Modern tıpa yön veren bilim adamı: İbn-i Sina

Avrupa'da "Avicenna" (Hekimlerin Piri) olarak tanınan ve Ortaçağ biliminin kurucusu olarak anılan İbniSînâ'nın doğumunun 1003. yıldönümü olan 1983'den itibaren her yıl Ağustos ayının 3. haftası İbn-i Sina Haftası olarak kutlanmakta.

“HİPOKRAT SAĞ OLSAYDI ÖNÜNDE DİZ ÇÖKERDİ”

14 Ağustos İbn Sina Haftası başladı. Türk Dünyası’nın en önemli 100 bilim adamı listesinin başında yer alan, Avrupa'da "Avicenna" ve hekimlerin piri olarak anılan İbn-i Sina, modern tıbba da yön veren bir bilim insanıydı. En büyük eseri olan El Kanun fi’t-Tıbb, Batı Tıp Dünyası tarafından ‘Tıbbın Mukaddes Kitabı’ olarak adlandırıldı. Avrupa dillerine çevrilen ve uzun yıllar Batılı tıpçıların başucu eseri olan kitabı, döneminin ünlü yazarlarından Aruzi Nizami şu sözle özetlemişti:

“Hipokrat sağ olsaydı bu kitabın önünde diz çökmesi gerekirdi.”

HEKİMLERİN PİRİ’YDİ

Yaşadığı döneme damgasını vuran, İbni Sina'nın tıp kitaplarındaki birçok bilgi, modern tıp literatürü ile de uyuşmaktadır. Birçok teşhis ve tedavisi hala kullanılan İbn Sina, göz korneasının 4 katmanı olduğunu belirtmiş , yüz felcini ve işitme fizyolojisini tanımlamış, konuşma bozukluğunun nörolojik arka planını açıklamış, migrenin tanımını yapmış, kalp kaslarının diğer kaslardan farklı olduğunu açıklamış, idrar rengi ile hastalık teşhisi yapmıştır.

GÜNÜMÜZE IŞIK TUTTU

Çölyak hastalığını da tarif eden İbn-i Sina, gebelik ve doğumla ilgili hala kullanılan tıp bilgilerini vermiş, bağırsakların şeklinin boşaltım için önemini açıklamış, obezitenin zararlarını vurgulamış, sağlıklı beslenme tavsiyeleri vermiştir. Hekimlerin pirinin kitaplarında, sindirim, dolaşım ve boşaltım sistemi ile ilgili, günümüz fizyoloji kitaplarına çok benzeyen bilgiler yer almaktadır.

TIP DÜNYASI ÖRNEK ALDI

Batı dünyasını en çok etkileyen müslüman bilim adamlarından biri olan İbn-i Sina, tıbbi bilgi ve birikimiyle bütün otoritelerin takdirini kazanmış ve ölümünden sonra bile batılı bilim insanlarını etkilemeyi başarmıştı. Örneğin; Ünlü Nörolog Sigmund Frued, bir psikanalizinde İbn Sinâ’dan faydalanmış, anestezi modeli ise Bolognalı cerrah Hucca von Lucca tarafından benimsenmişti. Eserleri Ortaçağ Avrupasında Montpellier Tıp Okulu ve Bologna Tıp Okulunda İngolstadt Tıp Fakültesinde okutuldu .

İLK KEZ O BULDU

İbn Sina'nın Covid dönemine dahi ışık tuttuğunu söyleyen Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ümit Süleyman Şehirli

“İbn-i Sina ‘bulaşma’ kavramından bahsetmiş, o dönem hakim olan ‘miyazma’ teorisini etraflıca aktarmış, kişiden kişiye nefes yoluyla hastalık geçişinin olabileceğini belirtmiştir.”

dedi.

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı üyesi Dr. Orhan Önder ise kanser ve hasta muayenesinde kullanılan tedavi ve teşhislerin İbn Sina’ya dayandığını belirtti. Önder,

“İbn-i Sina, cerrahlara kansere henüz ilk aşamasındayken müdahale etmelerini ve tümörü çıkarırken cerrahi sınıra dikkat edilmesi gerektiğini söyler. Tıp paradigmasının değişmesi ve modern tıbbın kurulmasında büyük öneme sahiptir. İbn-i Sina’nın eserleri, tıbbi uygulamalar ve hekimlerin sahip olması gereken hasletlere ışık tutması açısından çok önemli.”

şeklinde konuştu.

EL- KANUN Fİ’T TIBB (TIP KANUNU)

İbn Sinâ’nın dört yüz yıl Batı'da ders kitabı olarak okutulmuş, Latinceye on çevirisi yapılmış olan El-Kânûn fî't-Tıb (Tıp Kanunu) adlı ansiklopedik eserinde; anatomi, koruyucu hekimlik, basit ilaçlar, patoloji, ilaçlarla ve cerrahi yöntemlerle tedavi ve çeşitli ilaç terkipleriyle ilgili ayrıntılı bilgiler yer almaktadır.