Yapay et kısaca laboratuvar ortamında üretilen bitkisel bazlı protein formülüdür. Yapay et konusu günümüzün sık tartışılan konularından olmaya başladı. Sosyal medyada Diyanet İşleri Başkanlığı'nın yapay etin yenmesine dair fetva verdiği iddialarına Diyanet'ten yanıt geldi.
YAPAY ET NEDİR, NASIL ÜRETİLİR?
Yapay et üretiminin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda pek çok etkenler vardır. Bunlardan bazıları;
Hayvansal üretim kaynaklı sera gazlarının özellikle metan gazının azaltılarak küresel ısınmasının önlenmesine katkı sağlaması
Sürdürülebilir tarımsal üretim ve kaynakların etkin kullanımı
Hayvanların kesilme gerekliliğinin ortadan kaldırılması
Gıda güvenliği
İnsanların protein ihtiyacının sağlanmasıdır.
Yapay etin birçok olumlu yönleri olmasının yanı sıra bileşim ve besin değerleri gibi oldukça önem arz eden tüketici görüşleri, tercih edilebilirlik, maliyet, gıda endüstrisine olası etkileri ve farklı dini inanışlar açısından önemi gibi birçok konu daha açıklığa kavuşturulamamıştır.
Bilim insanları, yapay et konusunda 2 alternatif et üzerinde çalışmaktadır. Bunlar; laboratuvarda üretilen kültürlenmiş et ve bitkisel kaynaklı etlerdir. Aynı zamanda piyasada bazı küf mantarlarından ve böcek proteininden üretilmiş et ürünleri de mevcuttur. Bitkisel kaynaklı ette (plant based meat) hayvansal ve diğer proteinler, çeşitli bitkilerden oluşturulmaktadır. Hücresel kaynaklı et (cell based meat) ise doku mühendisliği teknolojisinden yararlanılarak ilgili hayvandan biyopsi alınarak hücre üretilmesidir.
YAPAY ETİN ÜRETİM AŞAMALARI
Yaşayan hayvandan biyopsi yoluyla kas dokusu alınarak doku parçasından kök hücreler elde edilir.
Kök hücreler hücre ortamında çoğaltılır. Kök hücreler de bir araya gelerek kas liflerini oluşturur.
Kas liflerinin protein içeriği ve dokusunun artırılması amacıyla kas liflerine sürekli egzersizler yaptırılır.
Kas dokusu zamanla et parçasına dönüşür.
Elde edilen bu organik madde, hayvansal protein açısından zengin olsa da görünüş, renk ve tat gibi bazı duyusal analiz özellikleri açısından yetersiz olduğu için son ürüne boya maddeleri, besin destekleri ve çeşni maddeleri eklenir.
Bu aşamalardan sonra yapay et kullanıma hazır hale gelir.
YAPAY ET TÜKETMEK CAİZ MİDİR?
Diyanetten yapılan yazılı açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Sosyal medya mecralarında Din İşleri Yüksek Kurulumuzun yapay ete cevaz verdiğine dair paylaşılan içerikler tamamen asılsızdır. Kurulumuzun yapay etin helal olduğuna dair bir fetvası yoktur."
