Eskiler “dede koruk yer, torunun dişi kamaşır” derler. Her ne kadar bu sözün manevi bir açıklaması olsa da, atasözlerini bazen olduğu gibi anlamak ta gerekir. Bugün, yediklerimizin torunlarımızın sağlığını bile şekillendirebildiğini biliyoruz. Bilim insanlarının yaptıkları araştırmalar, obez bireylerin torunlarının, normalden dört kat daha fazla şeker ve kalp damar hastalığına yatkın doğduklarını gösteriyor. Uzun yaşamın sırlarından bahsettiğimiz yazıda sağlıklı beslenmenin nesiller boyu etkisini de görmüştük. Uzun yaşamak, biraz da dedenin uzun yaşamıyla ilgiliydi ve bunun da sırlarından biri beslenmeydi. Aslında vücudumuz, binlerce yıllık bir genetik hafıza sayesinde, köklerinin bulunduğu topraklarda yetişen her bitkinin ve hayvanın fayda ve zararlarından haberdar. Annelerin hamileyken aş ermeleri de böyle bir bilme halinden kaynaklanıyor. Genlerimizin bu gelişmiş üstün hafızaları nedeniyle dedelerimizin sağlık, hastalık ve bağışıklık durumlarını bugüne taşıyoruz.
YAĞI SÜTTEN AYIRIRLARDI
Bilim insanları atalarımızın beslenme alışkanlıklarında yaptığımız köklü değişikliklerin , vücudumuzu şaşırtabildiğini ve işleyişinde değişikliğe neden olabileceğini söylüyorlar. Özellikle daha önce hiç tanımadığımız, bilmediğimiz ithal yiyecekleri günlük yaşamımıza yoğun biçimde almak, beklenmedik durumlara neden olabiliyor. Anadolu insanı buğdayı, eti, yabani otları ve yerel sebzeleri tanıyor, bunlarla yemekler pişiriyor. Atalarımız sütün kaymağını alıyor, onu çoğunlukla yağından ayırıp tüketiyor, eti iyi pişiriyor ve yemeklere baharatlar ekliyorlar ve en önemlisi organik besleniyorlardı. Yemeklerde zeytinyağı, tereyağı, iç ve kuyruk yağları kullanıyor, et yemeklerini ise kendi yağıyla pişirmeye gayret ediyorlardı. Şeker yerine bal , pekmez kullanıyor, bunları da çok tüketmiyorlardı.
HAZIR GIDA BOL TUZ
Bugün, kendi beslenme alışkanlıklarımızı gözden geçirdiğimizde, yanlış olan aşırı tuz, işlenmiş gıda, saf şeker, işlenmiş yağ ve saf un tüketme alışkanlıklarımızdan vazgeçmek, gün boyu yaşadığımız halsizlik, baş ağrısı, yorgunluk belirtilerini azaltmakta düşündüğümüzden çok daha fazla etkili olabilir ve daha da önemlisi torunlarımızın sağlığını bile olumlu yönde etkileyebilir. Bu yüzden, mümkün olduğunca doğal besinleri, ninelerimiz gibi pişirelim ve tıpkı onlar gibi az yemeye gayret edelim. Eğer vücudumuzun besin ihtiyacı hakkında düşünür ve doğru şekilde karşılarsak, hem kendimizi, hem de bizden nesiller sonrasını hastalıklardan koruyabiliriz. Gelin, bu hafta geleneksel mutfağımızdan birkaç yemek tarifi paylaşalım. Sağlıklı, mutlu bir hafta sonu diliyorum.
Büryan Pilavı (BURSA)
-2 su bardağı pirinç l 5 tavuk budu
-1 kuru soğan l 1 tatlı kaşığı domates salçası
-1 demet nane l Bir demet yeşil soğan
-1 yemek kaşığı tereyağı l Bir tatlı kaşığı tuz
-Bir tatlı kaşığı pul biber
Pirinçleri ılık, tuzlu suda yarım saat ıslatalım. Tavukları haşlayalım. Soğanı ince ince doğrayalım. Tereyağında salça ve soğanı kavuralım. Naneyi kıyalım ve ekleyelim. Bir fırın kabına ıslatılmış pirinçleri yayalım. Üzerine haşladığımız tavukları dizelim. Salçalı harcımızı üç su bardağı tavuk suyu ile karıştırıp üzerine dökelim. Fırın kabının üzerini kapatalım. 200 derecede fırında 25-30 dakika pişirelim. Afiyet olsun. *Tarif, Z. Kondakçı ve A.Gedik’in “Bursa Mutfağı” kitabından alınmıştır.
Yavan Dolma (AMASYA)
-250 g kıyma -250 g kuru bakla -Yarım su bardağı kırık buğday -200 g asma yaprağı -200 g kemik -1 kuru soğan -1 yemek kaşığı salça -Bir avuç maydanoz -Bir çay kaşığı kırmızı biber -Bir çay kaşığı karabiber -Bir çay kaşığı tuz
Baklayı akşamdan ılık suya ıslatalım ve kabuklarını ayıralım. Islanmış baklayı ikiye ayıralım. Kıymayı kavuralım. Soğanı ve maydanozu ince ince doğrayalım. Kıyma, soğan, maydanoz, bakla, kırık buğday, baharatlar ve tuzu iyice karıştıralım. Yaprakların içine hazırladığımız karışımdan lokmalar koyup bohça şeklinde kapatalım. Kemikleri tencerenin tabanına dizelim. Üzerine dolmaları dizelim. Salçalı su hazırlayıp üzerine dökelim. Kısık ateşte pişirelim. Afiyet olsun.
