Tofiq Ahmedov, Vagif Mustafa Zadeh, Rafiq Babayev, Tofiq Şabanov, Aziza Mustafa Zadeh, Yağmur Sultanov... Bu listeye piyanist ve besteci Shahin Novrasli’nin adını da ekleyebiliriz. Novrasli, dünyanın en büyük sahnelerinden Londra’nın Kraliyet Festival Salonu, Montreux Caz Festivali, Karadeniz Caz Festivali, Prag’ın Mezinarodni Piyano Festivali Amerika Birleşik Devletleri’nde çok sayıdaki caz klubü ve festivalinde çalma imkanı buldu. Ve nihayet 25. İstanbul Caz Festivali kapsamında ilk kez İstanbul’a geldi. Geçtiğimiz gün Sakıp Sabancı Müzesi’nde unutulmaz bir konser verdi. Erken yaşta edindiği klasik müzik bilgisini Azerbaycanlı köklerinden doğan geleneksel folkla ve cazla harmanlayayarak izleyiciye ulaştıran Novrasli ile bir araya geldik cazla kurduğu ilişkiyi kendisinden dinledik.
MUGAM’DAN AYRI DEĞİL
Shahin Novrasli, henüz beş yaşındayken klasik müzik çalışmalarına Bakü’nün ünlü Bulbul Müzik Okulu’nda ve daha sonra Hajibeyoy Müzik Akademisinde başlıyor. Sadece on bir yaşındayken Azerbaycan Devlet Filarmoni Salonu’nda yerel Senfoni Orkestrası ile sahne alıyor. Azerbaycan’da büyüyen Shahin’in nadir yeteneklerini, ülkesinin sıra sıra dışı ve zengin müzikal mirasından alıyor. Klasik müzik bilgisini, Azerbaycan’ın geleneksel müziği Mugham ve caz etkilerini zarif bir şekilde harmanlayan Novrasli’yi Azerbaycan’dan veya Mugam’dan ayrı düşünemeyiz. “Caz, sanatçının kendi duygularını ifade edebildiği tek müzik tarzı. Cazla üretirsin, hikayeni, yaşamını anlatırsın. Ben de müziğimle bunu yapıyorum. Müziğe olan tutkumu izleyiciye göstermenin yolu caz” diyen Novrasli, caza o kadar bağlı ki adeta tüm yaşamını cazla anlatıyor. Mugam Azeri kültüründe çok önemli bir yere sahip bir müzik türü. Perviz Qasimov, Eldar Mansurov, Güllü Muradova, Alim Qasimov gibi çok önemli muganniler (şarkıcı) var.
DOĞAÇLAMAYA AŞIĞIM
Batı müziği ile Mugam’ı bir potada eritme fikrinin nasıl geliştiğini Novrasli şöyle anlatıyor: “Azerbaycan müzisyenleri her zaman Mugam’ı dünyaya teslim etmeye çalışıyorlar. Cazla Mugam’ı karıştıran ilk kişi 1970’lerde Vagif Mustafazade idi. Herhangi bir caz müzisyeni kendi yaklaşımını, müziğini göstermeyi ve elbette milliyetinin müziğini cazla harmanlamayı düşünüyor. Ben klasik bir müzisyen olarak günde 12 saat Mozart, Bach, Beethoven, Chopin çalarak başladım. Aynı zamanda caz ile doğaçlama yapmaya aşığım. Mugam, tipik bir müzik fakat cazla harmanlandığında kulağa çok ilginç geliyor.”
AZERBAYCAN CAZININ SİMGESİ
Novrasli’nin bugüne kadar kaydettiği albümleri şöyle sıralayabiliriz: Emanation, Bayati, Live in Prague, Live in Moscow, Eternal Way. Albümlerinde doğu ve batı kültürlerini bir araya getirdiği kendine özgü ve başarılı bir müzikal evren yaratan Novrasli’nin müziği egzotik ve yumuşak melodiler, güçlü ve keskin armonilerle bezeniyor. Ari Hoenig ve Nathan Peck’le oluşturduğu trio sayesinde Novrasli, bugün Azerbaycan cazı için bir simge haline geldi ve dünya çapında eleştirmenlerden ve izleyicilerinden coşkulu yorumlar almaya devam ediyor.
MÜZİĞİM ÖZGÜR
Novrasli müziğini bir kalıba sığdırmayan müzisyenlerden. Bu konuyla ilgili kendisine sorulan bir soruya geçmişte şu cevabı veriyor: “Müziği türlere ayırmıyorum. Ben sadece müzik yapıyorum. Müziği bir kafese koyamam çünkü müziğin sadece müzik uğruna yapılması gerekiyor. Başka bir sebep olmamalı. Bir konserden sonra yanıma bir grup yaklaştı. Hepsi segah temelli kompozisyondan büyülenmişti. İçlerinden birisi bana ‘Teşekkürler, caza aşık oldum’ dedi. Oysa ki çaldıklarımın cazla alakası yoktu. Bu sadece müzikti. Ben de her zaman müziğimi göstermeye çalışıyorum. Müziğim bu yüzden özgür.”
BİRBİRİMİZE YAKINIZ
Novrasli, Türkiye müzik sahnesine de hakim bir müzisyen. “Ülkelerimiz, müzisyenlerimiz, sanatlarımız birbirine çok yakın. Burada birçok caz, klasik ve halk müzisyeni var. Türkiye’den birçok müzisyen arkadaşım var. Fazıl Say ile birkaç kez tanıştık ve onun müziğine büyük bir sempati duyuyorum. Birkaç yıl önce Antalya’da piyano festivaline davet edildim, orada üçlümle birlikte performans gösterdim” diyen Novrasli, İstanbul Caz Festivali’nde Erkan Oğur ile aynı sahneyi paylaşması konusunda “Konser için gelmeden önce onun müziğini Youtube’da izlemiştim. Yaptıklarını beğenmiştim. Erkan Oğur gibi bir sanatçıyla aynı sahneyi paylaşmaktan mutluluk duydum” yorumunu yapıyor.
- Novrasli her zaman şaşırtıcı
- John Fordham, 6 şubat 2014 tarihli Guardian’da yayınlanan eleştirisinde Shahin Novrasli ve müziğiyle alakalı mealen şu yorumda bulunuyor: “Shahin Novrasli, yurttaşları piyanist Vagif Mustafazade ve Aziza Mustafa Zadeh gibi Amerikan caz müziği ve yerel Mugam halk geleneğinin muhteşem bir şekilde kaynaşmasıyla ün yapmış bir eklektik Azerbaycanlı müzisyendir. Dokunuşu nefistir ve ağzınızı açık bırakır. Bir saat ve daha fazla dinleyip onun ses seline kapıldığınızda caza nispeten yabancı bir kültürden, fazlasıyla şaşılacak kadar taze fikirler olduğunu anlıyorsunuz.”
