Uzun süren açlık durumunda kan şekerinde düşmeler meydana gelir bu durumda karaciğer şeker depoları faaliyete geçer ve kan şekerini normal sınırlarda tutmaya çalışır. Daha uzun süren açlıklarda bu da yeterli olmaz vücutta kan şekerini yükselten glukagon, kortizol, arenalin ve nöradrenalin hormonları faaliyete geçer.
Özellikle sahurda basit şekerlerden uzak durmaları gerekir bunun yerine kompleks ve glisemik indeksi düşük karbonhidrat (tahıllar, sebzeler, kepek ekmeği, bulgur vb ) , uzun süre tok tutacak protein içeriği fazla yiyecekler ( peynir, yumurta, yoğurt ) ve bol sıvı almaları gerekir. İftarda yağ ve karbonhidrat içeriği fazla yiyecekler kan şekerinde ani dalgalanmalara sebep olur.
Diyabet hastalarını ikiye ayırmak gerekiyor. Tip1 diyabet hastalarında kan şekerleri daha oynak olma eğilimindedir, öğünlerini zamanında tüketmedikleri zaman kan şekeri düşmeye eğilimli olur. Bu hastaların uzun süre aç kalması uygun değildir. Diyabet tedavisi için bu hastalar insülin kullandıkları için , kısa etkili insülin tedavileri yemekten 2-3 saat sonra maksimum etki oluşturur ve hipoglisemiye sebep olabilir. Tip 1 diyabet hastalarının oruç tutması çok uygun değildir. Tip 2 diyabet hastası olup diyetle veya tek ilaçla şekerleri regüle olan, şeker hastalığına bağlı organ tutulumu olmayan (komplikasyon olmayan ) , HbA1c seviyesi %7 altında olan düşük riskli hastalar oruç tutmayı deneyebilir. Tip 2 diyabeti olup kısa etkili insülin kullananların uzun etkili insüline geçmeleri, oral sülfanilüre (gliklazid, glimeprid ) yerine kısa etkili glinidler( nateglinid, repaglinide) kullanmaları uygundur. Şeker hastaları metformin, şeker emilimini engelleyen (akarboz ) , DPP-4 inhibisyonu ile etki eden şeker ilaçlarını kullanabilir. Tüm bunlara rağmen şeker düşmesi (hipoglisemi ) belirtileri olan hastaların oruçlarını bozmaları uygun olur. Hipoglisemi bilinç bulanıklığı ve uyuklamaya yol açabilir bu durumda hayati risk oluşturur. Sık sık hipoglisemi atağı geçiren, şekerleri çok yüksek seyreden, kalp damar tıkanıklığı veya şekere bağlı organ tutulumu olan hastaların oruç tutmaları uygun değildir.
· Kan şekerini düşürme riski (hipoglisemi) yüksek olmayan şeker ilaçları kullananlar
· Uzun süre aç kalınca kan şekeri düşüklüğü yaşamayanlar
· Kronik böbrek ve karaciğer hastalığı olmayanlar
· Ramazan ayı öncesi kan şekerleri iyi seyredenler
· Kısa (veya hızlı) etkili insülin kullanmayanlar
· Tip 1 diyabeti olmayanlar, oruç tutabilirler.
Hangi özellikteki diyabet hastaları oruç tutamaz? Niçin?
· Kan şekerleri çok yüksek (>250-300 mg/dl) seyredenler
· Sık sık kan şekeri düşüklüğü (<70 mg/dl) yaşayanlar
· Kan basıncında düşüklüğüne bağlı bayılma tarifleyenler
· Kan şekerini düşürme riski (hipoglisemi) yüksek şeker ilaçları kullananlar
· Uzun süre aç kalınca kan şekeri düşüklüğü yaşayanlar
· Kronik böbrek ve karaciğer hastalığı olanlar
· Kısa (veya hızlı) etkili insülin kullananlar
· Tip 1 diyabeti olanlar, oruç tutmamalıdırlar.
İlaçlarını hekimlerinin önerileri doğrultusunda sahur ve iftarda alınacak şekilde ayarlamalılar, Ramazan başlamadan önce mutlaka doktorlarını ziyaret ederek ilaç dozlarını ve saatlerini hekimleriyle birlikte belirlemeliler. İftarda ve iftar sonrası yemek hususunda aşırıya kaçmamaya dikkat etmeliler. Kendilerine daha önce önerilmiş olan diyet listelerinde “akşam yemeği” kısmında önerilmiş olan öğünü tüketmelidirler. Sahurda, kendilerine daha önce önerilmiş olan diyet listelerinde “sabah kahvaltısı” kısmında önerilmiş olan öğününe uymalılar.
