Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Fatih Belediyesi ve Klasik Türk Sanatları Vakfı iş birliği ve Albayrak Grubu sponsorluğunda II. Yeditepe Bianeli kapsamında sanatseverlerle buluşan Yedikule Hisarı Sergisi de kapılarını açtı.Yedikule Hisarı’nda beş farklı mekanda sergilenen yedi eserden ikisi İsmail Hakkı Gurbetçi’ye ait. Hazine Kulesi’nde sergilenen “Çer-ve” eseri için sanat yaşamı boyunca gördüğü ve antika çerçevelerden ilham aldığını söyleyen Gurbetçi, Kitabeler Kulesi’nde sergilenen Yusuf Aleyhisselam’ın kardeşleri tarafından kuyuya atılmasının anlatıldığı, “Yusuf Suresi 15. ayet” eseri için ise ilhamı kulenin zemininde bulunan kuyudan aldığınını söylüyor. Serginin dördüncü ve son ayağı olan Yedikule Hisarı Sergisi 7 Mart’ta son buluyor.
HEM ALAYLI HEM MEKTEPLİ
Merkezi Üsküdar’da bulunan Klasik Türk Sanatları Vakfı çatısı altında yaklaşık on yıldır Temel Sanat Eğitimi hocalığı yapan Gurbetçi çocukluk çağından itibaren sanata ilgi göstermiş ve farklı dallarıyla ilgilenmiş. “Büyüdüğüm mahallede marangoz Aslan Usta, ahşap tornacı Recep Amca, demirci Mustafa Usta, seramikçi Hayri Usta gibi hem işleri hem de ahlakları güzel zanaatkarlar vardı” diyen Gurbetçi, her bir atölyeyi ve zanaati merak ettiğini ve bu atölyelerde çocukluğunu geçirdiğini söylüyor. Ama en fazla resme meraklıymış. “Üsküdar İmam-Hatip Lisesi’nde okurken Uncular Caddesi’nde Ressam Mahmut Sümer’in atölyesini keşfetmiştim. Her fırsat bulduğumda önceleri atölyenin önünde takılıp daha sonra samimiyet geliştirerek içerde Mahmut Bey’i izlerdim. Yine bir gün Gülhane civarında gezerken Ressam İlhami Atalay’ın galerisine uğrayıp kendisiyle tanıştım. Öğrencisi olmama ve atölyesinde çalışmama müsaade etti. Bu dönem, resim tekniklerimi geliştirmemin yanı sıra özgürlük ve özgüvenimin artmasında da çok etkili olmuştur” diyen Gurbetçi, İlhami Atalay ile çalışırken güzel sanatlar fakültesine gitmeye karar vermiş. Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Akademisi’nde Geleneksel Türk El Sanatları bölümüne kayıt olmuş. “Tezhib, klasik cilt, ebru ve sanat tarihi dersleri gördük. Çok kıymetli hocalardan eğitim alma fırsatımız oldu” diyen Gurbetçi, her bir hocasını minnet ve şükranla anıyor.
ZİNDAN HZ. YUSUF’U HATIRLATTI
Yeditepe Bianeli’nin son ayağı olan Yedikule Hisarı kulelerinin mimari özellikleri, sergilemeyi yönlendiren bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Kulelerin yüksek ve geniş olması eser için adeta fiziki bir özgürlük sağlıyor. İsmail Hakkı Gurbetçi’nin Kitabeler Kulesi’nde Yusuf Suresi’nin 15. ayetini oluşturan Kûfi harfleri rüzgarla teker teker dağılıyorlar ve tekrar bir araya geliyor. “Kuleleri içeriden gördüğümde aklıma ilk gelen şey, semaya doğru yükselen kuyular oldu” diyen Gurbetçi, “Mekân isminin Yedikule Zindanları olması ve semaya yükselen kuyu düşüncesinin sonucu olarak Yusuf Aleyhisselâmı ve onun kuyuyla başlayan hikayesini düşündüm. Yusuf Suresi’nin 15. ayetini strafor bloklar halinde kûfî hattıyla yazıp misinalarla tavana astık. İzleyenler ilgi ve iltifatla mukabele ettiler, memnun olduk elhamdülillah” ifadesinde bulunuyor.
