İyi ve doğru atılmış bir format, bilgisayarın performansını ilk günkü haline geri döndürmede etkili oluyor. Windows birbirinden farklı işletim versiyonlarına sahip olması nedeniyle format atma işlemleri de versiyonlara göre değişiklik gösterebiliyor.
• Veriler yedeklenir.
• BIOS ayarları güncellenir.
• Format yükleme işlemi başlatılır.
• Bilgisayar biçimlendirilir ve yeniden yüklenir.
• Gerekli ayarlar yapılır ve yeniden başlatılır.
Format atmadan önce dikkat edilmesi gerekenler birkaç dizi temel işlemden oluşur. Bu işlemlerden ilki yedekleme işlemidir. Bilgisayar formatlamasının temel amacı bilgisayarlardaki tüm verileri silerek, bilgisayarı ilk günkü hale döndürmektir. Bu nedenle içerisinde bulunan tüm dosyalar formatlama sonrası olmayacağı için ilk adım önemli verileri yedeklemekten geçer. Verilerin boyutuna göre CD, DVD, flash bellek, çevrimiçi depolama alanları veya harici bellekler bu işlem için idealdir.
Format atabilmek için yeni işletim sistemleri hariç, yeni yazılım gerekmektedir. Bu nedenle formatın içerisinde yazılı olduğu bir flash bellek veya CD edinmek şarttır. Dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri ise ısınma sorunu olan bilgisayarlar için önlem alınmasıdır. Isınan bilgisayar kapanır ve format esnasında kapanan bilgisayarların tamiri çok mümkün değildir. Bu nedenle ekstra bir soğutucu ile formata başlanması tavsiye edilir.
BIOS bir bellek yazılımıdır. Formatın yüklenebilmesi için BIOS içerisinde özelleştirmeler yapmak gerekir. Yedekleme işleminin ardından bilgisayar yeniden başlatılır ve Windows BIOS ayarları açılır. BIOS ayarlarına başlangıç ekranında çıkan Windows logosu seçilerek ulaşılır. Bu aşamadan sonra Windows format atma işlemi için gereken önyükleme onayı şu şekilde verilir:
• CD’den atılacak formata izin verme: Boot (önyükleme) menüsü seçilir. Önyükleme kısmındaki sıralamada varsayılan olarak sabit disk ilk sıradır. Bu aşamada CD ile sabit diskin yeri değiştirilir ve kaydedilir.
• Harici bellekten atılacak formata izin verme: Format atmak flash bellek gibi harici bellekler kullanmak için “çıkarılabilir depolama alanından önyükleme yapma” işlemine izin verilmelidir.
Ayarların kaydedilmesinin ardından bilgisayar formatı yüklemek için hazır hale gelecektir. Bu aşamadan sonrası çeşitli özelleştirmeler ve detaylar gerektirir. Genel olarak Windows formatlama adımları şu şekildedir:
• Formatı yükleme: Bu aşamaya kadar işlemlerin doğru yapılması bu aşamada otomatik bir pencerenin ekrana çıkmasını sağlayacaktır. Gelen bildirim doğrultusunda herhangi bir tuşa basarak format yükleme işlemi başlatılır. Ya da bilgisayar bunu otomatik olarak başlatacaktır.
• Tercih ayarlarını düzenleme: Bu aşamada saat ve dil gibi temel tercihlerin belirlenmesi istenir. Kullanıcı kendine uygun seçenekleri belirler ve “next” tuşuyla ilerlemeye devam eder.
• Yüklemeyi başlat: Ekrana gelen “install now” tuşuna basılarak dosya yükleme işlemi başlatılır.
• Şartları onaylama: Sistem birtakım şartları sunduğu metin penceresini ekrana getirir. Bu aşamada devam edebilmek için şartları okudum ve onaylıyorum anlamına gelen “I accept” kutucuğu işaretlenmelidir. Ardından ”next” tuşuyla ilerlenir.
• Yükleme seçimi: Bilgisayarı yeniden yüklerken format iki seçenek sunar. Biri bilgisayarın tekrardan yüklenmesi, diğeri ise özel yükleme türüdür. Bu noktada özel yükleme türünü seçmek formatın amacına uygun olan seçenektir.
• Bölüm silme ve diğer işlemler: Buradan sonrası için ilgili bölümleri ekrana yansıtan bilgisayarın gerekli bölümleri seçilir ve özelleştirilir. Bu kısım ve sonraki birkaç adım kullanıcının kendisi için yapacağı tercihlerden oluşur.
• Kullanıcı adı belirleme ve ürün anahtarı girme: Bu aşamaya gelindiğinde seçilen özelleştirmelere göre yüklenen bilgisayar, kullanıcıdan bir kullanıcı adı ve parola belirlemesini ister. Belirlendikten sonra ekrana gelen Windows ürün anahtarı penceresinde bulunan “çevrimiçi olduğumda Windows’u otomatik olarak etkinleştir” seçeneği tıklanır ve devam edilir.
• Güncelleme seçenekleri ve diğer detaylar: Bu aşamada bilgisayarlar güncellemesinin ne zaman yapılması, tarih ve saat ile ağ ayarları gibi ayarlamalar sırasıyla ekrana gelir. Kullanıcı kendine en uygun seçenekleri belirler ve devam eder.
• Yükleme tamamlama: Her adım doğru bir şekilde yapıldıktan ve özelleştirmeler seçildikten sonra son bir yükleme penceresi ekrana çıkar ve kurulum tamamlanır. Ardından Windows açılış penceresiyle masaüstü girişine hazır hale gelir.
Windows 10 format atma işlemi diğer Windows işletim sistemlerine göre daha pratiktir. Windows 10 işletim sistemiyle birlikte Windows format atma işlemini otomatik yapılabilir hale getirmiştir. BU işlem için bilgisayar ayarları içerisinden uygun olan formatlama biçimini seçmek yeterlidir.
