Omar El Akkad, geçtiğimiz aylarda “Ne Tuhaf Bir Cennet” romanıyla yeniden okurla buluştu ve 2021 Giller Ödülü’nün sahibi oldu. Kendisi Mısır’da doğmuş, Katar’da büyümüş ve gençlik yıllarını Kanada’da geçirmiş bir yazar. Şimdilerdeyse Amerika’da yaşıyor. Yazarlığının yanı sıra Afganistan’a, Guantanoma’ya giden bir gazeteci. 2017’de yayınlanan ilk romanı “Amerikan Savaşı” distopik bir tarzda kaleme alınmış ve Amerika’da çıkan yeni bir iç savaşı konu edinmesiyle dikkatleri üzerine çektiği gibi birçok ödülün de sahibi olmuştu.
“Ne Tuhaf Bir Cennet” romanı, mülteci bir çocuğun gözlerinden dünyaya bakıyor. El Akkad’ın kalemi gerçekliklerle çocuk masumiyetini ustalıkla birleştiriyor. Önce yabancısı olduğumuz bir adada can havliyle gözlerimizi açıyoruz. Sayfaları çevirdikçe kâh Suriye’den Mısır’a giden bir otobüste, kâh kaçak bir geminin içinde buluyoruz kendimizi. Mültecilerin Batı’dan beklentileri gerçeklerle çakışıyor. Roman karakterlerinin birbirinden farklı yaşam öyküleri var. Umutları hayal kırıklıkları takip ediyor. Hayal kırıklıklarını umutlar. Kıyılarına ölülerin vurduğu Yunan adası sakinlerinin yabancılara bakış açısını gözlemleyebiliyoruz. Omar El Akkad’ı, Portland Kitap Fuarı’nda dinleme fırsatı yakaladım. Şehrin sanat müzesi, her yıl kitap fuarına ev sahipliği yapıyor. Covid-19 sebebiyle yüz yüze buluşmalara ara veren fuar, bu sene yayınevleri ve okuyucuları yeniden bir araya getirdi. Fuar sonrasında, Omar El Akkad’a yeni kitabı hakkında konuştuk.
2012 yılında Arap Baharının etkilerini bildirmek için Mısır’daydım. O sıralarda ülkeye Suriyeli mültecilerin akını başlamıştı ve insanların gördüğü zulüm beni, birçok insan grubunu canavarlaştırmanın ne kadar kolay olduğunu anlatan bir hikâyenin ilk taslaklarını yazmaya yöneltti. Yıllar içinde bu taslaklar “Ne Tuhaf Bir Cennet”in temellerini oluşturdu.
FARKLILIK ARASINDA KÖPRÜLER
İkisi de kendisini bulundukları ortamın tamamen dışında hissediyor ama çok farklı yollarla. Her ikisi de çocukluğun getirdiği doğal bir meraka sahipler, dünyayla bağ kurma arzusuna. Aynı dili konuşmayabilirler, aynı geçmişten gelmiyor olabilirler ancak çocukluktan gelen bu arzu, büyük kültürel ve deneyimsel ayrışmaların karşısında olsa dahi farklılıklar arasında köprüler kurmak, dostluklar oluşturmak gibi evrensel bir yöne sahip.
PETER PAN İLHAM VERDİ
Peter Pan’ın kökeni, kitabın yazarı J. M. Barrie’nin çocukluğuna uzanıyor. Barrie’nin erkek kardeşi henüz küçük bir çocukken paten kazasında ölüyor. Masalın büyük bir bölümü, bu hiçbir zaman büyümeyecek olan oğlan fikrinden etkilenerek doğmuş. “Ne Tuhaf Bir Cennet” romanını yazarken Batılıların yıllardır çocuklarına anlattıkları rahatlatıcı bir masalı alıp onunla başka bir hikâye anlatmak istiyordum. Peter Pan, buna mükemmel bir şekilde uydu.
Dürüst olmak gerekirse bunu yapabileceklerini zannetmiyorum. Aslında dünyanın bugünkü haline bakarsak bu sorunu neyin çözebileceğıni de bilmiyorum. Ama şuna eminim ki, öyküler, insanlığın ne anlama geldiğini gösteren deneyimlerimizi yaymaya yardımcı olabilirler ve şu anda, özellikle küresel mülteci sorunu söz konusu olduğunda, insanlıktan yoksun oluşumuzun ceremesini çektiğimizi söyleyebiliriz. Hikâyeler bunu çözer mi bilemiyorum fakat herhangi bir hikâye anlatma eylemi doğası gereği ortak insanlık için bir alıştırmadır.
GAZETECİLİK DENEYİMİMDEN FAYDALANDIM
Yazdıklarımın birçoğu gazetecilik yaptığım süre boyunca yaşadığım deneyimlerden doğrudan etkileniyor. Romanlarımdaki birçok detay habercilik tecrübesinden geliyor. Bunun yanı sıra, gazetecilik deneyiminin alt yapısı, roman hakkında yaptığım araştırmalarımı ve planlarımı da etkiliyor. Ne zaman bir roman üzerinde çalışmaya başlasam, hikâyenin temellerini oluştururken ve neyin işe yarayacağını bulmaya çalışırken gazetecilikten öğrendiğim hünerleri uygulamaya meyilli oluyorum.
Doğrusu, arada bir fark olup olmadığından emin değilim. Dünyanın neredeyse her yerinde mültecileri çözülmesi gereken bir sorun olarak gören veya bunun pasif bir işgal olduğunu düşünerek karşı koyan doğal bir eğilim var. Hakikatteyse evlerini kaybetmiş, düzgün bir yaşamın temel gereksinimlerini bulmaya çalışan insanlar söz konusu. Sığınak, güvenlik ve itibar arıyorlar.
Neredeyse her şeyi okumayı seviyorum. Yazarlar ve türler arasında sıçramalar yaparım. En sevdiğim yazarlar arasında James Agee, Naguib Mahfouz, Toni Morrison ve Michael Ondaatje var.
