ve iddialarla ilgili olarak, Çin Halk Cumhuriyeti'nin süratle dünya kamuoyunu tatmin edecek açıklama yapmasını beklediklerini söyledi.
Toptan, Nijerya Temsilciler Meclisi Başkanı Dimeji Bankole ile görüşmesinde, gazetecilerin, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki olaylara dünyanın sessiz kaldığını belirterek, yaşananlarla ilgili değerlendirmesinin sorulması üzerine, olayları büyük üzüntüyle izlediklerini ve büyük kaygı duyduklarını ifade etti.
Çin Halk Cumhuriyeti ile Türkiye arasında siyasi ve ekonomik alanda ilişkilerin, özellikle son yıllarda geliştiğini belirten Toptan, 'Bunda Doğu Türkistan diye bilinen coğrafyada yaşayan Uygur kardeşlerimizin köprü görevi olma özeliği çok önemli bir etkendir' dedi.
Türkiye'nin, Uygur bölgesi ile tarihten gelen çok yakın ilişkileri bulunduğuna işaret eden Toptan, şöyle konuştu:
'Ama her zaman Türkiye, Uygurların karşılaştıkları sorunların, Çin'in toprak bütünlüğü çerçevesinde çözümlenmesinden yana olmuştur ve her zaman bu anlamda Çin Hükümeti ile de istişarelerde bulunmuştur. Ancak, en son meydana gelen olaylar, bizim kaygımızı ciddi şekilde artırmaktadır. Yapılan açıklamalar, bizi ciddi şekilde kaygılandırmaktadır. Çok güçlü olmak, hak ve hukuktan ayrılma hakkını vermez. Özellikle Çin Halk Cumhuriyeti'nin, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olduğunu da hatırlayacak olursak, Çin'in insan hakları ihlalleri, hak ve hukuk konularında çok daha büyük sorumluluk taşıdığı sonucuna varırız.
Yapılan açıklamalar bizi kaygılandırıyor dedim; Henüz yargılama yapılmadan, olaylar derinliğine araştırılmadan olaylara karışanların idam edileceği ön yargısı, anlaşılabilir, anlatılabilir bir iddia değildir. Henüz bunu yalanlayan bir açıklama da Çin kaynaklarından gelmemiştir. Orada elbette olaylar meydana gelmiştir. Olayların meydana gelmesine neden olanların, hiç kuşkusuz sorgulanması, yargılanması ve gerekli cezalara çarptırılması olağandır. Ama orada yaşayan tüm Uygur toplumuna karşı harekete geçilmesi, ibadet yerleri, camilerin kapatılması...Yeni iddialar var ortada; orada kız çocuklarının çok genç yaşta oralardan alınıp başka bölgelere gönderilmesi iddialarının yaygın hale gelmesi, dünyanın bu konuyla daha yakından ilgilenmesi sonucunu ve gereğini ortaya koymaktadır. Biz, Çin Halk Cumhuriyeti'nin süratle bu konularda dünya kamuoyunu tatmin edecek açıklamalar yapmasını bekliyoruz.'
Bankole de aynı soru üzerine, 'Zannediyorum medyada olması gerektiği şekilde bu olay yansıtılmadı. Büyük ihtimalle medya mensupları, Michael Jackson'ın ölmüş olmasını çok daha önemli olay olarak atfettiler. Bu nedenle yeterince yansıtılmadığını düşünüyorum' dedi.
Toptan'ın, 'Bu çok güzel bir cevap...' demesinin ardından sözlerini sürdüren Bankole, şöyle devam etti:
'Biliyoruz ki Çin, bağımsız bir ülke ve her zaman iç işlerini kendi yöntemleriyle çözümlemiştir. Bazen süper güçlerin, Çin'in insan hakları ihlalleriyle ilgili bazı yorumları olmuştur ve her zaman Çin de bunlara kendi yöntemleriyle cevap vermiştir, problemlerini kendi yöntemleriyle çözümlemiştir. Tabii ki Çin'de yaşanan olayları, dünyanın farklı yerlerinde yaşanan olaylara da benzetmek mümkün... Örneğin, yakın geçmişte İran'da seçimler sonrasındaki olayları hepimiz takip ettik ve görüşlerimizi ifade ettik. Ama İran halkı da bu olayları, yine kendi içerisinde çözümledi ve şu anda yollarına devam ediyorlar. Tabii ki Çin Hükümeti de yine aynı şekilde kendi içinde çözümleyecektir. Çin Liderinin G-8 Zirvesinden ayrılıp ülkesine geri dönmesini de Çin hükümetinin bu olayı çok ciddiye aldığının göstergesi olarak görüyorum. '
