Enflasyonla mücadele zorlaşıyor

Mayıs ayı enflasyon rakamları açıklandı. Mayıs ayı itibariyle yıllık TÜFE (manşet enflasyon) yüzde 16.59 olarak gerçekleşti. Beklentiler yüzde 17’nin üzerinde ve hatta mayıs ayı enflasyonunun zirve yapacağı yönünde idi.

Bazı analistlerin de işaret ettiği gibi gelen

TÜFE rakamı 17 günlük kapanmanın etkisini yansıtmış

ve beklentilerin altında bir fiyat artışına neden olmuştur.

Dolayısıyla haziran ve temmuz aylarında enflasyon artışının devam edeceği yönünde güçlü bir beklenti olduğunu da belirtelim.

Her enflasyon açıklandığında

TÜİK’in rakamları çarpıttığı sloganlarının patolojik muhalefet

anlayışından öteye geçmediğini,

bilimsel bir temeli olmadığını

açıkça söyleyebiliriz.

Yüzde 16.59’luk bir artışın

her mal grubunda değil,

genel ortalamayı yansıttığını,

bazı mal gruplarında bunun çok üzerinde, bazılarında ise altında artışlar yaşandığını (makroekonomi dersi alanların ya da ekonomiyle biraz ilgisi olanların bildiği bir gerçek) bir kez daha tekrar edelim.

Gelelim asıl konumuza;

enflasyon ciddi şekilde sosyal ve ekonomik dengeleri rahatsız etmektedir.

Gelir adaletsizliğini daha da derinleştirmekte, toplumsal istikrarı, refahı olumsuz etkilemektedir. Tek haneli rakamlara inilmedikçe enflasyonun

toplum refahı üzerindeki olumsuz etkisi

devam edecektir.

Burada başka bir şeyin de altını çizmek gerekiyor;

enflasyon

bugünkü politikaların ya da

kısa dönemli politikaların bir sonucu değildir.

Enflasyon

yapısal bir sorundur

ve her yapısal soruna yapısal çözümler gerekmektedir. Bu yapısal çözümlerin de ekonominin geneli ile ilgili, birbirine eklemlenmiş birtakım yapıların düzeltilmesi (bu yazının konusu değil) ile alakası olduğunu söylememiz gerekiyor.

Şimdi enflasyonla ilgili açıklanan veriler ışığında kısa vadeli çözümleri güçleştiren,

enflasyonun kontrol altına alınmasında karşılaşılan zorluklara

kısaca değinelim.

Birincisi

Yurtiçi

Üretici Fiyat Endeksi

(Yi-ÜFE) ile TÜFE arasındaki yüzde 21’i aşan farkın, yani

yüzde 38’in üzerine

çıkan Yi-ÜFE gerçekleşmesidir. Uzun dönemde

Yi-ÜFE ile

TÜFE arasında

yakınsama-geçişkenlik

olduğu bilinmektedir. Bu geçişkenliği destekleyecek ertelenmiş yurtiçi talebin varlığını da görmekteyiz. Bu nedenle Yi-ÜFE,

TÜFE’yi yukarı doğru baskılayacaktır.

Bir başka önemli konu

kurların yükselmesinin neden olduğu fiyat artışları

olacaktır. Aslında ÜFE’nin yüksek olmasının arka planında da bu yatıyor. Ara malı fiyatlarının yüzde 47,76, imalatın yüzde 41,27 ve enerji fiyatlarının yüzde 43,3 artması kurların ÜFE’ye ve gecikmeyle TÜFE’ye yansıması anlamına gelecektir.

Kurlardaki tırmanışın/oynamanın yüksekliği ve kurları baskı altına almak için faiz oranlarındaki artışın kaçınılmaz oluşu

maliyet kanal

ından üretici firmalara yansımaktadır. Dolayısı ile de firmalar piyasada tutunabilmek ve kârlılıklarını koruyabilmek için diğer maliyetlerde

indirim (işgücü maliyetleri

gibi) ya da talebin de desteğiyle

mark-up fiyatlama

ile nihai ürün fiyatında artış yapabileceklerini söyleyebiliriz.

Bir başka önemli konu da

uluslararası alanda emtia fiyatlarının artmasıdır.

Dünya ekonomileri yeniden enflasyonla yüzleşme riski yaşamaktadır. Petrol ve gıda (buğday, soya, mısır v.s.) ürün fiyatlarındaki hızlı artış (gıda fiyat artışı yüzde 39,7),

tedarik zincirlerindeki aksamalar, ihracat

artışı nedeni ile

iç piyasalarda hammadde-aramalı bulunamayışı

(demir, cam, kereste v.s. ürünlerde iç talebe cevap verilemiyor) ciddi şekilde

nihai ürün fiyatlarına da yansımış.

Enflasyonla mücadelede

bardağın dolu tarafına

bakıldığında; hükümetin

mali disipline uyduğu

(büyüme belirleyicilerinde ve bütçe rakamlarında bunu görüyoruz),

Merkez Bankasının

sıkı para politikası

uygulamalarının devam edeceği, Dış Ticaret Dengesinin büyümeye destek verdiği, turizm gelirlerinde

potansiyel artışın kurların istikrarlı hale gelmesi için önemli etki (döviz girişi) yapacağını söyleyebiliriz.

Diğer yandan, turizmin canlanmasıyla tüketim (gıda) malları talebinin artacağını, Dünya Gıda fiyatları artışıyla birleştiğinde gelecek dönemde gıda fiyatlarında yeni bir tırmanışa neden olabileceğini de belirtmeliyiz.

Sonuç olarak; bir süre daha çift haneli enflasyonla

yaşamaya devam

edeceğiz. Bu nedenle düşük ve sabit gelirlilerin satın alma güçlerini enflasyonun aşındırmasına karşı korumak için hem özel sektör hem devletin ücretleri

iyileştirmeleri

gerekmektedir.

Yine

kurların istikrar kazanması

enflasyonun düşmesi, faizlerin azalması ve yatırım iklimi (yabancı sermaye girişi) bakımından

son derece

önemli.

Görünen o ki;

enflasyonla bir süre daha

şiddeti

artan şekilde mücadeleye devam edeceğiz.

Hükümetin yapması gereken