Darbeyi tarihe karıştıracak güç: Millet ve istikrar

18maddelik yeni anayasa paketinde yer alan 13’üncü maddede “Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz. Ancak savaş halinde, asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilir” ibaresi yer aldı. Askeri mahkemelerde yapılacak yeni düzenleme ve vesayet sistemini bitirecek değişimi Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Emekli Tuğgeneral Adnan

Tanrıverdi Yeni Şafak’a anlattı.

■Hazırlanan 18 maddelik yeni Anayasa değişikliğinde “Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz” ibaresi yer alıyor. Bu ne anlama geliyor?

Yeni hazırlanan Anayasa paketiyle birlikte ülke yönetiminde kapsamlı bir değişime gidiyoruz. Bunların başında da askeri mahkemelerde yapmış olduğunuz düzenlemeler bulunuyor. Bu kapsamda Askeri yüksek yargı mahkemeleri ortadan kalkmış oluyor. Yüksek yargı mahkemeleri yerini ihtisas mahkemelerine bırakacak. Yani, Askeri Yargıtay’ın yerine sivil Yargıtay’ın içerisinde askeri davalara bakan ihtisas mahkemeleri oluşturulacak. Zamanında askeri mahkeme hakimlerini silahlı kuvvetler atıyordu. Yeni madde ile birlikte bunu ortadan kaldırmış olacağız. Askeri mahkemeler sivil hakimlerden oluşacak. Asker bu duruma karışamayacak. Nasıl hakimler ve savcıların bir atanma usulü bulunuyorsa aynı şekilde bu mahkemelerde görevli olacak hakimler de bu usuller doğrultusunda atanacaktır. Dolayısıyla bugünkü askeri mahkemelerden bağımsız ve tarafsız olacak.

■Askeri yüksek idare mahkemesine üye seçiminde değişim nasıl olacak?

Askeri Yüksek İdari Mahkemesinin seçimlerini her zaman komutanlar yapmıştır. Dolayısıyla seçilen kişiler komutanların etkisinde ve güdümünde kalarak kararlarını baskı altında vermek durumunda kalıyordu. Yapılan anayasa değişikliği ile birlikte bu etkiyi de ortadan kaldırmış oluyoruz. Bu değişiklik silahlı kuvvetlerin disiplinine bir zarar vermeyecek. Silahlı kuvvetlerin içerisinde suç işleyenlerin daha adil bir şekilde yargılanmasına ve ülkemizde de yargı birliğinin sağlanmasına vesile olacak. Bir askerin hangi konularda yargılanacağı askeri ceza kanunu içerisinde belirtilmiştir. Kanunlar çerçevesi içerisinde yargılanmasını ihtisaslaşmış mahkemelerdeki

sivil hakimler yapacaktır.

■Askerlerin yargılanma süreci nasıl işleyecek?

1960 darbesi sonrası çok sayıda asker hakim karşısına çıkarıldı. Adil ve dürüst olmayan bir biçimde yargılanarak görevlerinden uzaklaştırıldı. Bunların hepsi tarihe karışıyor. Mesela bir asker 6 günden fazla izin kullanır ve birliğine dönmezse bu firar suçunu ortaya çıkartır. O asker firar sucundan dolayı yargılanacaktır. Niye firar etti, nasıl firar etti gibi. Bunu yargılayacak hakim ve savcı sivil olacak. Şahitler huzurunda cezayı işleyen asker hakkında dosya hazırlanacak. Daha önceden de bir suç işlemiş mi? Bunun kaydına bakılarak mahkemeye sevk edilecek. Onun dışında hiçbir askeri mahkeme kurulmayacak.

■

Bir diğer konu yarım asır süren vesayet rejimi. Yeni sistem bu sorunlara karşı çözümü ne olacak?

Vesayet sisteminin oluşmasına sebep etken siyasi istikrarsızlıktır. Siyasi istikrarsızlık ise, Parlamenter sistem ve koalisyon dönemlerinde oluşur. Değişik partilerin kurduğu hükümetler zayıf dengelere sahiptir. Bir parti ideolojik olarak darbeci kanalın içerisinde bulunarak onun desteğinde olabilir. İdeolojik olarak onu benimseyebilir. Dolayısıyla o darbecilerle iş birliği yapabilir. Bu oluşum içerisinde olan parti tarafından Hükümet düşürülerek, devlet idaresiz bir şekilde yönetimsiz kalabilir. Buda devletin başsız kalmasına yol açar. Hükümet düşmesi demek ekonomide, asayişte bozukluk ve hayat şartlarında gerilemeye yol açar. Asıl sorun işte bu noktada başlar. Toplumda oluşan bu dengesizlik de darbeye çağrı yapar. Darbecilerde her zaman bu fırsatı kollamaktadır. Kurulacak Cumhurbaşkanlığı sistemi içerisinde hükümet her zaman var olacaktır. Hükümetin düşme ihtimali asla yoktur. Ancak parlamento isterse Cumhurbaşkanının görev süresine son verilebilir.

KALICI ÇÖZÜMÜN ADRESİNİ VERDİ

■Darbeler tarihe karışacak diyebiliyor muyuz?

İstikrarın olduğu bir ortamda her şey olması gerektiği gibi yürüdüğü için darbeciler darbeye imkan bulamazlar. Geçmiş Cumhuriyet dönemini incelediğimiz zaman da hep koalisyon hükümetlerinden sonra darbeler olmuştur. Mesela 1970 ile 1980 yılları arasındaki 10 yıllık süre içerisinde 12 tane hükümet gelip geçti. Devletin başına gelen 12 hükümet daha devletin meselelerine bir çözüm üretememişken iktidardan ayrıldı. Bu da toplumdaki istikrarsızlığı beraberinde getirdi. Askerin yönetime el koymasına ve vesayet rejimlerine neden oldu. Her fırsatta yönetime el koymak isteyenler o yasa yanlış bu yasa yanlış gibi gerekçelerle darbe yaptı. İstikrarlı dönemler de darbeden söz edemeyiz. Çünkü devleti millet seçmiştir. İndirilmesi gereken bir hükümet varsa yine millet indirecektir.

#Millet

#İstikrar