Dünyanın karada en hızlı koşan yırtıcı hayvanı olan Çitalar, en yoğun olarak Afrika bölgesinde bulunuyor. İnsan nüfusu açısından en az yoğunluğa sahip ülkelerden biri olan Afrika ülkesi Namibya, çitalar açısından ise dünyanın en kalabalık ülkesi konumunda. Dünyadaki çita varlığının dörtte biri Namibya'da ve 3 bine yakın çitaya ev sahipliği yapıyor.
1980'li yılların başlarında dünyada toplamda 100 bine yakın çita varken bugün toplam sayıları 10 binin altında olan çitalar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Çitaların bu dramatik yok oluşlarının altında kıymetli kürkleri ve Afrikalı çiftçilerin sürü hayvanlarını korumak için çitaları silahla öldürmesi yatıyor. Bu noktada ise devreye Kangal köpekleri giriyor. Çok eski çağlardan beri Anadolu'da yaşayan ve Türk bekçi köpeği olarak da bilinen Sivas Kangalı, cesareti, dayanıklılığı, hızı ve sadakati ile dünyada takdir toplarken sadece havlamasıyla bile çitaların kaçmasını sağlıyor. Böylece hayvan sahipleri tarafından öldürülmesine gerek kalmayan çitaların da soyu tükenmekten kurtulmuş oluyor.
Afrika şartlarına kısa sürede adapte olan Kangal köpekleri, 2 saniyede 70 kilometre hıza ulaşabilmesiyle karanın en süratli hayvanı olan çitaların sürülere saldırmasını engelleyerek, bu hayvanların korkulu rüyası oluyor. Bir çoban köpeği olarak yorgunluktan ve kötü hava koşullarından etkilenmeyen Kangallar için bölge halkı, onların diğer çoban köpekleri gibi olmadığını, sürüsünü asla terk etmediğini ve saldırganı önce havlayarak, daha sonra da gerekirse kovalayarak kaçırdığını, dolayısıyla en ideal çoban köpeği olduğunu ifade ediyor.
Çitaların ölümlerini engelleyerek soylarının tükenmesinin önüne geçmek için Kangal köpeklerini bu ülkeye ilk olarak götüren ise Amerikalı araştırmacı Laurie Marker. Namibya'da bir Çita Koruma Fonu kurularak 1994 yılından bu yana 300 üzerinde çiftçiye 600'e yakın yavru kangal köpeği dağıtıldı. Programın devamı ve tam olarak başarılı olması ise Fon tarafından çiftçilere verilen yavru kangalların eğitimlerinin ve sağlık taramalarının zamanında doğru bir şekilde yapılmasına bağlı. Bu kapsamda devreye giren Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, fona lojistik destekte bulundu. Çita Koruma Fonu'na sağlanan araç desteği ile hem daha fazla köpeğin çiftçilere ulaştırılması hem de sağlık taramalarının ve eğitimlerinin yerinde incelenmesine yardımcı olundu.
Programın başarısından etkilenen diğer Afrika ülkeleri de Türkiye'den gönderilecek kangalları beklediklerini ifade ediyor. Kangal köpeklerinin çitaların soyunun tükenmesini engelleyen bu başarısı ise yetkilileri son derece memnun etmiş durumda.
