Devletler oyunu Amerikan bilardosuna benzer. Tek bir doğru vuruşla birçok topu hareket ettirirsiniz. Büyük devletlerin oyun sahasında şaşkınlık uyandıran yerel(!) aktörler zuhur edebilir. Yaptıkları eylemler size saçma, anlamsız gelir. Bu örgütlerin başarılı olmayacaklarını düşünürsünüz. Bu doğru olabilir ama başarı, nerden baktığınızla ilgili daha çok. Bu aktörler eylemleriyle bir başka gücün devreye girmesini kolaylaştırırlar veya bir diğer aktörün teşekkül etmesine vesile olurlar. Eğer önceden bilgi sahibi değilseniz, hangi taşın ne anlama geldiğini resim tamamlandığında anlarsınız.
“Devletler Oyunu”na hazırlıklı değilseniz, oyunun dışında kalmak bazen iyi bir seçenek olabilir. Bunu yapamıyorsanız, o zaman en az zararla kurtulmaya bakarsanız. Pozisyonunuzu hiç olmazsa “pat” durumuna getirirsiniz. Böylece siz kaybetmemiş, rakibiniz de kazanmamış olur. “Devletler Oyunu” farklı hedeflerle farklı çıkarların bileşimidir. Rakibiniz müttefikiniz, müttefikiniz rakibiniz olabilir. Her şeye hazırlıklı olmalısınız.
Oyunda risk almak cesaret işidir her şeyden önce ama aynı zamanda akıl işidir. Akılsız cesaret hezimetle sonuçlanabilir.
Türkistan'da Ruslara karşı kahramanca ileri atıldı ama bölgenin yapısını, dinamiklerini, çelişkilerini tam olarak kavrayamadığı için kaybetti. 1500'lerden itibaren büyük Türkistan'ı adım adım yutarak ilerleyen '
' bile yerel aktörler arasındaki rekabeti azaltamadı. Enver Paşa'yla birlikte onlar da kaybettiler, kazanansa Ruslar oldu.
“
”ın ilk dönemlerinde Ortadoğu'da görev yapan
ajanlarından
'ın Türkçeye
adıyla çevrilen çevirilen anılarında ABD'nin çevirdiği dolaplar Mısır örneği üzerinden anlatılır. Bugünkü Mısır, 1950'lerde CIA desteğiyle oluşturuldu. Mısır rejimi ister Moskova'yla, ister Washington'la iş tutmuş olsun, devletin karakteri nasıl teşekkül ettirildiyse öyle kaldı. Moskova'yla iş tuttuğu dönemlerde bile Mısır, ABD'nin bölgedeki 'kırmızı çizgileri'ni ihlal etmemiştir. Copeland, ABD'nin Mısır'daki oyun planını, strategem'ler (savaş hileleri) eşliğinde anlatıyor. Sahadaki uygulamalarıyla her bir strategem Copeland tarafından şu şekilde ifşa ediliyor:
Bir oyunu kazanmanın ilk şartı, oyunu oynadığınızı bilmenizdir / Oyunu değiştiremezseniz oyuncuları değiştirin / Ama gerçek bir oyuncu, bir kukla değil / Oyuna soktuğunuz her oyuncunun kendi hedefi ve politikası olacaktır / Onun birinci hedefi, nasıl olursa olsun oyunun içinde kalabilmektir / İkinci hedef, konumunu yapıcı yollarla güçlendirmek olacaktır / Zayıf bir oyuncunun taktiği, güçlü oyuncunun birini öteki güçlülere saldırması için kışkırtmaktır / Bir tek zayıf oyuncu çok şey yapmasa da, zayıf oyuncuların birliği çok şey yapabilir / Bir birlik teşkil edecekseniz, birleşmeyenler için hayatı çekilmez hale getirmelisiniz / Güçlü rakipleri işten uzaklaştırmanın riski / Oyun masasında size ihtiyaç duyulmayan bir gün gelebilir.