ÇERÇEVE 200 YILDIR DEĞİŞMEDİ
Bienalin ilk günden bu güne kadar oldukça dikkat çeken “Çerçeve içi, Çerçeve dışı” teması Gurbetçi’nin “Çer-ve” eseriyle oldukça örtüşüyor. Çıkış noktasının antika çerçeveler olduğunu ve Enderun Sanat olarak çok fazla sayıda antika çerçeveye ev sahipliği yaptıklarını söyleyen Gurbetçi, ayrıca çerçevelerin restorasyonunu yaptıkları bir atölyeye sahip olduklarını ve bu sayede çerçeve üretim teknikleri, desenleri, karşılaştırma ve yakıştırma konularında deneyim sahibi olduğunu ifade ediyor. “Hangi esere hangi çerçeve konusu; sanat ve sanatçı açısından, iç mimar ve tüketici açısından değişebiliyor. Eserin çerçeveye kurban edildiği durumlar çoktur. Ya çerçeve görkemiyle eseri ezer ya da sevimsizliğiyle eseri taciz eder” diyen Gurbetçi, ayrıca “Kaç sanatçı eser üretimi sırasında çerçeveyi de planlar veyahut planlamalı mı?” sorusunu da tartışmaya açıyor. “Çerçevenin hayatımıza girdiği günden itibaren genellikle barok ve rokoko desenli çerçeveler kullanılmaktadır.
Belki iki yüz yıldır bu hiç değişmedi. Rûmî, münhanî, geometrik desenli yahut saz yolu veya halkârî desenler kullanılan çerçeveler hiç görmedim.
GELENEKSEL VE MODERN İKİLEMİ KAFA KARIŞTIRIR
- Geleneksel sanatlar ve modern sanatlar arasındaki ilişki Yeditepe Bianeli sayesinde bir kere daha tartışmaya açıldı. İsmail Hakkı Gurbetçi de bu tartışmaya dahil oluyor. Geleneksel sanatın çağdaş yorumlarına nasıl bakılmalı? Sorusunun her zaman kafasını karıştırdığını dile getiren Gurbetçi, şunları söylüyor: “Geleneksele hangi ölçüde kıymet veren bir toplumda yaşıyoruz? Sanatlarımızı geleneksel şartlarda mı öğreniyoruz? Sanat malzemelerimiz geleneksel mi ya da sanat eserlerimizi üretirken hissiyatımız, ruh halimiz ve amacımız? Eseri teşhir etmek geleneksel bir iş midir? Eserin önüne geçip selfie yapmak veya eserlerimizi fiyatlandırırken ölçümüz geleneksel mi? Herhalde bütün bu soruların cevabını, davranışlarımızla ve öne çıkan hallerimizi gözden geçirerek vermeliyiz.”
GELENEKSEL GEÇMİŞİ KOPYALAMAK DEĞİLDİR
Geleneksel ile kopyacılık arasındaki farka da dikkat çeken Gurbetçi sözlerini şöyle sürdürüyor: “Eğer ceddimiz gelenekselliği ‘Atalarımız neyi nasıl yapmışsa biz de öyle yaparız’ şeklinde algılasalardı ne kubbemiz vardı ne minaremiz. Kanaatimce geleneksel iş yapmak, geçmişin zevkiyle zenginleştirilip ayıklanan ve bugüne geleni, bugün de zenginleştirip ayıklayarak yarına bırakmaktır.” Gurbetçi, kendi özümüzden ilhamla yaşadığımız dönemin zevk-i selimini ortaya oymanın asla yanlış bir iş olmayacağının da altını çiziyor.
