Kuzguncuk Bostanı’nı dolaşıp saha içinden dışarı çıktığınızda, kendinizi bölgenin ruhunu yansıtan güzel bir sokakta bulursunuz. Küçük mor bir evin duvarında bu güzel sokağın adı yazar: İnci Çayırlı. Geçtiğimiz hafta kaybettiğimiz Türk müziğinin usta sesi olan İnci Çayırlı, çocukluğunu ve ilk gençliğini bu mahallede geçirdiği için sokağa adı uzun yıllar önce verilmiş. Bölgenin yerlileri için bu isim sadece tabelada yer almıyor, zihinlerde hâlâ canlı bir hatıra da taşıyor. Şair ve deneme yazarı Salah Birsel Sergüzeşt-i Nono Bey ve Elmas Boğaziçi adlı eserinde Çayırlı'nın Kuzguncuk’taki varlığına dair, “O yıllar İnci Çayırlı daha yukarı sokaklarda oturur. Kuzguncuklular geceleri onun evinin balkonundan verdiği konserlerle ciğerlerini şişirerek başka ülkelere uçmaya çabalarlar” cümlelerini aktarır. Kuzguncuk tarihine dair anlatı kitaplarında buna benzer nice anıya rastlamak da mümkündür. Çayırlı’nın sadece Kuzguncuk halkının değil, aslında tüm dinleyenlerinin kalbinde önemli bir yeri var.
İLHAM VERİCİ BİR HİKÂYE
- 85 yaşında hayata veda eden usta ses sanatçısının ömrünü Türk müziğine adadığını söyleyebiliriz. Çayırlı, sayısız plağa imza attı, birbirinden önemli konserler gerçekleştirdi. Kişisel hikâyesi sesi kadar ilham vericiydi. Onun hikâyesini kısaca hatırlatalım: Ünlü sanatçı 1935 yılında İstanbul doğdu. Çamlıca Kız Lisesi’nden mezun olduktan sonra ailesinin karşı çıkmasına rağmen büyük dayısı besteci Fahri Kopuz’un teşvikiyle konservatuar sınavlarına girdi ve başarıyla geçerek müzik eğitimine başladı.
“BİR DAHA OKU!”
Çayırlı bu hadiseleri TRT Nağme programında şöyle anlatıyordu: “Babam dayımın benim sesimi dinlemesini istedi. Fakat benim ailem eski bir aile. Babaannem buna karşı çıktı. Babam ısrarla, “Bir dinlesin de dayım, olursa olur” dedi. Kendisi benim musiki ile ilgilenmemi istiyordu. Anadolu Hisarı’ndaki yazlığa gittiğimizde babam durumu dayıma anlattı. Ailenin tümü de orada. Bana da bir şeyler oku, dediler. Çok zaman geçmesine rağmen nihavend makamından bir şeyler söylediğimi hatırlıyorum. Şarkı bitince enfiyesinden bir nefes çekti ve “Bir tane daha oku!” dedi. İkinci şarkı da bitince dayım babaanneme “Abla, bırak İnci'yi konservatuara girsin, bak okuyor çocuk!” dedi.”
- Konservatuar sınavına ise yine Kopuz’un sınav jürisi olan arkadaşlarına yazdığı kart ile gider. Kartta yazılanlar Osmanlıca yazıldığından anlayamayan Çayırlı bir süre sonra orada neler yazdığını öğrenir: “Sevgili Cevdet, Refik; hamili kart yeğenimdir. Bir şey biliyorsa alın, bilmiyorsa atın!”
SAYISIZ ESER VE ÖDÜL
Çayırlı aldığı eğitimlerin ardından 1953 yılında girdiği İstanbul Belediye Konservatuarı’nın Folklor Tatbikat Topluluğu’nda Sadi Yaver Ataman’ın asistanı oldu. 1954 yılında ise İstanbul Radyosuna girdi. Münir Nurettin Selçuk korosunda uzun yıllar çalıştı. Ardından İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı Türk Müziği İcra Heyeti’nde şef yardımcısı olarak görev yaptı. Birçok plağa imza attı ve eserleriyle altın plak da aldı. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Türk Müziği Korosunu 1977-1985 arasında yöneten Çayırlı, 1988’den itibaren İTÜ Mezunları Türk Müziği Topluluğunda genel sanat yönetmenliği yaptı. Çayırlı, 1990’da Kültür Bakanlığı Bursa Devlet Klasik Türk Müziği Korosunun kurucu şefliğine getirildi ve beş yıl bu görevi sürdürdü. Usta sanatçı, 1998’de Kültür Bakanlığı tarafından “Devlet Sanatçısı” unvanına layık görüldü. Dinleyicilerinin, sevenlerinin aklında ise her zaman duru sesi ve nazik duruşuyla kalacak.
