Türk yargısının yeni yol haritasını oluşturacak Yargı Reformu Stratejisi, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde yapılan törenle kamuoyuna açıklandı. Yargının bağımsız, tarafsız, hesap verebilir ve şeffaf niteliğini güçlendirmek, vatandaşların adalete güvenini artırmayı ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmayı hedefleyen stratejide, 9 amaç, 63 hedef ve 256 faaliyet yer alıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 2023 vizyonunu ortaya koyan ve AB, Avrupa Komisyonu, Venedik Komisyonu, AİHM içtihatları dikkate alınarak hazırlanan düzenlemeleri anlattı:
MİLLETİMİZ İSTEDİĞİ İÇİN
- Bu strateji belgesini sonraki reform hazırlıklarının başlangıcı olarak görebiliriz. Biz bu reformalara AB istediği için değil milletimizin ihtiyacı olduğu için sahip çıkıyor ve hayata geçiriyoruz. Adaletin küçüldüğü yerde zulüm büyüyor demektir. Yargı Reformu Stratejisi belgesi eski reformaların güncellenmesiyle ortaya çıkmıştır. Amacımız tüm kurumlarımızın ifade özgürlüğüne, özgürlükleri kısıtlayan tüm uygulamalara karşı duyarlı olmalarını sağlamaktır. AB'ye bağlılığımızı da ifade etmiş oluyoruz.
TUTUKLAMA TEDBİRİNE AYAR
Yargı Reformu Strateji belgemiz iki temel anlayış üzerine oturuyor. Birincisi hak ve özgürlüklerdir. Demokrasinin güçlendirilmesi, hak ve özgürlüklerin genişletilmesi hedefi vardır. İfade özgürlüğünün geliştirilmesi için yeni yaklaşımlar ortaya koyuyoruz. Tutuklama tedbirinin ölçülü kullanımına yönelik yeni adımlar atıyoruz. Önleyici ve koruyucu hukukun da sisteme kazandırılması önceliklerimiz arasında. Uyuşmazlıkların mümkün olduğunca alternatif yöntemlerle çözülmesi de önceliklerimiz arasında. Tutuklamayı istisnai tedbir olarak görüyoruz. Tutuksuz yargılanmayı esas yöntem olarak görüyoruz.
BAĞIMSIZLIK VE ŞEFFAFLIK
İkinci amaç başlığı yargı bağımsızlığı ve şeffaflığının geliştirilmesidir. Mevcut tayin sistemi mesleki verimliliği olumsuz etkiliyor. Hakim ve savcılara coğrafi teminat getiriyoruz. Düzenleme ile hakim ve savcıların mesleki teminatlarının daha da güçlendirilmesini hedefliyoruz. Hakimliğe ve savcılığa girişteki mülakat ekibini genişletiyoruz.
İNTERNET SİTESİNE KISMİ SINIRLAMA
Disiplin cezalarını da yeniden belirliyoruz. 2010 yılında gerçekleştirilen anayasa değişikliği ile meslekten ihraçta yargı yolu açılmıştır. Diğer disiplin kurulu kararları için de başvuru yapma hakkı gelecek. Bir internet sitesinin tamamına değil, engellenmesine karar verilen kısmına erişimin sınırlanmasına imkan verecek bir düzenleme yapılacak.
HUKUK FAKÜLTELERİ 5 YIL OLUYOR
Üçüncü amaç başlığı, hukuk fakültelerinin eğitim süresi ve başarı ölçütünü yeniden belirliyoruz. Hukuk fakültelerinde eğitim süresi 5 yıla çıkacak kontenjanlar da azaltılacak. Hakim ve savcılık için özel meslek sınavlarına girilmesi gerekecek. Hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi getiriliyor. Mesleğe kabuller sadece yardımcı kadrosundan yapılacak.
20 bin kişiyle istişare
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Yargı Reformu Stratejisi’nin ortak aklın izini sürerek hazırladıklarını belirtti. Gül, "Hareket noktamız her şeyden önce milletimizin ihtiyaçlarıdır. Hazırlık sürecini bu ihtiyaçlar temelinde katılımcı bir anlayışla yürüttük. Bakanlıklar ve kamu kurumları, Türkiye Barolar Birliği, üniversiteler, sivil toplum kuruluşlarıyla bir araya geldik. Yedi ayrı büyükşehirde vatandaşlarımızla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdik. Akademisyenler, avukatlar, yazar ve gazetecilerle bir araya geldik" dedi. Gül, "Bu süreçte 20 bin kişiyle istişare ettik. Farklı fkirler arasından, üzerinde en geniş mutabakat sağlanan konuları belgeye aktarmaya özen gösterdik" diye konuştu.
