Sessiz sinemanın önemli yapımlarını seyirciyle buluşturan Uluslararası İstanbul Sessiz Sinema Günleri bu yıl 3-6 Aralık tarihlerinde gerçekleşecek. Kino İstanbul tarafından organize edilen, İstanbul Modern, Pera Müzesi ve Fransız Kültür Merkezi'nin ev sahipliğinde gerçekleşecek festivalin ilgi çeken bölümlerinden biri ise 'Osmanlı'dan Görüntüler.' Uzun süren bir arşiv çalışması sonunda meydana gelen projede yer alan filmler arşivlerde bulunduğu şekliyle gösteriliyor. Projeyi küratörü Elif Rongen Kaynakçı'dan dinledik...
Festivalin favori filmlerinden biri 'İstanbul'un Kutsal Çeşmeleri.' Görsel açıdan oldukça zengin olan film 1926 Fransa yapımı. 1910-1928 yılları arasından 26 filmin yer aldığı Osmanlı Görüntüleri'nin ortaya çıkışını Kaynakçı şu sözlerle anlatıyor: "1896 -1915 arası filmleri seyrederken, 1. Dünya Savaşı kutlamaları üzerine yaptığımız hazırlıklarda arşivlerdeki filmlerden çoğunun artık gösterilmediğini fark ettik. Her nedense kimse bu filmleri herhangi bir programa dahil etmiyordu. Bu filmler bağlamını ve önemini yitirmiş gibiydi. Tamamıyla ihmal edilmiş Osmanlı tarihinin tüm bu filmleri bir araya getirmek ve özellikle de bu bölgelerde yaşayan seyircilerle buluşturmak için ideal bir fon oluşturabileceği düşündük. Bu filmler birçok prodüktör tarafından propaganda eğitim ve eğlence gibi farklı amaçlarla çekilmiş ve gösterime sunulmuş."
Kaynakçı araştırmada kendisini şaşırtan detayları da şu sözlerle paylaşıyor: "Rodos Çamlıkları'nda gibi masum ve romantik bir belgesel gibi filmlerin nasıl da kolonyalist propaganda amacıyla yapıldığını gördük. Son keşiflerimizden 'Savaştan Önce İzmir Civarındaki Köylüler' de değişik bir film. 1911'de İngiliz kameraman İzmir'i değil kırsal bölgelerini çekmiş. İlginç olan da bunu 1915'de savaş başladıktan sonra tekrar piyasaya sürmesi. Şaşırdığım bir diğer konu nasıl olur da Lozan Anlaşması'nı konu alan hiçbir haber bültenine rastlamadığımızdı. Bu imkansız. Yine aynı şekilde Adana, Antakya gibi bölgelerin görüntülerini bulamadık. Acaba yanlış mı arıyoruz yoksa başka bir isim altında mı saklanıyor bunları sorgulayacağız."
Programda gösterilecek filmler ise şöyle: 'Pathe Haber Bültenlerinden Görüntüler', 'Fransız Büyükelçinin Sultanı Ziyareti (1913)', 'Trablusgarp (1912)', 'Rodos Çamlıklarında', 'Çanakkale Boğazı İçin Çatışma', 'Kaiser Türk Müttefikleriyle', 'Gazze (1917)', 'Kudüs, Afrika'dan Hindistana Yolculuk', 'Savaştan Önce İzmir Civarındaki Köylüler', ' Ukrayna'nın Liman Şehri Sivastopol', 'İsmet Paşa', 'İstanbul, Güney Avrupa'nın En Büyük Şehrinden Görüntüler.'
Küratör Kaynakçı projenin yeni sorular sormamızı sağlayacağını söylüyor ve ekliyor: "Arşiv görüntüleri bize cevaplar sunmaz fakat keşfedilebilecek ve tartışacak yeni meseleler ortaya koyar. Farklı disiplinlerden uzmanların bu filmleri izleyerek yorumlar yapmaya davet ediyor ve bu şekilde bilgi paylaşımımızı genişletmeyi umuyoruz."
