Japonya'da 9 büyüklüğündeki deprem ve beraberinde oluşan nükleer santral patlaması Japon borsalarının 720 milyar dolar değer kaybetmesine neden oldu. Dün ise Japonya Merkez Bankası (BoJ) ekonomik kaosu yatıştırmak için ülkeye verilen likidite miktarını artırarak 327 milyar dolara çıkardı. 3 gün içinde gelişen olaylar ülkeye 1 trilyon doları aşan maliyete yol açarak Türkiye milli gelirinin 1.5 katına uluştı. Türkiye'nin 2010 sonu itibariyle milli geliri 1 trilyon lira, bir başka deyişle 632 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Japonya'da piyasalara aktarılan para miktarı Türkiye'nin milli gelirinin yarısını aşıyor.
BOJ, tüketici güvenini desteklemek ve likiditeyi sürdürmek amacıyla bankacılık sektörüne likidite veri-yor. Piyasa uzmanları, BOJ'un piyasalara daha fazla likidite sağlaması kararının değer kazanan yenden etkilenmiş olabileceği yorumlarını yapıyorlar. Yen, Japon şirketleri ve sigorta şirketlerinin yeniden yapılanma fonu için ülkeye nakit transferi nedeniyle ABD doları karşısında değer kazanıyor. Japonya, deprem ve tsunaminin ardından, devasa temizlik operasyonu, potansiyel nükleer tehlike, elektrik kesintileri ve ekonomide bozulmayla mücadele ediyor.
Türkiye Ekonomi Kurumu Başkanı Prof. Dr. Ercan Uygur, afetin maliyetinin 180-200 milyar dolar civarında olmasının beklendiğini söyledi. Bu da ortalama olarak milli gelirin yaklaşık yüzde 3.5'ine karşılık geliyor. Afet zamanlamasının da Japonya için çok kötü olduğunu belirten Uygur, 1990'ların başından bu yana resesyon-durgunluk sıkıntısı yaşayan ülkenin tam çıkış gösterecekken küresel krizin etkisine girdiğini, 2010 yılı itibariyle sanayi üretimi ve ihracat artışıyla yükselme sinyalleri verdiği süreçte de bu afetle karşılaştığını anlattı.
Toyota'nın ve Nissan'ın belli bölgelerde üretimini durdurduğunu, Sony başta olmak üzere elektronik sanayinin üretimine de bazı bölgelerde ara verildiğini, petrol rafinerilerinin etkilendiğini ifade eden Uygur, özellikle sigortacılık sektörünün büyük darbe aldığını, sektörden yaklaşık 40 milyar dolar para çıkmasının beklendiğini kaydetti.
Japonya'dan önceki gün yayılan korku diğer piyasalarda da satış dalgasına neden olmuş ve Bloomberg'in derlediği bilgilere göre küresel çapta hisse senetleri piyasasında yaklaşık 1.6 trilyon dolar kayba yol açmıştı. Japonya'da dün hem BoJ'un piyasaya sağladığı likidite hem de oluşan iyimser hava başta Asya olmak üzere diğer piyasalara da olumlu yansıdı. Çin'de Şangay borsası yüzde 1.1, Hong Kong Borsası 0.1 yüzde, Avustralya'da Sidney Borsası ise yüzde 0.7'lik yükseliş kaydetti. Olumlu seyir Avrupa borsalarındaki açılışlara da yansıdı. Avrupa genelinde borsalar hafif artıda açarken, özellikle dün yüzde 3'ten fazla değer kaybeden Alman DAX Endeksi'ndeki artış ise yüzde 1'i aştı.
Tarihinin en şiddetli depremi sonrasında haftanın ilk iki gününde yüzde 17'den fazla değer kaybeden Japon Nikkei 225 Endeksi, satışların aşırı olduğu ve alım fırsatı yarattığı değerlendirmesiyle dün yüzde 5.7 yükseldi. Nikkei Endeksi'nin dün yaşadığı kayıp tarihindeki üçüncü en sert günlük düşüş olarak kaydedildi. Piyasaların yeniden alıma yönelmesinde, yatırımcıların küresel ekonomideki toparlanmanın temellerinin sağlam olduğuna ve Japonya'daki nükleer sızıntı tehlikesinin büyümemesi durumunda bunun bir alım fırsatı yaratabileceğine inanması etkili oluyor.
Japonya Finans Kurulu Başkanı Prof. Dr. Naoyuki Yoshino, Japonya'da meydana gelen şiddetli deprem ve tsunaminin ekonomi üzerindeki etkisini değerlendirirken, ek bütçenin nasıl oluşturulacağı konusunun ekonomistlere düşeceğini belirterek, 'Mevcut devlet tahvillerinden farklı olarak, Deprem-Tsunami-Afet tahvili çıkarmak gerektiğini düşünüyorum. Konuyu masaya yatırdık, tartışıyoruz' dedi. Ülkenin kuzeydoğusuyla ilgili kaygıları dile getiren Yoshino, nükleer santral konusunda büyük endişe taşıdığını kaydetti. Kısa bir süre önce Japonya Finans Kurulu Başkanlığına atanan Yoshino, ekonomik gelişmeleri değerlendirirken de, ülke yöneticilerinin, kuruldan Japon finans sistemini yeniden canlandırmasını istediğini, bunun kendisini için zorlayıcı, iddialı bir görev olacağını söyledi.
