Keşke olmasaydı dediğimiz bir şeydir savaş. Son yüz yılda en acılarına şahit olduk. Milyonlarca insanın ölümünü bugün gibi hatırladığımız Çeçenistan, Bosna, Afrika, Irak, Suriye, Yemen, Afganistan ve daha adını sayamadığım onlarca ülke kalbimizde bir yara gibi duruyor. Duygularımızla baktığımız, insanca baktığımız bu savaşlarda, saldırganların şiddeti ve silahlar kadar ölümcül bir başka şey daha vardır; açlık. Gıda tedariki bütün savaşlarda insan hayatını silahlar kadar etkilemiştir. Oldukça uzun bu konuya çok fazla girmeden, 1990larda Balkanlar ve Kafkasya’da yaşanan iki kıyımın mutfak yönüne bakmak istiyorum bu hafta. Çok zor koşullarda, büyük ambargolar altında yaşamaya çalışan sivillerin herhangi bir hayvan veya bitki yetiştirme şansları olmadığından, savaş coğrafyalarında gıda ihtiyacı, yardımlar ve doğadan toplanan besinlerle karşılanıyordu. Sınırı geçip sivillere ulaşan gıda yardımları çoğu zaman engellerle karşılaştığından miktarca az olurdu. Bu yüzden insanlar, ellerinde kalori ve besin değeri yüksek yiyecekler bulundurmaya veya onları üretmeye çalıştılar. Değinmeden geçemeyeceğim, çok eski tarihli ve önemli iki ambargoda üretilen gıda çalışmasını burada anacağım; Medine’de Fahrettin Paşa, hurma çekirdeklerini ekmeğe, Edirne’de Yüzbaşı Naci Efendi peyniri çorbaya dönüştürerek açlıkla mücadele ediyorlar. Fakat genellikle yakın tarihte bu yeni yemek icatlarını kadınların yaptığına şahit oluyoruz. Kafkasya’da Abhazya ve Çeçenistan’ın müdafası sırasında bir çok ikmal yolundan bu bölgeye sınırlı sayıda yiyecek girebiliyordu. Kalori değeri yüksek, hacmi ufak çikolatalar bu yüzden çokça tüketildi.
SAVAŞTAN HATIRA
Sokaklarda satılan, hatta karaborsaya düşen, hemen her savaşçının çantasında bulunan bu fıstıklı çikolatalar daha sonra kadınlar eliyle yöresel bir yiyecekmiş gibi üretildi. Aslında bizim “cevizli sucuk” dediğimiz yiyeceğe çok benzeyen bu besinler, hala bu bölgede üretilmektedir. Bosna’da ise yardım kolilerinden çıkan kakao, bayat ekmekler, süt tozları, şekerler yine kalorisi yüksek birer tatlı yiyeceğe dönüştüler. Sırpların baskıları ve savaş koşullarında yakıtın ve zamanın azlığı nedeniyle pratik bir biçimde yapılan bu keklerden birinin mucidi Stojanka Hodzic. Bugün O’nun fırınsız kekinin de tarifini vereceğim. Bu kadar uzun bir meseleyi, bu kadar az sözle anlatmak oldukça zor. İnşallah daha uzun bir yazı kaleme alacağım. Savaşın ve açlığın olmadığı bir dünya umuduyla iyi pazarlar dilerim.
Çikolatalı Fıstıklı Bar
MALZEMELER
- 180 gram tereyağı
- 1 su bardağı pudra şekeri
- 2,5 su bardağı un
-2 su bardağı toz şeker
-Yarım su bardağı su
-70 gram tereyağı
-Yarım su bardağı krema
-2 su bardağı yer fıstığı
-100 gram bitter çikolata veya kuvertür
-100 gram sütlü çikolata veya kuvertür
YAPILIŞI
- Un, pudra şekeri ve tereyağını yoğuralım. Yağlı kağıt serilmiş yüksek kenarlı bir tepsiye veya çemberli bir kalıba bir parmak kalınlığında yayalım ve üzerinde delikler açalım. 180 derecede önceden ısıtılmış fırında 20 dakika pişirelim. Karamel için su ve şekeri ocağa koyalım ve kahverengi olana kadar kaynatalım. İçerisine 70 gram tereyağını daha sonra yarım su bardağı kremayı ekleyelim. En son yer fıstığını ekleyelim. Pişirdiğimiz hamurun üzerine karamelimizi yayalım. Sütlü ve bitter çikolatalarımızı benmari yöntemiyle eritelim ve en üste yayarak dökelim. 2 saat buzdolabında dinlendirelim. Bıçakla dilimleyip servise alalım. Afiyet olsun.
Stojanka Hodzıc’in Savaş Keki (Bosna Hersek)
MALZEMELER:
- 1/2 su bardağı sıvı yağ l 1/2 su bardağı süt tozu l 1/2 su bardağı şeker l 1/2 su bardağı kakao l 2 su bardağından biraz eksik su l 8 dilim bayat sandviç ekmeği
- 4 yemek kaşığı süt tozu l 3 yemek kaşığı un l 3 yemek kaşığı şeker
- 1 yemek kaşığı kakao l 1 su bardağı su
YAPILIŞI:
- Büyük bir tencereye sıvı yağ, süt tozu, şeker ve kakaoyu koyup iyice karıştıralım. Suyu ekleyip puding kıvamına gelene kadar orta ateşte karıştırarak pişirelim. Ekmekleri parçalara ayıralım. Ekmek parçalarını azar azar pudinge ekleyelim. Hazırladığımız ekmekli pudingi, yağlanmış fincanlara bölüştürelim ve soğutalım. Ayrı bir yerde sos malzemelerini karıştırarak pişirelim. Soğuttuğumuz keki fincanlardan çıkartıp üzerine sos ekleyelim. Afiyet olsun.