- Yargı strateji belgesinde öne çıkanlar
- * Yeni bir İnsan Hakları Eylem Planı hazırlanacak.
- * Hakim ve savcılar ilk kez coğrafi teminata kavuşacak. Kıdem ve performans kriterleri çerçevesinde bir hakim ya da savcının görev yeri kendi isteği dışında değiştirilmeyecek.
- * İlk kez hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi oluşturulacak.
- * İhtisaslaşmada yeni bir dönem başlıyor… Hakimler ceza ve hukuk hakimi olarak ayrılıp ihtisaslaşma sağlanacak.
- * Çevre, imar ve enerji gibi alanlarda özel mahkemeler kurulacak.
- * Avukat olabilmek için ''Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı''nda başarılı olma şartı getirilecek.
- * Yargının iş yükünü azaltan, vatandaşın ve avukatların adli işlemlerini kolaylaştıran birçok tedbir alınacak. Bazı iş ve işlemler, dava konusu olmadan avukatlar aracılığıyla yapılacak.
- * Hakim ve savcılar hakkında disiplin prosedürleri yeniden yapılandırılacak ve HSK'nın disiplin kararlarına karşı yargı yolu genişletilecek.
- * Tutuklama tedbiri gelişi güzel kullanılmayacak. Buna ilişkin mevzuat gözden geçirilecek. Soruşturma ve kovuşturma aşamaları için tutukluluk süresi ayrı ayrı düzenlenecek.
- * ''Yargıda Hedef Süre'' uygulaması daha da genişletilecek.
- * Adalet hizmetlerinde performans izleme merkezleri kurulacak.
- * Tüketici uyuşmazlıkları gibi alanlarda arabulucuya başvuru dava şartı haline getirilecek.
- * Suça sürüklenen çocuklara özgü kamu davasının açılmasının ertelenmesi modeli geliştirilecek.
- * Cezada uzlaştırmanın kapsamı genişletilecek.
- * Adliye bulunmayan ilçelerde ve büyük havalimanlarında video konferans yöntemiyle ifade alınmasını sağlayan SEGBİS sistemi kurulacak.
- * Savunmanın yargılamalara etkin katılımı sağlanacak.
- * Adli yardım sistemi güçlendirilecek.
- * Vatandaşların danışmanlık hizmeti alabilecekleri ofisler oluşturulacak.
Ceza mahkemeleri 24 saat çalışacak
Erdoğan, "Dördüncü amaç başlığımız adalet hizmetlerinde performans izleme merkezleri kurulacak. Yargıda performans, ölçüm ve takip merkezi kurulacak. Mahkemeler ve savcılıklar için farklı performans kriterleri oluşturmayı planlıyoruz. İstinaf mahkemelerini güçlendiriyoruz. Ceza mahkemeleri 24 saat esasıyla hizmet verecek. Özel kalem müdürlüğünü bir kariyer meslek haline dönüştürüyoruz. Bu uygulama yargılamaların daha etkili ve eksiksiz yürütülmesine yardımcı olacaktır. Hakimler ve Savcılar Kurulu bünyesinde yargıda performans, ölçüm ve takip merkezi kuruyoruz. Uzun süren soruşturma ve davalar bu merkezde oluşturulacak sistem vasıtasıyla takip edilecek" dedi.
- Avukatlara yeşil pasaport
- Beşinci amaç başlığının savunma hakkının etkin biçimde kullanılması olduğunu belirten Erdoğan, "Avukatlık hizmetlerinin vergilendirilmesi konusunda iyileştirmeci düzenlemeler yapıyoruz. Kamudaki avukatların özlük haklarıyla ilgili sorunları çözüyoruz. Bu sorunları da çözüyoruz. Avukatlara belli kriterler dahilinde yeşil pasaport hakkı vererek, uluslararası faaliyetlerini kolaylaştırmayı planlıyoruz. Avukatların bilgi ve belge temin etmelerine ilişkin yasal yetkilerini genişletiyoruz" dedi.
