Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından hazırlanan
gezegenimizde yaşayan soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan hayvanlardan birisinin de
birisi olarak kabul edilen
olduğunu görüyoruz. Uzman raporlarına göre geçtiğimiz yüzyılın başlarında 850.000 dolayındaki üyesi ile Afrika'da en çok rastlanan hayvanlardan birisi olan siyah gergedanların şu anki sayısı 2014 yılı itibarı sadece 3,500 dolayında kalmış. Ki bunlar da hızla avlanıyor.
Siyah gergedanların neslini tehlikeye atan şey boynuzları. Çünkü bu boynuzlar diğer tüm hayvanların aksine kemikten değil; saç, kıl ve tırnakların yapısında bulunan keratin dediğimiz lifsi bir proteinden oluşuyor. İşte bu boynuzları hançer sapı yapımında kullanan tüccarlar, daha sonra da bu bıçakları başta Yemen şeyhleri olmak üzere zengin koleksiyonerlere ciddi meblağlar karşılığında satıyorlar. Diğer taraftan özelikle Çin geneldeyse Uzakdoğu ve Hindistan kültürlerinde öğütülmüş gergedan boynuzunun neredeyse tüm hastalıklara iyi geldiğine (dahası doğaüstü güçler kazandırdığına) inanıldığı için ne kadar önlem alınırsa alınsın bir şekilde avlanmaya devam ediliyor.
İşte kara gergedanların soyunu korumak için bilim adamlarının başvurduğu yeni yöntem bu bağlamda hem oldukça yenilikçi hem de daha da önemlisi etkili bir metot olması açısından büyük önem taşıyor. Şöyle ki, yukarıda da belirttiğimiz gibi parklar, koruma alanları vb. gibi önlemler yetersiz kaldığından artık bu hayvanların genetik bilgisinin yani DNA kod haritasının çıkarılıp biyoloji bankasında değerlendirilmesi kararı alındı. Bu suretle uzun vadede soylarının korunması hedeflenirken çalışmaların aşama aşama ilerlemesi ile de türün yapısı, evrim aşamaları gibi konularda bilgi toplanacak. Çok uzun vadeli gelecek planı ise genetik kütüphanesinde toplanacak verilerden yola çıkılarak, DNA mühendisliği ile kayıp nesilleri geri getirebilmek. Küresel çapta farklı enstitülerde görev alan araştırmacıların çabaları sonucunda açılan bağış kampanyasından kazanılan 16,500 dolarla ilk adımı atan bilim ekibinin seçtiği ilk denek ise 6 yaşındaki Ntombi isimli siyah gergedan. Gergedanların ortalama 40-50 yıl yaşadıklarını düşünürsek çocuk yaşta olduğunu söyleyebiliriz Ntombi'nin.
Projenin başındaki isimlerden birisi olan Washington Üniversitesi'nde görevli Prof. Chuck Murry konuya ilişkin açıklamasında çözümün gergedanın boynuzlarını yeniden büyütmekten geçtiğini söylüyor. Bunu ise halihazırda zaten başka sektörlerde kullanılmakta yeniden büyütücü ilaçları gergedanların genomundan edinilecek bilgilerle işleyerek bu alana yönlendirmekten geçecek. Yani gergedanların boynuzundan belirli bir ölçüde parçalar alınacak ama bununla birlikte ilaç takviyesi sayesinde yeniden boynuzları uzayacağından soyları korunmuş olacak. Hatta yeniden boynuzları çıkacağından doğal olarak avcılar için de öldürmek artık iyi bir çözüm olmaktan çıkacağı için sayıları hızla çoğalacak.
Diğer yandan projenin ortaklarından bir diğeri olan Pembient CEO'su Matthew Markus'un da uzun bir süreden beri gerçeğiyle aynı protein değerlerine sahip sentetik boynuzlar üzerinde çalıştığının altını çizelim. Henüz çalışmalar tamamlanmadığı için piyasaya sürülmüş değiller ancak onun da nihai hedefi gerçek boynuzların yerine bunların satışa sunulması.
Velhasıl işte bundan önce aynı proje üzerinde farklı biçim ve metotlarla çalışan bu iki isim de güç ve tecrübelerini birleştirerek ortak çalışma kararı alıyorlar ve ortaya Siyah Gergedan Genom Projesi çıkıyor.
Bakalım netice ne olacak...
