Tefekkür nedir? Tefekkür etmek ne demek?

Tefekkür

Arapça’da düşünmeyi ifade eden kelimelerin başında nazar,

tefekkü

r, tedebbür, i‘tibâr ve taakkul (akl) gelmektedir. "Bir saat tefekkür, bir yıllık nafile ibadetten daha hayırlıdır." hadisinden de anlaşılacağı üzere tefekkür İslam dininde en önemli konulardan bir tanesi.

TEFEKKÜR NE DEMEK?

Tefekkür kelimesi, Allah'ın yaratış şeklini, kainatı ve yaşamı düşünmek anlamını içermektedir. İnsan, yaşadığı hayatı analiz etmeli, düşünmelidir. Çevrede olan her şeye anlamlar yüklemek ve açıklama getirmek tefekkür kelimesiyle karşılık bulmaktadır.

NASIL TEFEKKÜR EDİLİR?

En faydalı tefekkür, ilâhî kudret, azamet ve hükümranlığı tefekkür etmektir. Bu sâyede insan, dünya hayâtını ıslâh etmeyi, âhiretine zarar verecek şeyleri terk etmeyi ve bunların yollarını düşünür. Kişi Allâh’ın nîmetlerini, ihsanlarını, emir ve nehiylerini, isimlerini ve sıfatlarını tefekkür edince, kalbinde muhabbet ve mârifet filizleri yeşerir ve mânen seviye kazanmaya başlar. hireti, onun şerefini, ebedî oluşunu, dünyanın bir imtihan âlemi olduğunu ve fânîliğini düşününce, âhirete rağbeti artar ve dünyaya gereği kadar değer vermeye başlar.

TEFEKKÜR ÖRNEKLERİ NELER?

İnsan kendi yaratılışına bakarak Allah'ı düşünmesi O'na şükretmesi tefekkürdür. Allah'ın mahlûklarındaki güzellik ve faydaları düşünmek bir tefekkürdür.

Bitkilerin, meyvelerin yaratılışını düşünmek ve şükretmek tefekkürdür. Kainatın, dünyanın, yıldızların, gezegenlerin bir ahenk içinde oluşunu düşünmek tefekkürdür.

TEFEKKÜR İLE İLGİLİ HADİSLER

> Hind bin Ebî Hâle radıyallahu anh şöyle der:

“Nebiyy-i zî-şân Efendimiz,

sürekli hüzünlü

dâimâ düşünceli

idi. Onun için rahatlık söz konusu değildi. Lüzumsuz yere hiç konuşmazdı. Sükûtu, konuşmasından daha uzun sürerdi. Söze başlarken de, sözü bitirirken de hep Allâh’ın ismini

zikrederdi

...” (İbn-i Sa’d, I, 422-423)

> “Rabbim bana sükûtumun

tefekkür

olmasını emretti.” (İbrahim Canan, Hadis Ansiklopedisi, XVI, 252/5838)

> “

Tefekkür

gibi ibadet yoktur.” (Beyhakî, Şuab, IV, 157; Ali el-Müttakî, XVI, 121)

> “Dünyada misafir gibi olun! Mescidleri ev ittihâz edinin!. Kalplerinizi rikkate alıştırın! Çok

tefekkür

edin ve çok ağlayın! Nefsânî arzularını sizi değiştirmesin!..” (Ebû Nuaym, Hilye, I, 358)

Allah Rasûlü sallallâhu aleyhi ve sellem Hazret-i İbrahim’e indirilen on suhuf’tan şunları nakleder:

> “Akıl sahibinin belli saatleri olmalıdır: Vaktinin bir kısmını Rabbine duâ ve münâcâta, bir kısmını Yüce Allâh’ın sanat ve

kudretini tefekküre

, bir kısmını geçmişte işlediklerini muhâsebe etmeye ve gelecekte yapacaklarını plânlamaya, bir kısmını da helâlinden maîşetini kazanmaya ayırmalıdır.” (Ebû Nuaym, Hilye, I, 167; İbn-i Esîr, el-Kâmil, I, 124)

TEFEKKÜR ETMENİN FAZİLETLERİ

> Ebu’d-Derdâ radıyallahu anh:

“Bir saat tefekkür; kırk gece nâfile ibadetten üstündür.” buyururdu. (Deylemî, II, 70-71, no: 2397, 2400)

> Tâbiîn ulemâsından Saîd bin Müseyyeb Hazretlerine:

“−Hangi ibadet daha fazîletlidir?” diye sorulmuştu.

Şu cevâbı verdi:

“Allâh’ın mahlûkâtı hakkında tefekkür ve dîni husûsunda tefakkuh/ince anlayış sahibi olmak.” (Bursevî, Rûhu’l-Beyân, [en-Nûr, 44])

> Bişr-i Hâfî Hazretleri de tefekkürün ehemmiyetini şöyle ifâde ederdi:

“İnsanlar Allah Teâlâ’nın azameti hakkında lâyıkıyla tefekkür etseler, O’na isyân edemez, günah işleyemezlerdi.” (İbn-i Kesir, I, 448, [Âl-i İmrân, 190])