Yaşlı ve hamileye evde ceza infazı
Tanıklığı zorlaştıran uygulamaların ortadan kaldırılacağını belirten Erdoğan, “Tanıklara yaklaşımla ilgili standartların yükseltilmesi için gerekli adımlar atılacaktır. Tanıkların psikolojik olarak yıpranmasını önleyecek düzenlemeler yapılacak. Soruşturmaların kalitesinin artırılması için hukuk mezunlarının adli kollukta istihdam edilmesi sağlanacak” dedi. Basit yaralama ve tehdit gibi suçların şikayet kapsamına alınacağını da vurgulayan Cumhurbaşkanı, “Bazı ağır suçlar hariç olmak üzere 15 yaşından küçük çocuklar, ilk defa işledikleri fiillerin soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmeden çocuklara özgü koruma mekanizmaları içerisinde değerlendirilecek. Şiddet içermeyen suçlardan hükümlü olan yaşlı, hamile ve çocukların cezalarının evde infazına olanacak sağlanacak” diye konuştu.
İcradan çocuk teslimi bitecek
Erdoğan, “Çocukla kişisel ilişki kurulması, icra müdürlüklerinin görevi olmaktan çıkartılacak. Daha insani ve çocuğa uygun yöntemler geliştirilecek. Boşalan noterliklere yapılan başvurular sıraya göre değerlendiriliyor. Noterlik asli meslek hale getirilecek. Noterlik kariyer mesleği haline dönüşecek ve sayısı artırılacak. Sayının artması vatandaşların işini kolaylaştırmıştır. Her asliye hukuk mahkemesinin yargı çevresinde bir noterlik kurulması zorunlu hale geliyor. Son amaç başlığı alternatif çözüm yollarının artırılması. Uzlaşma şikayete bağlı suçlar ve kanunda öngörülen bazı suçlar için düzenlenmiştir. Cezada uzlaşmanın kapsamı genişletilecek” dedi.
Büyük ve güçlü Türkiye’ye artık alışın
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beştepe’de yargı çalışanları ile iftar programında buluştu. Erdoğan, “Türkiye’ye şaşı bakanlar yeni dönemin dinamiklerini anlamakta zorlanıyorlar. Bu dönem, muhataplarımızın büyük ve güçlü Türkiye’ye alışma, sindirme, kabullenme dönemidir” dedi. Erdoğan satır başlarıyla şöyle konuştu:
- FELAKET TELLALLARINA PRİM VERMEYİN
- Türkiye, bağımsızlığını her alanda ilerlettikçe sabotajların dozu da arttı. Atlattığı her badirenin ardından ülkemiz yeni bir engelle karşılaştı. Eski Türkiye’ye alışanlar, Türkiye’ye şaşı bakanlar maalesef yeni Türkiye’nin dinamiklerini anlamakta zorlanıyorlar. Bu dönem, muhataplarımızın büyük ve güçlü Türkiye’ye alışma, sindirme, kabullenme dönemidir. Geleceğimiz aydınlık, istikbalimiz parlaktır. Her imtihan aynı zamanda bir fırsattır. Türkiye’nin yolu hiç olmadığı kadar açıktır. Felaket tellallarına prim vermeyin. Son reform paketiyle yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını güçlendirmeyi, adalette yaşanan gecikmelerin önüne geçmeyi hedefliyoruz. Adalet sisteminin işleyişini güçlendirmek, yargıya ve kararlarına güveni en üst düzeye çıkarmak önümüzdeki dönemde de önceliğimiz olacaktır.
- 82 MİLYON AYNI GEMİDEYİZ
- Ana gayemiz, yargının bütün tarafları için güven veren ve erişilebilir adalet sistemini tesis etmektir. İnsanların, adaleti mahkeme kapıları yerine başka güç odaklarında aramaları, devletin bekasına en büyük tehdittir. Her fırsatta müştereklerimize vurgu yapıyor, vatandaşlarımızı Türkiye ortak paydasında buluşmaya çağırıyoruz. Bunun için 82 milyonun her bir ferdinin sadece kardeş değil, aynı zamanda kaderdaş olduğunu, aynı geminin yolcuları olduğunu söylüyoruz. Hiç kimsenin milletimizin arasına nifak tohumları ekmesine, insanlarımızı birbirlerine düşürmesine müsaade etmeyeceğiz.
