Şair ve yazar Ahmet Murat, Ketebe Yayınları’ndan çıkan “Taşı Taşırmak” kitabıyla bir mimari şaheser olarak Süleymaniye Camii’ni ele alıyor. Felsefeden, sanat tarihinden, mimariden dini gelenekten, şairanelikten beslenen bu kitap, okurlarına dört başı mamur bir “Süleymaniye risalesi” sunuyor. Yazar kitabında,“Süleymaniye’ye aralıklardan, eşiklerden, dönemeçlerden ve merdivenlerden geçe geçe, yolun sonundaki mihrapla karşılaşmak üzere yapılan kısa ama etkili bir yolculuk, yolcusuna özlü bir hac deneyimi vadeder” diyerek ona çıkan yolların bile kutsal bir deneyime kapı araladığından söz ediyor. Yazara göre Süleymaniye sadece bir cami değil, dünyada, dünyayı aşmanın metaforu.
On-on iki sene kadar önce bir iş vesilesiyle Süleymaniye’de bir ay vakit geçirmek durumunda kalmıştım. Sonradan çalıştığım üniversitenin (İHÜ) bir biriminin Süleymaniye’nin yanı başında olması sebebiyle, yine yıllarca gölgesinde bulundum. Her seferinde, yeniden başlayan bir ilişkinin heyecanıyla orada oldum. Camiler üzerine yazmayı, bu yazdığıma benzer bir metin yazmayı çok eskiden tasarlamıştım ama, o tasarı metin başka bir çok camiyi de kapsayacaktı. Süleymaniye, diğer camilerle ilgilenmeye izin vermeyince, bu metin ortaya çıktı.
Süleymaniye, taştan yapılmış bir bina. Ama bu kadar mı? O aynı zamanda, taşın anlama doğru çekiştirildiği, anlamla doldurulmuş bir ifade. Taştan taşıyor. Kastım biraz da bu.
BU BENİM TECRÜBEM
- Böyle olması gerekmiyor. Ben bu metinde, camiyle karşılaşmamı, her karşılaşmanın vadettiği tazeliğin tazyikiyle yazmaya çalıştım. Bu, benim karşılaşma tecrübem. Ama bu, bütünüyle keyfi davrandığım anlamına da gelmiyor. İslam düşüncesi ve maneviyatına, ibadet repertuarına dair tasavvurumu ve müktesebatımı bir art alan olarak metni yazarken korudum. Mesela erişme ve tırmanmayı yazarken, elbette zihnimde hac bulunuyordu. Yine görme ve görememeyi yazarken, hicap ve mahremiyet ilkeleri…
Taşıyla, harcıyla, emeğiyle dünyevi ve maddi bir ifade iken, birden içini dolduran anlamla manevi olana kaçıveren, taşıveren bir ara alan. Dünyada, dünyayı aşmanın bir metaforu. Mihrabın yarattığı sığınma önerisinin taşıyıcısı. Bu dünyada, evet, ama içerdiği saydamlık sebebiyle, öte dünyaya erişim vaadi taşıyan bir geçirgen, bir ara yüz.
BATI CEPHESİNDEN SEYRETMEK GÜZEL
- Caminin batı cephesi avlusundan, bütününü görebildiğim bir açıdan seyretmek çok güzel. Minarelerin tamamını görebildiğim, ağaçlara da yer açan bir açı bu.
Beni, dışarıdan bakıldığında, hareketli ve kalabalık cephesinin gizlediği iç boşluğu hayrete düşürür. Dışarıdan bir çoğulluk varken, içeride bu tekliğe, sessizliğe ve durgunluğa dönüşüyor. Dünyanın çoğulluğunun yarattığı ıstırabı kesen bir durgunluk bu ve kesinlikle hayret ve hatta sevinç yüklüyor.
SÜLEYMANİYE EMEK İSTER
Selimiye’yi birkaç kez ziyaret edebildim. Çok etkileyici. Ama Süleymaniye’nin, sadelik ve kuntluk yanında, tepenin üzerine bağdaş kurarak yerleşmesi çok etkileyici. Süleymaniye, sizden emek ve niyet bekler. Tırmanmak, zirveye doğru yorulmak zorundasınız. Bu, onunla kuracağımız ilişkinin yapısını kişiselleştirmek için birçok imkan barındırır.
